Phù nề trong quá trình điều trị ung thư

Phù là tình trạng chất lỏng tích tụ trong các mô hoặc các khoang của cơ thể. Phù nề khi điều trị ung thư được hiểu đơn giản là cơ thể tích nước khi chữa ung thư. Nó có thể liên quan đến một số loại thuốc hóa trị liệu, bản chất một số bệnh ung thư và các tình trạng khác không liên quan đến ung thư.

Phù nề được định nghĩa là khi cơ thể tích nước khi chữa ung thư trong các mô cơ thể. Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng phù nề ở bệnh nhân đang điều trị ung thư hoặc có tiền sử mắc bệnh ung thư. Phù có thể là do bản thân bệnh lý ung thư giữ chất lỏng, hoặc có thể xảy ra do tác dụng phụ của việc điều trị hóa trị, liệu pháp hóc môn, xạ trị hoặc một số loại thuốc khác như steroid. Sưng phù khi bị ung thư cũng có thể là kết quả của một chế độ dinh dưỡng kém.

Phù có thể xảy ra ở nhiều nơi trên cơ thể, thường gặp nhất là ở chân và bàn chân. Các triệu chứng của phù nề là cảm giác sưng húp, mới sưng tấy, mặc quần áo và trang sức chật, da bị rỗ khi ấn vào, tăng cân nhanh và lượng nước tiểu ít.

Nguyên nhân của sưng bao gồm:

• Giữ nước, bao gồm muối và nước liên quan đến thuốc, bệnh tim, bệnh gan hoặc suy thận kèm theo.
• Tắc nghẽn tĩnh mạch hoặc hệ thống bạch huyết.
• Suy dinh dưỡng.
• Liên quan đến hóa trị liệu, hoặc sưng do ung thư: Một số loại thuốc hóa trị có thể khiến cơ thể tích nước khi chữa ung thư. Dạng phù nề do ung thư dễ nhận thấy nhất ở bàn chân, mắt cá chân, bàn tay và mặt.

Sưng hoặc phù mạch cũng có thể xảy ra kèm theo nổi mề đay như một phần của phản ứng dị ứng. Nó là một phản ứng mạch máu khiến một lượng chất lỏng trong tế bào "rò rỉ" vào các lớp của da, dẫn đến phù nề. Điều này xảy ra ít hơn nhiều so với phát ban đơn thuần. Việc giữ nước gây ra phù nề thường xuất hiện ở lưỡi, môi hoặc mí mắt. Phù nề đường thở có thể dẫn đến khó thở, suy hô hấp và thậm chí tử vong. Nếu tình trạng phù nề xảy ra kèm theo dấu hiệu khó thở, hãy tìm kiếm sự trợ giúp ngay lập tức.

Sưng phù khi bị ung thư có thể quan sát ở một số bệnh nhân dựa trên các đặc điểm như:

• Sưng phù ở bàn chân, mắt cá chân và cẳng chân.
• Sưng phù ở bàn tay và cánh tay.
• Phù mặt.
• Báng bụng.
• Da căng phồng, bóng, và hơi lõm sau khi ấn vào.
• Khó thở, ho hoặc nhịp tim không đều.

Người bệnh cần thông báo cho bác sĩ điều trị hoặc đến các cơ sở y tế khi phát hiện một trong những dấu hiệu trên. Bác sĩ sẽ xác định nguyên nhân gây ra các triệu chứng sưng phù, tư vấn cho bạn về các bước cần thực hiện và có thể kê đơn thuốc sau đó.

Một số vấn đề liên quan đến hiện tượng cơ thể tích nước khi chữa ung thư là nghiêm trọng. Gọi cấp cứu hoặc đến ngay các cơ sở y tế gần nhất nếu bạn cảm thấy khó thở, nhịp tim có vẻ khác hoặc không đều, bị sưng hoặc phù đột ngột ngày càng trầm trọng hơn hoặc đang có xu hướng di chuyển lên cánh tay hoặc chân, tăng cân nhanh chóng hoặc không buồn tiểu hoặc chỉ đi tiểu một ít.

Các bước bạn có thể thực hiện để ngăn ngừa hoặc giảm bớt sưng do phù nề khi điều trị ung thư bao gồm:

• Mặc quần áo rộng rãi và đi giày không quá chật.
• Khi bạn ngồi hoặc nằm xuống, hãy kê cao chân bằng ghế đẩu hoặc gối nhỏ.
• Tránh bắt chéo chân khi bạn ngồi.
• Hỏi ý kiến bác sĩ về việc đeo tất, tay áo hoặc găng tay đặc biệt giúp lưu thông máu nếu tình trạng sưng tấy nghiêm trọng.
• Thực hiện các bài tập chuyên biệt. Tập di chuyển các phần của cơ thể bị phù nề. Bác sĩ có thể hướng dẫn bệnh nhân các bài tập cụ thể, bao gồm cả đi bộ, để cải thiện tuần hoàn. Ngoài ra, người bệnh còn được khuyên không nên đứng hoặc đi lại quá nhiều trong ngày.
• Hạn chế muối (natri) trong chế độ ăn uống hằng ngày. Tránh các loại thực phẩm chế biến sẵn với hàm lượng muối cao như khoai tây chiên, thịt xông khói, giăm bông và súp đóng hộp. Kiểm tra nhãn thực phẩm để biết hàm lượng natri. Không thêm muối hoặc nước tương vào thức ăn.
• Sử dụng thuốc. Nếu bác sĩ kê đơn một loại thuốc gọi là thuốc lợi tiểu, hãy dùng thuốc đúng như hướng dẫn. Thuốc có tác dụng di chuyển chất lỏng và muối thừa ra khỏi cơ thể.

Trao đổi với bác sĩ những thắc mắc về chứng phù nề khi điều trị bệnh ung thư. Cân nhắc bổ sung thêm những câu hỏi này vào danh sách:

• Các loại thuốc hoặc phương pháp điều trị của tôi có khả năng làm tăng nguy cơ phát triển chứng phù nề không?
• Tôi có thể thực hiện các bước nào để ngăn ngừa phù nề không?
• Tôi nên gọi cho bác sĩ khi gặp những triệu chứng hoặc vấn đề gì?
• Tôi có thể thực hiện những bước nào để cảm thấy dễ chịu hơn nếu thấy phù nề?
• Có thực phẩm, đồ uống hoặc hoạt động nào tôi nên tránh không?

Đừng quên theo dõi trang web: Vinmec.com thường xuyên để cập nhật nhiều thông tin hữu ích khác.

Bài viết tham khảo: cancer.gov, yhoccongdong.com