Những điều cần biết về bệnh đốm đồi mồi

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Bác sĩ chuyên khoa I Lê Thị Thu Hằng - Bác sĩ Da Liễu - Khoa Khám bệnh & Nội khoa, Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Hải Phòng

Đồi mồi là những đốm phẳng, hình bầu dục, màu nâu, xám hoặc đen, kích thước to nhỏ không đều nhau thường từ 0.5-2.5cm. Đồi mồi có thể xuất hiện trên da ở bất cứ vị trí nào trên cơ thể, nhưng thường xuất hiện nhất là ở những vùng da thường xuyên tiếp xúc với ánh nắng mặt trời như da mặt, vai, ngực, bàn tay, cánh tay. Đồi mồi là một biểu hiện của lão hóa da, theo thời gian, các vết đồi mồi sẽ tăng dần về kích thước và sẫm hơn về màu sắc.

Bệnh đốm đồi mồi phổ biến ở người độ tuổi 40 trở lên, vì ở độ tuổi này, da trở nên mỏng, kém đàn hồi và thường bị tổn thương do tiếp xúc với ánh nắng mặt trời trong khoảng thời gian dài. Tuy nhiên, bệnh đốm đồi mồi cũng có thể xuất hiện ở những người trẻ tuổi, đặc biệt là những người thường xuyên làm việc dưới ánh mặt trời mà không có các biện pháp bảo vệ.

Melanin là hắc sắc tố da được sản xuất bởi các tế bào melanocyte bên dưới lớp biểu bì, có tác dụng bảo vệ làn da trước tác hại của các tia UV trong ánh nắng mặt trời. Tuy nhiên, khi melanin tập trung với mật độ lớn sẽ gây tình trạng đồi mồi, nám da, sạm da,...

Có nhiều nguyên nhân gây tăng melanin, các nguyên nhân này có thể được chia thành 2 nhóm gồm:

• Các yếu tố bên ngoài

Phổ biến nhất là tia UV trong ánh nắng mặt trời. Tia UV có thể gây peroxy hóa lipid màng tế bào, tạo ra các gốc tự do, kích thích hắc bào sản xuất thừa melanin. Khi cơ thể bước vào tuổi trung niên, khả năng tự đào thải của da suy yếu dần, một số melanin có thể tích tụ lại trên bề mặt da gây tình trạng đồi mồi.

Các nguyên nhân từ bên ngoài khác như: sử dụng một số thuốc gây nhạy cảm ánh nắng mà không có biện pháp bảo vệ khi tiếp xúc ánh nắng (các thuốc như Tetracyclin, Sulfamid, Doxycyclin,..), sử dụng một số mỹ phẩm làm da nhạy cảm với ánh nắng,...

• Các yếu tố bên trong

Như di truyền, rối loạn nội tiết khi mang thai, uống thuốc tránh thai hoặc thuốc nội tiết, chế độ dinh dưỡng không đầy đủ,... làm thúc đẩy quá trình sản xuất melanin.

Bệnh đốm đồi mồi ngoài ảnh hưởng đến yếu tố thẩm mỹ thì nhìn chung không có gì đáng lo ngại. Tuy nhiên trong một số hiếm trường hợp, khi các đốm đồi mồi có sự tăng trưởng nhanh về kích thước, màu sắc bất thường, bị đau, ngứa hoặc chảy máu, người bệnh cần khám da liễu để đề phòng ung thư da.

Về cách điều trị đốm đồi mồi, hiện nay có hai phương pháp chính đó là loại bỏ các đốm da đổi màu và điều chỉnh các đốm da đổi màu.

3.1. Phương pháp loại bỏ các đốm da đổi màu

Tùy theo tình trạng bệnh đốm đồi mồi, bác sĩ có thể chọn một trong các phương pháp như:

• Tẩy da hóa học với AHA (alpha hydroxy acid): AHA có nhiều dạng thức, trong đó glycolic acid là dạng phổ biến nhất. AHA có các phân tử nhỏ, dễ dàng thâm nhập vào bề mặt da, giúp thúc đẩy loại bỏ các tế bào da chết theo cơ chế tự nhiên (có hiện tượng bong da nhẹ). Khi dùng AHA thoa lên vùng da có đồi mồi sẽ giúp tăng cường độ ẩm, trẻ hóa làn da nhờ thúc đẩy tái tạo tế bào mới, cải thiện sắc tố, làm đều màu da.
• Liệu pháp Laser YAG: bác sĩ sử dụng tia laser với kích thước siêu nhỏ, bước sóng năng lượng cao ngắm chính xác vị trí cần điều trị. Bước sóng được lựa chọn sẽ tác động tới các sắc tố ở lớp sâu mà không gây tổn thương da. Laser sẽ lấy đi các mô đồi mồi một cách an toàn, không gây đau hoặc chảy máu. Giúp cho bề mặt da và những vùng da xung quanh đồi mồi đều màu, bóng mượt, săn chắc hơn.
• Chiếu năng lượng IPL: năng lượng từ thiết bị IPL xuyên qua các kính lọc trong khoảng thời gian ngắn giúp tạo ra các bước sóng có khả năng tác động sâu vào trong da. Khi chiếu vào vùng da đồi mồi, nhiệt lượng cao từ các bước sóng này sẽ hấp thu các sắc tố melanin, loại bỏ đồi mồi.

3.2. Phương pháp điều chỉnh các đốm đồi mồi

Nhiều sản phẩm chăm sóc da và dược mỹ phẩm được sản xuất với mục đích điều chỉnh sắc tố da. Các sản phẩm này giúp làm trắng các vùng da sẫm màu hoặc làm chậm việc sản sinh sắc tố.

• Dẫn xuất Vitamin C: Được chứng minh có tác dụng trong việc chống lại việc tăng sắc tố da.
• Glycolic acid: Là hoạt chất được sử dụng trong nhiều loại mỹ phẩm giúp chống lại chứng tăng sắc tố da. Ngoài ra, glycolic acid còn giúp tẩy tế bào chết, chống lão hóa, ngăn ngừa mụn.
• Kojic acid: là một sản phẩm của quá trình lên men rượu gạo. Kojic acid hoạt động bằng cách ức chế men tạo ra melanin, giúp làm sáng da và đẩy lùi các đốm đồi mồi hiệu quả.

Khi bệnh đốm đồi mồi xảy ra, để điều trị dứt điểm cần kiên nhẫn thực hiện các biện pháp trị liệu trong thời gian dài và có thể rất tốn kém. Do đó, phòng ngừa từ sớm bệnh đốm đồi mồi là điều vô cùng cần thiết. Hạn chế tiếp xúc với ánh nắng là điều quan trọng nhất, tránh các hoạt động ngoài trời khi ánh nắng hoạt động mạnh (khoảng 10 giờ sáng đến 15 giờ chiều). Sử dụng kem chống nắng thường xuyên, 10-15 phút trước khi ra ngoài. Bôi lại kem chống nắng sau mỗi 2 giờ hoặc thường xuyên hơn nếu đổ mồ hôi hoặc đi bơi. Thường xuyên sử dụng mũ rộng vành, khẩu trang, mặc quần áo chống nắng.

Chế độ ăn bổ sung nhiều rau, hoa quả tươi, các thực phẩm giàu vitamin A, E, C, omega-3, selen, uống nhiều nước, ngủ đủ giấc để chống lão hóa da.