Một số bệnh về gan thường gặp ở người già

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi ThS.BS Vũ Tấn Phúc - Khoa Khám bệnh & nội khoa, Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Phú Quốc.

Chức năng gan giảm theo tuổi tác khi kích thước và lưu lượng máu nuôi gan giảm. Tỷ lệ mắc bệnh gan mạn tính ngày càng gia tăng trong dân số cao tuổi. Bệnh gan ở người cao tuổi thường khó phát hiện do khởi phát âm thầm, triệu chứng không rõ ràng, điều trị khó khăn, do đó bệnh gan ở người cao tuổi dễ dẫn đến những biến chứng nặng, tỷ lệ tử vong cao. Người cao tuổi nguy cơ cao mắc một số bệnh gan cũng như chịu những biến chứng nặng như suy gan, xơ gan, ung thư gan đặc biệt trên những người bệnh có bệnh lý gan mạn tính trước đó.

Quá trình lão hóa ảnh hưởng đến các bệnh gan khác nhau do:

• Khối lượng gan giảm 20% - 40%, lưu lượng máu nuôi gan giảm 35% - 50%, khả năng tái tạo gan giảm,...dẫn đến giảm thể tích gan, suy giảm chức năng gan liên quan đến tuổi. Ở người cao tuổi dễ có tình trạng albumin máu giảm, men gan tăng, bilirubin máu tăng,...
• Giảm hoạt động hệ thống men cytochrome P450, đây là men chính tham gia trong quá trình chuyển hóa thuốc, dẫn đến giảm chuyển hóa thuốc, hóa chất ở gan dễ gây tổn thương gan do thuốc, do thực phẩm và do các hóa chất độc hại.
• Phản ứng miễn dịch chống lại mầm bệnh và các tế bào ác tính suy yếu, ở người cao tuổi dễ có nguy cơ bùng phát viêm gan vi trùng, viêm gan virus, bệnh gan tự miễn, gan nhiễm mỡ,...Đồng thời suy giảm giám sát miễn dịch cũng liên quan đến sự phát triển của ung thư biểu mô tế bào gan.

Chức năng gan giảm theo tuổi tác khi kích thước và lưu lượng máu nuôi gan giảm. Tỷ lệ mắc bệnh gan mạn tính ngày càng gia tăng trong dân số cao tuổi. Bệnh gan ở người cao tuổi thường khó phát hiện do khởi phát âm thầm, triệu chứng không rõ ràng, điều trị khó khăn, do đó bệnh gan ở người cao tuổi dễ dẫn đến những biến chứng nặng, tỷ lệ tử vong cao. Người cao tuổi nguy cơ cao mắc một số bệnh gan cũng như chịu những biến chứng nặng như suy gan, xơ gan, ung thư gan đặc biệt trên những người bệnh có bệnh lý gan mạn tính trước đó.

Quá trình lão hóa ảnh hưởng đến các bệnh gan khác nhau do:

• Khối lượng gan giảm 20% - 40%, lưu lượng máu nuôi gan giảm 35% - 50%, khả năng tái tạo gan giảm,...dẫn đến giảm thể tích gan, suy giảm chức năng gan liên quan đến tuổi. Ở người cao tuổi dễ có tình trạng albumin máu giảm, men gan tăng, bilirubin máu tăng,...
• Giảm hoạt động hệ thống men cytochrome P450, đây là men chính tham gia trong quá trình chuyển hóa thuốc, dẫn đến giảm chuyển hóa thuốc, hóa chất ở gan dễ gây tổn thương gan do thuốc, do thực phẩm và do các hóa chất độc hại.
• Phản ứng miễn dịch chống lại mầm bệnh và các tế bào ác tính suy yếu, ở người cao tuổi dễ có nguy cơ bùng phát viêm gan vi trùng, viêm gan virus, bệnh gan tự miễn, gan nhiễm mỡ,...Đồng thời suy giảm giám sát miễn dịch cũng liên quan đến sự phát triển của ung thư biểu mô tế bào gan.

• Gan nhiễm mỡ: Đây là bệnh chủ yếu hay gặp ở người trung niên và người cao tuổi. Sự lão hóa có liên quan đến sự phát triển của gan nhiễm mỡ, đồng thời người bệnh cao tuổi có nhiều nguy cơ bệnh gan nhiễm mỡ hơn do thường có một số bệnh lý đi kèm như tăng huyết áp, béo phì, tiểu đường và tăng lipid máu.
• Bệnh gan tự miễn: Tỷ lệ bệnh gan tự miễn, bao gồm viêm gan tự miễn và xơ gan ứ mật nguyên phát cũng gặp ở người bệnh cao tuổi, gần 20% người bệnh viêm gan tự miễn phát triển sau 60 tuổi và bệnh thường tiến triển dẫn đến xơ gan, ung thư gan nhanh, xơ gan ứ mật nguyên phát ở người bệnh cao tuổi cũng có tiên lượng rất xấu, đáp ứng điều trị kém.
• Viêm gan siêu vi: Người cao tuổi mắc viêm gan B (HBV), viêm gan C (HCV) có nguy cơ bùng phát dẫn đến suy chức năng gan, xơ gan, ung thư gan.
• Viêm gan mạn tính: Tỷ lệ mắc bệnh gan mạn tính ngày càng gia tăng ở người cao tuổi nhưng thường khó phát hiện do đa số trường hợp không có triệu chứng hoặc triệu chứng không đặc hiệu.
• Tổn thương gan do thuốc: Người cao tuổi thường mắc nhiều bệnh cùng lúc do đó thường phải sử dụng rất nhiều loại thuốc, đa phần các loại thuốc lại được chuyển hóa qua gan càng làm tăng thêm gánh nặng cho gan, gan chịu nhiều áp lực nên người cao tuổi rất dễ bị tổn thương gan do thuốc.
• Xơ gan: là hậu quả của sự phá hủy cấu ​​trúc bình thường và mất tế bào gan ảnh hưởng chức năng tổng hợp và trao đổi chất bình thường của gan. Lão hóa đã được coi là một yếu tố nguy cơ tiến triển xơ gan ở người cao tuổi, đặc biệt ở những người có tổn thương gan mạn tính trước đó như viêm gan virus, viêm gan rượu,...