Chẩn đoán và điều trị suy gan cấp ở trẻ em

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Bác sĩ Hồ Thị Anh Thư - Bác sĩ Nhi sơ sinh - Khoa Nhi - Sơ sinh - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Nha Trang. Bác tốt nghiệp Bác sĩ Nội trú chuyên khoa Nhi tại Đại học Y Dược TP. Hồ Chí Minh, có thế mạnh trong việc điều trị bệnh lý Nhi khoa tổng quát như: viêm phổi, viêm ruột, suyễn, dị ứng, chàm.

Suy gan cấp tương đối hiếm gặp ở trẻ em. Tuy nhiên loại bệnh lý này một khi đã xảy ra ở trẻ thì thường nặng và có nguy cơ tử vong rất cao. Vì vậy, việc điều trị suy gan cấp ở trẻ em cần được tiến hành sớm, nhanh chóng và theo đúng liệu trình của bác sĩ.

Suy gan cấp hay viêm gan tối cấp được hiểu là một loại bệnh lý gan bị mất chức năng, do các tế bào gan bị tổn thương và chết với số lượng lớn và trong một thời gian lớn. Khi mắc phải căn bệnh này sẽ kèm với bệnh lý não (encephalopathy) xảy ra trong vòng 8 tuần kể từ lúc xuất hiện bệnh gan.

Suy gan cấp do nhiều nguyên nhân, có thể do nhiễm khuẩn, do sốc và suy đa phủ tạng hoặc suy gan do viêm gan tự miễn, suy gan trong các bệnh hệ thống, suy gan do thuốc hoặc ngộ độc hoặc bệnh lý rối loạn chuyển hóa, các bệnh hiếm gặp...

2.1 Chẩn đoán lâm sàng

Các chẩn đoán lâm sàng được bác sĩ đưa ra dựa vào các dấu hiệu ở trẻ như vàng da, xuất huyết da niêm mạc và tiêu hóa, phù, báng bụng.

Giai đoạn cuối của căn bệnh suy gan cấp là hôn mê gan. Triệu chứng của hôn mê gan ở trẻ nhỏ là nôn mửa, bú kém, co giật, ngủ gà, li bì...; ở trẻ lớn là biểu hiện kích động, co giật, lơ mơ, múa vờn,...

2.2 Chẩn đoán cận lâm sàng

Khi nghi ngờ trẻ mắc bệnh suy gan cấp, bác sĩ sẽ yêu cầu làm các xét nghiệm, bao gồm:

• Xét nghiệm chung về huyết học, chức năng thận, đông máu, bất thường điện giải;
• Đặc hiệu cho gan: phản ứng viêm, men gan;
• Xét nghiệm chẩn đoán căn nguyên.

Từ các triệu chứng cùng với các kết quả xét nghiệm, các bác sĩ sẽ đưa ra xác nhận chẩn đoán trẻ có phải bị suy gan cấp hay không.

Từ các chẩn đoán trên, các bác sĩ, chuyên gia sẽ dựa vào tình trạng bệnh nhi để đưa ra các hướng điều trị phù hợp, đem lại hiệu quả tốt nhất cho trẻ. Ghép gan được biết đến là phương pháp chữa trị suy gan cấp tốt nhất, nhưng một số trường hợp khác sẽ được chỉ định dùng thuốc. Trong quá trình điều trị, trừ trường hợp thực sự cần thiết còn các bác sĩ lưu ý việc chống chỉ định sinh thiết gan do bất thường về đông máu.

Một số phương pháp điều trị suy gan cấp có thể kể đến như:

3.1 Điều trị bằng thuốc

Khi các bệnh nhi phải sử dụng đến thuốc để điều trị nghĩa là nguyên nhân của suy gan cấp là do tình trạng tim mạch hoặc tác dụng phụ của thuốc gây nên. Do vậy, các bậc phụ huynh được bác sĩ khuyến cáo kê đơn thuốc cho các trẻ nhỏ. Điều này sẽ cải thiện sức khỏe gan cho bệnh nhi.

Lối sống lành mạnh, ăn uống khỏe mạnh, sử dụng thuốc theo toa giúp quá trình trao đổi chất trong cơ thể tốt lên cũng là biện pháp tốt để cải thiện tình trạng gan của trẻ.

3.2 Ghép gan

Như đã đề cập ở trên, ghép gan sẽ là phương pháp điều trị hiệu quả, tiên tiến nhất đối với các bệnh nhân bị suy gan cấp. Theo nghiên cứu, 40% bệnh nhi bị suy gan cấp cần đến ghép gan để tiếp tục sự sống.

Tuy nhiên, cũng cần dựa vào nhiều yếu tố để bác sĩ có quyết định ghép gan cho trẻ không, ví dụ:

• Nguyên nhân gây bệnh;
• Tỷ lệ thành công cao khi thực hiện cấy ghép;
• Suy đa cơ quan hay bệnh não có thể phục hồi sau khi phẫu thuật.

3.3 Điều trị chứng rối loạn đông máu

Điều trị chứng rối loạn đông máu bằng cách truyền plasma tươi 10-15ml/kg/lần khi có xuất huyết trên lâm sàng. Lưu ý có thể gây tăng gánh thể tích. Sử dụng vitamin K1 5-10mg/ngày trong tối đa 3 ngày.

3.4 Hỗ trợ chăm sóc và điều trị

Phương pháp này được sử dụng với những trường hợp bệnh nhi có thể tự khỏi khi được điều trị dứt điểm các triệu chứng. Một phần cũng dựa vào tổng trạng bệnh nhi và bệnh lý nền gan nên sẽ tự động hồi phục. Phần lớn các trường hợp này bị suy gan trong be.

Trẻ em nếu chẳng may mắc phải suy gan cấp sẽ phải đối mặt với những biến chứng nặng nề ảnh hưởng tới sức khỏe và sự phát triển của trẻ về sau. Chính vì vậy khi thấy trẻ có những dấu hiệu nghi ngờ của bệnh suy gan cấp, cha mẹ nên đưa trẻ đi khám sớm nhất để xác định chính xác tình trạng sức khỏe của trẻ, từ đó có biện pháp can thiệp kịp thời.