Bệnh thiếu máu não có chữa khỏi được không?

Thiếu máu não là bệnh lý thường gặp ở người cao tuổi khi các mạch máu não bị tắc nghẽn hoặc lão hoá. Tình trạng này ngày càng trẻ hoá, nếu không được can thiệp có thể dẫn tới tai biến mạch máu não. Vậy bệnh thiếu máu não có chữa khỏi không?

Thiếu máu não là tình trạng máu nuôi lên não không đủ, khiến cho các tế bào não không cung cấp đủ oxy và dưỡng chất cần thiết. Tế bào thần kinh do thiếu năng lượng nên các hoạt động và chức năng đều bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Thiếu máu não thường xuất hiện những triệu chứng nhẹ và thường nhầm lẫn với những bệnh lý khác. Một số dấu hiệu nhận biết thường gặp như:

• Đau đầu
• Rối loạn giấc ngủ
• Chóng mặt
• Buồn nôn
• Rối loạn cảm giác
• Cơ thể mệt mỏi
• Giảm trí nhớ

Thiếu máu não thường gặp ở người cao tuổi, đặc biệt là những người mắc một số bệnh lý về tim mạch, huyết áp. Hiện nay, tình trạng này ngày càng trẻ hoá bởi nhiều nguyên nhân khác nhau.

Thiếu máu não xảy ra bởi nhiều nguyên nhân khác nhau có thể do một hoặc nhiều nguyên nhân kết hợp bao gồm:

• Xơ vữa động mạch: đây là nguyên nhân gây ra hơn 80% trường hợp thiếu máu não
• Tăng huyết áp khiến cho thành mạch dần giãn ra, phình mạch và xuất hiện tổn thương, chảy máu não, hình thành cục máu đông cản trở lưu thông máu.
• Bệnh lý tim mạch khiến cho chức năng bơm máu lên não hay những cơ quan khác bị suy giảm.
• Bệnh lý cột sống cổ: gây chèn ép mạch máu khi nuôi não.

Bên cạnh đó, những yếu tố khác có thể làm tăng nguy cơ thiếu máu não như căng thẳng, stress, lười vận động, chế độ dinh dưỡng không khoa học, lạm dụng thuốc lá và rượu bia,...

Thiếu máu não có thể dẫn tới rối loạn chức năng mô và hoại tử các tế bào do phá huỷ các tế bào bị tổn thương có thể hồi phục. Tổn thương do thiếu máu cục bộ và tái tưới máu não có thể xảy ra sau khi tiêu huyết khối hoặc do phẫu thuật cắt huyết khối cơ học. Vì vậy, việc tái tưới máu nhanh chóng sau khi thiếu máu cục bộ hay nhồi máu là điều cần thiết nhằm bảo tồn được chức năng thần kinh. Trong khi điều này phục hồi lưu lượng não và cứu vãn các mô bị tổn thương có thể đảo ngược, và việc tái tưới máu sau một thời gian thiếu máu cục bộ lâu hơn có thể dẫn tới một cơn nhồi máu lớn hơn so với lần đầu.

Thiếu máu não có thể gây ra biến chứng như đột quỵ xuất huyết, vì vậy cần xem xét nếu như tình trạng của người bệnh xấu đi sau khi sử dụng thuốc làm tan huyết khối. Những triệu chứng có thể bao gồm thay đổi ý thức hoặc nhận thức, suy nhược gia tăng, thay đổi huyết áp và tần số mạch, đau đầu nghiêm trọng hơn. Nếu xuất hiện những dấu hiệu trên thì cần tiến hành chụp CT và các xét nghiệm cơ bản. Bệnh nhân có nguy cơ bị các biến chứng bất động như nhiễm trùng và biến chứng huyết khối tắc mạch trong trường hợp đột quỵ do thiếu máu cục bộ.

Điều trị thiếu máu não sẽ phụ thuộc vào nguyên nhân gây bệnh. Một số phương pháp điều trị thiếu máu não bao gồm:

4.1 Phẫu thuật

Khi chụp mạch có thể phát hiện hẹp động mạch nặng có thể phẫu thuật trong trường hợp hẹp từ 70-99% đường kính lòng mạch ở bên gây ra thiếu máu thoáng qua của động mạch cảnh, và có mảng xơ vữa tương đối nhỏ tại bất kỳ nơi nào trong hệ thống mạch máu não. Đặc biệt ở những bệnh nhân có các cơn thiếu máu não thoáng qua khởi phát gần nhau thì việc điều trị phẫu thuật cắt bỏ huyết khối trong lòng động mạch cảnh sẽ làm giảm nguy cơ đột quỵ do động mạch cảnh cùng bên. Điều trị phẫu thuật sẽ không được chỉ định trong những trường hợp hợp nhẹ < 30% đường kính lòng mạch, lợi ích không rõ ràng so với hẹp nặng có xơ vữa mạch lan tỏa trong sọ.

4.2 Điều trị nội khoa

Bệnh nhân xuất hiện cơn thiếu máu thoáng qua của động mạch cảnh không có chỉ định phẫu thuật hoặc bệnh mạch máu lan tỏa thì sẽ được điều trị nội khoa. Những bệnh nhân này có những cơn thiếu máu thoáng qua, động mạch đốt sống thân nền được điều trị nội khoa không có chỉ định chụp mạch, trừ trường hợp bằng chứng lâm sàng có hẹp hoặc tắc động mạch dưới đòn hoặc động mạch cảnh. Mục đích điều trị nội khoa là phòng ngừa những cơn thiếu máu thoáng qua tiếp theo và đột quỵ xảy ra. Các loại thuốc chữa thiếu máu não như thuốc chống đông heparin, warfarin, thuốc chống tập kết tiểu cầu aspirin,... Tuy nhiên, người bệnh không được tự ý mua và sử dụng mà cần phải có chỉ định của bác sĩ. Bên cạnh việc tuân thủ điều trị thì người bệnh cần duy trì một lối sống lành mạnh như bỏ hút thuốc lá, sử dụng các loại thực phẩm tốt cho tim mạch.

Một số biện pháp phòng ngừa thiếu máu não hiệu quả bao gồm:

• Trong điều trị cần tuân thủ theo hướng dẫn của bác sĩ.
• Duy trì một lối sống tích cực và hạn chế sự căng thẳng. Bệnh nhân nên tham gia ít nhất hoạt động aerobic cường độ trung bình ít nhất 10 phút bốn lần một tuần hoặc hoạt động aerobic cường độ cao ít nhất 20 phút hai lần một tuần.
• Liên hệ ngay với bác sĩ khi cơ thể có những bất thường trong quá trình điều trị.
• Thăm khám định kỳ để được theo dõi tình trạng sức khỏe, diễn tiến của bệnh và để bác sĩ tìm hướng điều trị phù hợp trong thời gian tiếp theo nếu bệnh chưa có dấu hiệu thuyên giảm.
• Bệnh nhân cần lạc quan. Tâm lý có ảnh hưởng rất lớn đến điều trị, hãy nói chuyện với những người đáng tin cậy, chia sẻ với những thành viên trong gia đình, nuôi thú cưng hay đơn giản là đọc sách, làm bất cứ thứ gì khiến bạn thấy thoải mái.
• Điều chỉnh chế độ ăn uống cũng có thể giúp đạt được mức cholesterol lý tưởng, hạn chế ăn mặn.
• Kiểm soát tốt các yếu tố như huyết áp, chế độ ăn lành mạnh, tăng cường tập luyện thể dục, không hút thuốc và giữ cân nặng trong giới hạn bình thường ổn định.
• Các loại thuốc có thể giúp bạn đạt được huyết áp lý tưởng, cũng như thuốc để giảm mức cholesterol và chất béo trong máu.
• Quản lý các yếu tố nguy cơ mạch máu, đặc biệt là tăng huyết áp, tiểu đường, mức cholesterol/ triglycerid và ngừng hút thuốc là những chiến thuật phòng ngừa thứ cấp quan trọng.

Tóm lại, thiếu máu não là bệnh lý thường gặp ở người cao tuổi khi các mạch máu não bị tắc nghẽn hoặc lão hoá. Tình trạng này ngày càng trẻ hoá, nếu không được can thiệp có thể dẫn tới tai biến mạch máu não. Bệnh thiếu máu não có thể điều trị được dựa trên nguyên nhân gây bệnh và dự phòng tái phát. Vì vậy, khi thấy xuất hiện những triệu chứng của bệnh thiếu máu não thì cần tới ngay cơ sở y tế để được thăm khám và có phác đồ điều trị phù hợp.