Chảy máu mũi liên tục: Cảnh giác u xơ mũi họng

Bài viết được tham vấn chuyên môn cùng Bác sĩ chuyên khoa II Nguyễn Văn Thái - Bác sĩ Tai - Mũi - Họng - Khoa Khám bệnh & Nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Đà Nẵng.

Chảy máu mũi liên tục được coi là một tình trạng cấp cứu thuộc chuyên ngành tai mũi họng, cần được xử lý cầm máu nhanh chóng để tránh mất máu. Có nhiều nguyên nhân gây ra chảy máu mũi, nhưng nếu chảy máu mũi liên tục thì cần lưu ý nguyên nhân do u xơ mũi họng. Đây là một nguyên nhân hay gặp nhất dẫn tới chảy máu mũi liên tục.

Chảy máu mũi liên tục không phải một bệnh mà là triêu chứng có thể gặp do nhiều nguyên nhân gây bệnh.

Bình thường niêm mạc mũi có cấu tạo rất nhiều mạch máu và hệ thống mao mạch dày đặc cho nên rất dễ bị chảy máu mũi do nhiều nguyên nhân bệnh gây ra. Trong chảy máu mũi người ta chia thành chảy máu mũi trước và chảy máu mũi sau.

Đối với chảy máu mũi trước, đa phần là do các nguyên nhân lành tính gây ra, thường chảy nhẹ và có thể tự ngừng lại được. Chảy máu mũi trước chiếm đại đa số trong các trường hợp chảy máu cam. Những nguyên nhân có thể gây chảy máu mũi trước gồm:

• Do khí hậu khô hanh gây xung huyết niêm mạc mũi dẫn tới chảy máu.
• Do tác động ngoáy mũi, xì mũi mạnh dẫn tới chảy máu mũi.
• Vẹo vách ngăn mũi.
• Bị cảm lạnh hay cảm cúm.
• Dị vật ở mũi.

Chảy máu mũi sau chiếm khoảng 10% trong số các trường hợp chảy máu cam. Chảy máu mũi sau thường là các trường hợp chảy ở cao và sâu hơn, thường liên quan tới các bệnh lý nguy hiểm. Không chỉ vậy mà nó thường khó kiểm soát tình trạng chảy máu hơn.

• Chảy máu mũi doa tang huyết áp: Người mắc bệnh cao huyết áp cũng khiến các mạch máu mũi bị tăng áp lực và dẫn tới xuất huyết. Đặc điểm của chảy máu mũi do tang huyết áp là chảy máu lượng nhiều, cần can thiệp cầm máu mũi sau.
• Bệnh lý khối u vùng mũi họng như u xơ mũi họng, ung thư vòm, ...
• Chấn thương vùng mũi.
• Bệnh lý toàn thân như bệnh về máu như ung thư máu, rối loạn đông máu...; suy gan, suy thận... những nguyên nhân toàn thân này cũng gây ra chảy máu mũi trước.

Như vậy có rất nhiều nguyên nhân có thể gây ra chảy máu mũi. Tuy nhiên, nếu như bị chảy mũi cam liên tục thì cần chú ý tới nguyên nhân do u xơ mũi họng.

Có nhiều nguyên nhân gây ra chảy máu mũi đa số nguyên nhân hay gặp đều lành tính. Nhưng với trường hợp bị chảy máu cam liên tục thì có thể là dấu hiệu cảnh báo của nhiều bệnh lý nguy hiểm cần điều trị. Đặc biệt cần lưu ý nguyên nhân do khối u, bởi chảy máu mũi liên tục có thể là dấu hiệu của khối u lành tính hoặc u ác tính như ung thư vòm họng.

Khi bị chảy máu mũi liên tục còn có thể khiến người bệnh bị mất máu, nếu không thể kiểm soát được còn gây nguy hiểm tới tính mạng người bệnh; khi chảy máu mũi hay bị tái phát gây lo lắng ảnh hưởng tới chất lượng cuộc sống và nếu chảy máu mũi mà người bệnh không may nuốt phải máu có thể gây kích ứng dạ dày.

Như vậy, chảy máu cam liên tục là tình trạng nguy hiểm cần được can thiệp y tế để tránh tình trạng không kiểm soát được chảy máu gây ảnh tới sức khỏe người bệnh và có thể giải quyết được nguyên nhân gây bệnh nếu được.

Như chúng ta biết thì chảy máu mũi có nhiều nguyên nhân, tuy nhiên nếu hay chảy máu mũi thường xuyên có thể là dấu hiệu của bệnh u xơ vòm mũi họng.

U xơ vòm mũi họng là tình trạng thường gặp ở trẻ em, đặc biệt là ở trẻ trai từ độ tuổi vị thành niên.

Dấu hiệu nhận biết u xơ mũi họng bao gồm:

• Triệu chứng ban đầu của bệnh là là ngạt mũi, chảy nước mũi, kèm theo có chút máu theo nước mũi. Sau đó trẻ thường xuyên chảy máu mũi một hoặc cả hai bên và xuất hiện nhiều lần, có thể chảy máu mũi với lượng nhiều trong một lần gây mất máu.
• Các triệu chứng khác như: đau đầu, giảm khứu giác hay mất hẳn khứu giác, đau tai, mắt lồi...

U xơ vòm mũi họng là một khối u lành tính nhưng nó lại có khả năng lan rất nhanh, nó có thể lan vào các vị trí như hốc mũi, xoang, xuống vùng họng, miệng và vào hốc mắt. Từ đó có thể gây ra nhiều biến chứng như:

• Thường xuyên chảy máu mũi, nếu chảy nặng sẽ kèm theo nhiễm trùng mũi họng.
• Mất máu làm ảnh hưởng đến sức khỏe toàn thân của bệnh nhân, gây thiếu máu, mệt mỏi, mất ngủ, làm cho bệnh nhân gầy đi và xanh xao.
• U xơ mũi họng dù lành tính nhưng khi u lan vào nền sọ, bệnh nhân sẽ gặp phải các biến chứng nặng hơn và có thể dẫn đến tử vong.

Việc điều trị u xơ vòm mũi họng cần được tiến hành sớm để tránh biến chứng nghiêm trọng. Khi khối u còn nhỏ, nếu được phát hiện bác sĩ sẽ dùng phương pháp phẫu thuật để cắt bỏ u, lúc này việc thực hiện phẫu thuật thường diễn ra một cách dễ dàng và nguy cơ chảy máu rất ít. Nhưng khi khối u lớn, nguy cơ chảy máu cao thì không thể phẫu thuật bằng phương pháp nội soi như khi u còn nhỏ, mà phải cắt xương mặt để tiến vào hốc mũi cắt bỏ khối u nên dễ bị sẹo trên mặt sau phẫu thuật, hoặc thay thế bằng biện pháp điều trị bằng xạ trị kết hợp với nội tiết tố giúp teo nhỏ khối u.

Do vậy, khi có dấu hiệu chảy máu mũi liên tục cần nghĩ tới u xơ mũi họng và cần tới thăm khám để được điều trị kịp thời, tránh biến chứng nguy hiểm.

Khi bị chảy máu mũi thì biện pháp xử lý như thế nào rất quan trọng. Dưới đây là những lưu ý khi xử lý chảy máu mũi tại nhà:

• Khi bị chảy máu mũi cần phải cầm máu ở tư thế ngồi, tuyệt đối không nằm, để đầu hơi cúi ra trước, không được ngửa đầu ra sau vì để tránh máu chảy xuống họng không biết được số lượng máu chảy và gây kích thích họng, không được nuốt máu xuống dạ dày sẽ gây kích thích nôn và có thể bị ngộ độc.
• Sau đó, xác định bên mũi bị chảy máu. Dùng ngón tay ép chặt cánh mũi bên chảy hoặc cả hai bên nếu không xác định được mũi bị chảy máu cam từ 5 đến 10 phút. Thường thì sau khoảng thời gian này máu sẽ ngừng chảy.
• Nhưng nếu sau đó máu vẫn chảy thì tiếp tục ép chặt cánh mũi 2 bên và đến ngay cơ sở y tế gần nhất để được xử lý kịp thời. Lưu ý không được nhét bông hoặc các dụng cụ khác vào mũi vì các thành phần của bông hay dụng cụ khác có thể làm kích thích gây ra chảy máu thêm.
• Lưu ý khi máu đã có dấu hiệu dừng lại, thì người bệnh nên ngồi tư thế thoải mái. Tránh xì mũi trong vòng 24h sau đó nhằm mục đích làm sạch mũi hay bất kỳ mục đích nào khác. Bởi động tác này có thể làm tổn thương thêm mạch máu và gây chảy máu lại.

Chảy máu mũi liên tục có thể do nhiều nguyên nhân. Nhưng bạn cần lưu tâm tới nguyên nhân do u xơ mũi họng. Bởi dù lành tính nhưng nó có thể gây nhiều biến chứng nguy hiểm, nếu phát hiện sớm thì việc điều trị dễ dàng hơn và mang lại hiệu quả cao.