Nguyên nhân nào gây ra cơn đói và cần làm gì để quản lý triệu chứng?

Bài viết bởi Thạc sĩ, Bác sĩ Mai Viễn Phương - Bác sĩ nội soi tiêu hóa - Khoa Khám bệnh & Nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park

Đói đôi khi chỉ là dấu hiệu đơn thuần cho thấy bạn cần dung nạp thức ăn vào cơ thể, tuy nhiên nếu cơn đói thường xuyên xuất hiện, kèm theo buồn nôn, đau bụng, ợ chua... thì đây thường là dấu hiệu của vấn đề bệnh lý, trong đó phổ biến nhất là dạ dày.

Chắc hẳn bạn đã từng trải qua cảm giác đau nhói trong dạ dày vào một thời điểm nào đó, ở phía trên bên trái của bụng. Chúng thường được gọi là cơn đói. Cảm giác đói cồn cào hay còn gọi là cơn đói do dạ dày co bóp mạnh khi bụng đói. Cảm giác khó chịu này thường đi kèm với cảm giác đói hoặc muốn ăn.

Mặc dù được gọi là cơn "đói", những cơn đau này không phải lúc nào cũng cho thấy nhu cầu ăn thực sự. Chúng có thể là do bụng đói hoặc có thể do cơ thể bạn đang có thói quen ăn một lượng thức ăn nhất định hoặc ăn vào những thời điểm cụ thể trong ngày.

Cơ thể của mỗi người là duy nhất. Một số người cảm thấy không cần ăn thường xuyên hoặc luôn cảm thấy no. Ngược lại những người khác cảm thấy đói nhanh hơn. Về cơ bản, hầu như tất cả mọi người sẽ cảm thấy đói cồn cào nếu họ đi đủ lâu mà không ăn hoặc uống.

Cảm giác đói có thể là cách cơ thể cho bạn biết rằng, cơ thể cần nhiều chất dinh dưỡng hơn. Bạn cũng có thể cảm thấy đói cồn cào, vì dạ dày của bạn đã quen với một cảm giác no nhất định.

Dạ dày là một cơ quan có khả năng co giãn và thu gọn lại. Khi dạ dày bị kéo căng bởi thức ăn và chất lỏng, bạn có xu hướng cảm thấy no. Sau một thời gian dài kể từ lần cuối bạn ăn hoặc uống, dạ dày phẳng hơn và có thể co bóp, khiến bạn cảm thấy đói.

Nhiều yếu tố ảnh hưởng đến cảm giác đói của bạn, bao gồm:

• Kích thích tố
• Môi trường sống hiện tại
• Số lượng và chất lượng thức ăn
• Thiếu ngủ
• Căng thẳng hoặc lo lắng

Bạn cũng có thể cảm thấy đói cồn cào, vì bạn cần ăn một chế độ ăn nhiều chất dinh dưỡng thiết yếu hơn.

Cơn đói hiếm khi do tình trạng bệnh lý gây ra. Nếu đang bị đau bụng dữ dội hoặc liên tục, bạn nên liên hệ với bác sĩ để được giúp đỡ. Điều này đặc biệt đúng nếu cơn đói cồn cào đi kèm với các triệu chứng khác như:

• Sốt
• Bệnh tiêu chảy
• buồn nôn
• Chóng mặt
• Nôn mửa
• Đau đầu
• Cảm giác yếu đuối

Các triệu chứng của cơn đói thường bao gồm:

• Đau bụng
• Cảm giác "gặm nhấm" hoặc "ầm ầm" trong dạ dày của bạn
• Co thắt đau đớn ở vùng dạ dày của bạn
• Cảm giác "trống rỗng" trong dạ dày

Cơn đói thường đi kèm với các triệu chứng đói, chẳng hạn như:

• Khao khát được ăn
• Thèm ăn các loại thực phẩm cụ thể
• Cảm giác mệt mỏi hoặc lâng lâng
• Cáu gắt

Cơn đói thường giảm dần khi ăn, nhưng chúng có thể giảm bớt ngay cả khi bạn không ăn. Cơ thể của bạn có khả năng điều chỉnh để cảm thấy cần thiết cho sự no bụng. Theo thời gian, các cơn co thắt của dạ dày sẽ giảm bớt. Tuy nhiên, nếu bạn không ăn đủ để nhận được các chất dinh dưỡng cần thiết, cơn đói sẽ khó biến mất.

Cơn đói có thể đặc biệt khó giải quyết khi bạn đang cố gắng ăn kiêng. Dưới đây là một số cách để giảm bớt cơn đói để bạn có thể đi đúng hướng với các mục tiêu sức khỏe của mình.

Thử ăn các bữa nhỏ hơn, thường xuyên hơn. Tổng lượng calo của bạn, không phải tần suất bữa ăn là yếu tố ảnh hưởng đến việc giảm hoặc tăng cân. Ăn các phần nhỏ thường xuyên hơn trong ngày có thể giúp giảm cảm giác đói khó chịu.

Đảm bảo rằng bạn đang ăn một chế độ ăn giàu chất dinh dưỡng. Ăn nhiều protein nạc, ngũ cốc nguyên hạt, các loại đậu, trái cây và rau sẽ cung cấp cho cơ thể bạn lượng dinh dưỡng cần thiết, có thể giúp ngăn chặn cơn đói.

Ăn các loại thực phẩm có khối lượng lớn hơn (nghĩ đến các loại rau lá xanh hoặc thực phẩm chứa nhiều nước như súp) và thực phẩm giàu chất xơ có thể giúp bạn cảm thấy no lâu hơn.

Bạn hãy ngủ đủ giấc, một giấc ngủ ngon giúp cân bằng các hormone ảnh hưởng đến cảm giác đói và no của bạn. Cố gắng tập trung và thưởng thức từng bữa ăn khi bạn ăn. Có chủ đích ghi nhớ thức ăn bạn đã ăn hàng ngày có thể giúp nguồn tin cậy giảm cảm giác đói.

Mất tập trung có thể giúp giảm bớt cơn đói. Hãy thử đọc sách, nói chuyện với một người bạn, thực hiện một dự án mà bạn quan tâm, bật nhạc to, đánh răng, đi dạo hoặc hình dung các mục tiêu sức khỏe của bạn

Cảm giác đói thường là phản ứng bình thường khi bụng đói. Bạn có thể hỏi ý kiến ​​bác sĩ nếu cảm thấy đói cồn cào sau khi ăn một bữa ăn cân bằng, nếu bạn cảm thấy không bao giờ có thể ăn đủ hoặc nếu bạn gặp các triệu chứng khác kèm theo cơn đói như:

• Chóng mặt
• Yếu đuối
• Đau đầu
• Buồn nôn
• Hụt hơi
• Bệnh tiêu chảy
• Tăng hoặc giảm cân nhanh chóng
• Vấn đề về giấc ngủ

Cảm giác đói là một phản ứng cơ thể thường gặp khi bụng đói. Nếu bạn đang cố gắng theo một chế độ ăn kiêng, có nhiều cách để ngăn ngừa và giảm bớt cơn đói để bạn có thể tiếp tục đạt được mục tiêu sức khỏe của mình. Dấu hiệu đói hiếm khi là biểu hiệu của một tình trạng sức khỏe, nhưng đôi khi bạn có thể cân nhắc tìm kiếm sự chăm sóc y tế để được kiểm tra sức khỏe và có những tư vấn chuyên sâu từ bác sĩ.

Tài liệu tham khảo

Brunstrom J, et al. (2012). Episodic memory and appetite regulation in humans. DOI:

doi.org/10.1371/journal.pone.0050707

Camps G, et al. (2016). Empty calories and phantom fullness: A randomized trial studying the relative effects of energy density and viscosity on gastric emptying determined by MRI and satiety. DOI:

10.3945/ajcn.115.129064

Cummings DE, et al. (2001). A preprandial rise in plasma ghrelin levels suggests a role in meal initiation in humans.

diabetes.diabetesjournals.org/content/50/8/1714.long

Hill AJ, et al. (1986). Macronutrients and satiety: The effects of a high-protein or high-carbohydrate meal on subjective motivation to eat and food preferences.

agris.fao.org/agris-search/search.do?recordID=US8731369