Chế độ ăn Keto có thể giúp ngăn ngừa các cơn đau nửa đầu không?

Bài viết bởi Thạc sĩ, Bác sĩ Mai Viễn Phương - Khoa Khám bệnh & Nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park

Do tác dụng điều trị trong việc kiểm soát chứng động kinh, chế độ ăn keto đã được đề xuất để làm giảm bớt hoặc ngăn ngừa các rối loạn não khác như chứng đau nửa đầu.

Thực đơn keto với nhiều chất béo có lợi, ít carbohydrate có thể làm giảm lượng đường máu và nồng độ insulin, tác động đến quá trình chuyển hóa của cơ thể và hạn chế việc dự trữ chất béo.

Chế độ ăn kiêng ketogenic, hay keto là một chế độ ăn uống giàu chất béo, protein vừa phải và rất ít carbs. Từ lâu, nó đã được sử dụng để điều trị chứng động kinh, một chứng rối loạn não gây ra co giật.

Do tác dụng điều trị của nó trong việc kiểm soát chứng động kinh, chế độ ăn keto đã được đề xuất để làm giảm bớt hoặc ngăn ngừa các rối loạn não khác như chứng đau nửa đầu.

Keto đề cập đến một chế độ ăn kiêng chủ yếu bao gồm chất béo với rất ít carbs - thường ít hơn 50 gram mỗi ngày. Để tham khảo, một người Mỹ trưởng thành trung bình tiêu thụ 200–350 gam carbs mỗi ngày.

Carbs được tìm thấy trong nhiều loại thực phẩm, chẳng hạn như trái cây, bánh mì, ngũ cốc, mì ống, sữa và các sản phẩm từ sữa khác, cũng như các loại rau giàu tinh bột như khoai tây và ngô.

Thông thường, cơ thể bạn phân hủy carbs từ những thực phẩm này thành glucose để cung cấp năng lượng cho tế bào. Tuy nhiên, khi bạn hạn chế nghiêm ngặt carbs khỏi chế độ ăn uống của mình trong 3–4 ngày, cơ thể bạn phải tìm kiếm các nguồn nhiên liệu thay thế để đáp ứng nhu cầu năng lượng.

Cơ thể bạn đi vào trạng thái chuyển hóa gọi là ketosis khi nồng độ ceton trong máu tăng cao hơn mức bình thường. Người ta cho rằng những xeton này có tác dụng bảo vệ chống lại chứng đau nửa đầu.

Chứng đau nửa đầu được đặc trưng bởi những cơn đau đầu gây đau nhói hoặc đau dữ dội, thường ở một bên đầu của bạn. Cơn đau này có thể đi kèm với các triệu chứng khác, chẳng hạn như buồn nôn và nhạy cảm với ánh sáng hoặc âm thanh.

Trong khi cơ chế chính xác vẫn chưa rõ ràng, người ta cho rằng xeton được tạo ra trong khi ăn kiêng keto phục hồi khả năng hưng phấn của não và chuyển hóa năng lượng để chống lại chứng viêm não ở những người bị chứng đau nửa đầu.

Nghiên cứu ban đầu đã gợi ý rằng, chế độ ăn keto có thể có lợi cho việc ngăn ngừa hoặc điều trị chứng đau nửa đầu. Báo cáo đầu tiên có từ năm 1928, khi các tài liệu y khoa báo cáo rằng 39% người đã cải thiện được một số tần suất và mức độ nghiêm trọng của chứng đau nửa đầu với chế độ ăn keto.

Một nghiên cứu sau đó vào năm 1930 đã chứng minh rằng 28% những người bị chứng đau nửa đầu theo chế độ ăn kiêng keto không bị đau nửa đầu trong vòng 3 tháng sau khi chuyển sang giai đoạn ketosis, với 25% khác cho biết các cơn đau nửa đầu ít nghiêm trọng hơn hoặc ít thường xuyên hơn.

Tuy nhiên, kể từ những báo cáo này, sự quan tâm đến chế độ ăn keto đối với chứng đau nửa đầu giảm dần, có thể liên quan đến bản chất nghiêm ngặt của chế độ ăn uống và sự phát triển của thuốc không kê đơn và thuốc kê đơn để kiểm soát tình trạng bệnh.

Sự quan tâm sau đó đã được đổi mới khi một nghiên cứu quan sát năm 2015 cho thấy tần suất đau nửa đầu đã giảm đáng kể ở những phụ nữ theo chế độ ăn keto ít calo trong 1 tháng, so với chế độ ăn ít calo tiêu chuẩn.

Tuy nhiên, so với chế độ ăn tiêu chuẩn, những phụ nữ theo chế độ ăn keto giảm cân nhiều hơn đáng kể , cho thấy rằng việc giảm tần suất đau nửa đầu cũng có thể liên quan đến việc giảm cân hơn là bản thân chế độ ăn keto.

Để xác định xem giảm cân có liên quan đến việc giảm tần suất cơn đau nửa đầu hay không, các nhà nghiên cứu đã thực hiện một nghiên cứu tiếp theo.

Nghiên cứu lưu ý rằng những người tham gia bị chứng đau nửa đầu trải qua trung bình ít hơn 3 cơn mỗi tháng khi đang thực hiện chế độ ăn keto rất ít calo so với chế độ ăn không keto rất ít calo, mặc dù giảm cân tương tự giữa các chế độ ăn.

Củng cố những phát hiện này, một nghiên cứu khác đã quan sát thấy sự giảm đáng kể tần suất , thời gian và mức độ nghiêm trọng của chứng đau nửa đầu sau chế độ ăn keto kéo dài 1 tháng.

Nói chung, những kết quả này cho thấy rằng chế độ ăn keto có thể điều trị chứng đau nửa đầu nhưng không ngăn ngừa hoàn toàn tình trạng này.

Bằng chứng hiện tại cho thấy chế độ ăn keto có thể giúp giảm tần suất, thời gian hoặc mức độ nghiêm trọng của chứng đau nửa đầu. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều điều phải tìm hiểu về chế độ ăn keto trước khi nó có thể được khuyến nghị thường xuyên như một lựa chọn điều trị chính hoặc bổ sung cho những người bị chứng đau nửa đầu. Ví dụ, không biết liệu trạng thái ketosis có phải được duy trì liên tục hay chỉ trong một số thời gian để có tác dụng bảo vệ chống lại chứng đau nửa đầu.

Hơn nữa, tất cả các nghiên cứu cho thấy tác dụng có lợi của chế độ ăn keto đối với chứng đau nửa đầu đều được thực hiện ở người lớn bị thừa cân hoặc béo phì dựa trên chỉ số khối cơ thể (BMI) của họ.

Do đó, vẫn chưa biết liệu người lớn có chỉ số BMI trong phạm vi “bình thường” có được hưởng những lợi ích tương tự hay không.

Hầu hết các nghiên cứu cũng được thực hiện bởi cùng một nhóm các nhà nghiên cứu ở cùng một vị trí địa lý và bối cảnh, điều này có thể làm sai lệch kết quả và hạn chế khả năng tổng quát của các phát hiện đối với các quần thể khác.

Ngoài những điểm yếu của nghiên cứu này, chế độ ăn keto có thể khó tuân theo lâu dài và gây ra những thay đổi đối với thói quen đi tiêu. Ngoài ra, nó có thể bị chống chỉ định ở những người mắc một số bệnh về gan, chẳng hạn như viêm tụy, suy gan và các rối loạn liên quan đến chuyển hóa chất béo.

Chất bổ sung xeton ngoại sinh được sản xuất tổng hợp nhưng đã được chứng minh là làm tăng nồng độ ceton trong máu, bắt chước những gì xảy ra khi bạn theo chế độ ăn kiêng keto. Điều đó nói rằng, bổ sung ketone có thể là một giải pháp thay thế cho việc tuân theo chế độ ăn keto để kiểm soát các cơn đau nửa đầu.

Tóm lại, các chế độ ăn uống keto là một chế độ ăn uống mà thay đổi sự trao đổi chất của bạn từ quá trình đốt carbs ketone cho nhiên liệu. Các xeton này có thể có tác dụng bảo vệ chống lại chứng đau nửa đầu, một chứng rối loạn não gây ra đau nhói ở đầu. Mặc dù đầy hứa hẹn, các nghiên cứu bổ sung là cần thiết để xác định hiệu quả của chế độ ăn keto trong việc kiểm soát chứng đau nửa đầu.