Tác dụng huyệt hoàn cốt

1. Huyệt Hoàn cốt là gì?

Về ý nghĩa của tên gọi huyệt hoàn cốt, “hoàn” ở đây ý chỉ huyệt ở vị trí lõm phía sau của mỏm trâm chũm, “cốt” có nghĩa là xương.

Huyệt Hoàn cốt có xuất xứ từ thiên “Khí huyệt luận” (tố vấn 58). Với các đặc tính sau đây:

• Huyệt hoàn cốt là huyệt thứ 12 của kinh Đởm.
• Huyệt hội của kinh thủ Thái dương và thủ Thiếu dương.

2. Vị trí huyệt hoàn cốt

Huyệt vị hoàn cốt thuộc vùng đầu – mặt – cổ, nằm phía sau và dưới mỏm chũm. Để xác định được huyệt này thì cần giữ bệnh nhân ở tư thế cúi đầu. Huyệt nằm ở sát bờ sau của cơ ức đòn chũm

Về giải phẫu huyệt dưới da sẽ thấy cơ ức đòn chũm, cơ gối đầu, đầu dài của cơ nhị đầu cánh tay, sâu hơn nữa là cơ trâm móng, trâm lưỡi, trâm hầu và cơ hai thân.

Thần kinh vận động cho cơ của vùng huyệt chính là các nhánh của thần kinh sọ số XI, nhánh C2, nhánh của thần kinh chẩm lớn, nhánh dây thần kinh dưới chẩm, các nhánh của thần kinh sọ số XII, IX và VII.

Da vùng huyệt được chi phối bởi tiết đoạn thần kinh C2.

3. Tác dụng của huyệt hoàn cốt

Huyệt hoàn cốt có nhiều tác dụng, giúp cho tinh thần tỉnh táo, chữa hôn mê (khai khiếu), tạo cảm giác ấm nóng cho cơ thể, trị các chứng cảm lạnh (tán phong) và thanh nhiệt.

Trong lĩnh vực Y Học Cổ Truyền thường chỉ định tác động lên huyệt hoàn cốt với mục đích trị đau răng, sưng đau và liệt mặt, ù tai.

• Trị đau răng: Đau răng là một triệu chứng với nhiều nguyên nhân khác nhau, ví dụ như sâu răng, đang trong giai đoạn mọc răng khôn, mắc các bệnh lý nướu... Đau răng mang lại cho chúng ta cảm giác vô cùng khó chịu và mệt mỏi. Bạn có thể bấm huyệt hoàn cốt để giảm đau tạm thời nhưng vẫn cần đến Nha sĩ để chữa trị nguyên nhân.
• Trị ù tai: Ù tai là cảm giác nghe âm thanh khác lạ, không thành tiếng trong tai của chúng ta. Ù tai bao gồm ù tai chủ quan và ù tai khách quan. Đối với ù tai chủ quan, chúng ta có thể áp dụng cách châm cứu vào huyệt hoàn cốt để điều trị triệu chứng này. Nhiều bệnh nhân đã áp dụng và mang lại hiệu quả điều trị bất ngờ.
• Liệt mặt: Là một bệnh lý liên quan đến dây thần kinh vận động cơ vùng mặt. Huyệt hoàn cốt nằm ở vị trí của nhiều dây thần kinh chi phối cơ, do đó tác động vào huyệt hoàn cốt giúp chữa trị hiệu quả chứng liệt mặt. Kết hợp châm cứu và điều trị phục hồi chức năng sẽ cải thiện đáng kể các cử động ở vùng mặt.

4. Cách châm vào huyệt Hoàn cốt

Châm là một phương pháp điều trị không dùng thuốc. Người ta dùng kim châm bằng hợp kim, bạc hoặc vàng (thông dụng hiện nay là kim inox) tác động lên huyệt hoàn cốt. Đây là phương pháp được áp dụng rộng rãi hiện nay bởi vì chi phí thấp, ít biến chứng, có thể phổ biến rộng rãi ở tuyến y tế cơ sở.

Mỗi ngày sẽ châm 1 lần hoặc cách nhật vào huyệt hoàn cốt; trường hợp bệnh nhân khỏe mạnh thì có thể châm ngày 2 lần. Liệu trình từ 7 đến 10 ngày. Tùy theo tình trạng sức khỏe và bệnh cảnh mà có thể tiến hành từ 1 - 3 liệu trình.

Các bước châm cứu huyệt hoàn cốt bao gồm:

• Chuẩn bị dụng cụ châm;
• Chuẩn bị bệnh nhân: Vì vị trí huyệt hoàn cốt ở vùng cổ tay nên tư thế ngồi duỗi tay hay ngồi ngửa dựa ghế là phù hợp nhất;
• Xác định chính xác huyệt;
• Sát trùng huyệt bằng cồn 70 độ. Cách thực hiện như sát trùng trước khi tiêm;
• Làm căng da vùng châm: Mục đích để kim đi qua mà không làm bệnh nhân đau nhiều;
• Tiến hành châm;
• Lưu kim: Tùy vào bệnh của bệnh nhân mà thời gian lưu kim nhanh hay chậm hoặc không lưu kim. Trong khi lưu kim có thể tiến hành thêm kỹ thuật bổ tả hoặc các phương pháp ôn châm và điện châm phối hợp thêm;
• Rút kim và sát trùng lỗ kim châm.