Đâu là thời điểm vàng để sơ cứu nạn nhân đuối nước?

Thời gian để cứu sống một nạn nhân bị đuối nước vô cùng ngắn ngủi. Nếu nạn nhân bị ngạt quá 4 phút sẽ bị tổn thương não, quá 10 phút có thể tử vong hoặc để lại di chứng não nặng nề. Vì vậy, tìm hiểu thời điểm vàng để sơ cứu nạn nhân đuối nước là vô cùng quan trọng

Đuối nước là tình trạng nạn nhân bị ngạt do hít phải nước hay do sự co thắt thanh quản làm cho lượng oxy đi vào cơ thể giảm, dẫn đến các cơ quan ngừng hoạt động do bị thiếu oxy. Bất cứ đối tượng nào cũng có thể bị đuối nước, từ trẻ em đến người lớn, thậm chí cả người biết bơi.

Có hai loại chết đuối nước là loại chết đuối trong phổi có nước và loại chết đuối trong phổi không có nước. Loại một chiếm khoảng 80% các ca tử vong do đuối nước, loại còn lại chiếm khoảng 20% các ca tử vong do đuối nước.

Đuối nước có thể dẫn đến rất nhiều hệ lụy kể cả khi nạn nhân đã được cứu sống. Hệ lụy nguy hại nhất đó là tình trạng tổn thương não và có thể nạn nhân phải trải qua đời sống thực vật về sau. Hậu quả khác có thể kể đến là tình trạng suy hô hấp, phù phổi cấp, suy tim, rối loạn điện giải... Vì vậy, ngay khi đưa được nạn nhân lên bờ chúng ta phải tiến hành cấp cứu nạn nhân.

Thời điểm vàng để sơ cứu nạn nhân đuối nước là khoảng 4 phút đầu tiên tính từ khi nạn nhân bị ngừng thở. Nguyên lý của sơ cứu nạn nhân đuối nước là nhanh, đúng phương pháp và kiên trì sơ cứu trong nhiều giờ. Sơ cứu tại chỗ là yếu tố quyết định đến sự sống còn của nạn nhân, nếu xử trí chậm nạn nhân bị thiếu oxy não thì sẽ rất khó cứu sống sau đó.

Khi gặp nạn nhân bị đuối nước thì các hoạt động cấp cứu phải được thực hiện tại chỗ, kịp thời và đúng cách để giải phóng đường thở, cung cấp oxy cho nạn nhân. Vì vậy, việc cần làm trước tiên là đưa nạn nhân ra khỏi nước.

Trong trường hợp nạn nhân vẫn còn đang giãy giụa dưới nước thì nên ném cho nạn nhân một cái phao hay một khúc gỗ, một sợi dây để nạn nhân bám lấy và đi lên bờ. Lưu ý không nhảy xuống cứu nạn nhân khi không biết bơi vì trong lúc hoảng loạn nạn nhân có xu hướng sẽ níu chặt bất cứ thứ gì mà họ nắm được.

Để cấp cứu nạn nhân ngay ở dưới nước chúng ta có thể thực hiện bằng cách túm gáy hoặc nắm tóc kéo đầu nạn nhân nhô lên khỏi mặt nước, tát mạnh vào má nạn nhân để gây phản xạ hồi tỉnh và thở lại. Thực hiện quàng tay qua nách, nâng gáy hoặc gọi thêm người hỗ trợ đưa nạn nhân vào bờ.

Sau khi đưa lên bờ nếu nạn nhân còn tỉnh và còn thở được thì cho nạn nhân nằm ở nơi khô ráo, cởi bỏ quần áo ướt và đắp chăn lên người nạn nhân để giữ ấm. Đặt nạn nhân nằm nghiêng một bên để chất nôn dễ thoát ra ngoài trong trường hợp có nôn. Sau đó, nhanh chóng đưa nạn nhân đến cơ sở y tế gần nhất để kiểm tra thêm.

Nếu trường hợp nạn nhân đã hoàn toàn bất tỉnh thì cố gắng đưa nạn nhân lên bờ càng nhanh càng tốt, sau đó tiến hành các bước sơ cứu đuối nước tại chỗ bằng cách đặt nạn nhân nằm ngửa trên mặt phẳng. Nếu nạn nhân hoàn toàn bất tỉnh thì phải thực hiện ấn tim ngoài lồng ngực, khai thông đường thở. Ấn tim ngoài lồng ngực được thực hiện bằng cách đặt một hoặc hai bàn tay vào vị trí nửa xương ức và ấn tim với tần số khoảng 100 - 120 lần/phút, hô hấp nhân tạo (hà hơi thổi ngạt) với tần suất hà hơi 2 lần trong vòng 2 phút. Sau 2 phút đó thì kiểm tra xem nạn nhân đã có nhịp tim trở lại chưa, nếu chưa có thì thực hiện thao tác ấn tim và hà hơi thổi ngạt tiếp cho đến khi nạn nhân tỉnh lại hoặc đến khi lực lượng cứu hộ đến và đưa tới cơ sở y tế. Thông thường nên kiên trì thực hiện sơ cứu ép tim và hà hơi thổi ngạt tối đa 2 tiếng.

Không nên thực hiện xốc nước bằng cách dốc ngược người nạn nhân vì lượng nước hít phải vào phổi khi đuối nước thực sự không nhiều. Xốc nước chỉ nên thực hiện khi gặp trẻ đuối nước vì động tác dốc ngược nạn nhân chỉ có tác dụng khai thông vùng họng và miệng, vì vậy không nên thực hiện ở người lớn và không nên làm quá 1 phút ở trẻ em.

Không làm ấm cơ thể nạn nhân đuối nước bằng cách hơ lửa vì có thể khiến nạn nhân bị bỏng và lỡ mất thời điểm vàng để sơ cứu nạn nhân đuối nước.

Phải thực hiện hô hấp nhân tạo và ấn tim ngoài lồng ngực càng sớm càng tốt để tránh nguy cơ nạn nhân bị chết não vì nếu ngạt quá 4 phút có thể gây tổn thương não, ngạt quá 10 phút có thể tử vong, nếu sống thì để lại di chứng não nặng nề. Đây chính là mốc thời điểm vàng để sơ cứu nạn nhân đuối nước.

Khi nạn nhân tỉnh lại sau sơ cứu ban đầu thì vẫn cần được đưa đến cơ sở y tế để kiểm tra xem tình trạng phổi có bị phù hay không.

Khi di chuyển bệnh nhân đến cơ sở y tế cần chú ý an toàn cho bệnh nhân ở các điểm như cần cố định cột sống cổ nếu có tổn thương cột sống cổ, phải để nạn nhân ở tư thế an toàn, kê cao dưới hai vai, nới rộng quần áo để không bị sặc trở lại vì chất nôn, cho nạn nhân thở oxy kể cả trong trường hợp nạn nhân vẫn tự thở được và vẫn phải tiếp tục cấp cứu (nếu cần) và giữ ấm cho nạn nhân.