Các biện pháp chẩn đoán bệnh tim bẩm sinh kênh nhĩ thất

Kênh nhĩ thất là những bất thường bẩm sinh của tim có liên quan đến hội chứng Down. Chẩn đoán bệnh tim bẩm sinh kênh nhĩ thất giúp trẻ phát hiện sớm bệnh và điều trị.

Kênh nhĩ thất là một loại dị tật bẩm sinh, gây tổn thương ở cấu trúc từ gối nội mạc của tim trong thời kỳ còn là bào thai.

Gối nội mạc là 1 mầm của nội mạc, xuất hiện ở tuần thai kỳ thứ 4, chịu trách nhiệm tạo vách liên nhĩ tiên phát, vách liên thất và các van nhĩ thất vĩnh viễn cho tim.

Kênh nhĩ thất có 2 thể bệnh là kênh nhĩ thất toàn phần và kênh nhĩ thất bán phần.

2.1 Chẩn đoán kênh nhĩ thất toàn phần

Công việc, các biện pháp chẩn đoán kênh nhĩ thất toàn phần gồm:

Triệu chứng của kênh nhĩ thất toàn phần thường xảy ra sớm, khi trẻ chưa tới 1 tuổi, đa số các trường hợp dưới 6 tháng tuổi đã có các triệu chứng dễ thấy như:

• Mệt, khó thở.
• Bú yếu, suy dinh dưỡng, chậm lớn.
• Nhiễm trùng phổi tái phát.
• Thở nhanh, co kéo, môi tím nhẹ khi gắng sức.

2.2 Chẩn đoán cận lâm sàng

Chỉ định các chẩn đoán cận lâm sàng sau:

• XQ tim phổi: Thấy toàn bộ tim to, đặc biệt nhĩ phải to, tăng tuần hoàn phổi chủ động.
• ECG: Trục lệch tim trái hoặc nằm trong miền không cách định, lớn hai thất ưu thế thất phải. Lớn nhĩ phải hay nhĩ trái hay cả hai nhĩ. PR dài như Bloc nhĩ thất độ 1, Bloc nhánh phải không hoàn toàn.
• Siêu âm tim: Thấy thông liên thất phần tiếp nhận, thông liên nhĩ tiên phát, tổn thương van hai lá. Đánh giá luồng thông, áp lực động mạch phổi, chức năng thất, kích thước buồng tim.

2.3 Các biện pháp chẩn đoán kênh nhĩ thất bán phần

Các biện pháp chẩn đoán kênh nhĩ thất bán phần đó là chẩn đoán qua triệu chứng và chẩn đoán cận lâm sàng (XQ phổi, EEG và siêu âm tim). Triệu chứng chẩn đoán ở mỗi thể kênh nhĩ thất bán phần là khác nhau.

• Thông liên nhĩ tiên phát

Triệu chứng bệnh thường rất ít, trừ trường hợp hở van hai lá quan trọng kèm theo trẻ bị suy tim sớm.

XQ phổi: Diện tim bình thường hoặc to, tăng THP chủ động.

ECG: Giống kênh nhĩ thất toàn phần, Trục lệch tim trái hoặc nằm trong miền không cách định, lớn hai thất ưu thế thất phải. Lớn nhĩ phải hay nhĩ trái hay cả hai nhĩ. PR dài như Bloc nhĩ thất độ 1, Bloc nhánh phải không hoàn toàn.

• Tim một nhĩ

Dấu hiệu lâm sàng và cận lâm sàng của thể này tương tự với thể thông liên nhĩ lỗ tiên phát. Tuy nhiên thường có thêm triệu chứng tím nhẹ, nhiều hơn khi gắng sức.

Ngoài ra, thường có kèm đổ về bất thường tĩnh mạch hệ thống và bất thường vị trí cấu trúc của tim.

• Kênh nhĩ thất kiểu thông liên thất

Giống thông liên thất phần màng nằm ở phần cao trên vách liên thất phối hợp tổn thương van hai lá hoặc van 3 lá.

Dấu hiệu lâm sàng giống thông liên thất.

Đặc biệt, khi chẩn đoán ECG thấy trục tim lệch trái kèm tăng gánh thất phải.

• Kênh nhĩ thất bán phần với thông thất trái – nhĩ phải

Luồng thông đi từ thất trái qua nhĩ phải kèm theo tổn thương lá lách của van 3 lá.

Lâm sàng: Giống với thông liên thất kèm tình trạng tăng áp động mạch phổi xảy ra sớm ở thời kỳ nhũ nhi.

Chẩn đoán ECG thấy: Trục trái, PR dài, Bloc nhánh phải, lớn nhĩ, tăng gánh thất trái hoặc hai thất.

Phương pháp chẩn đoán xác định là dựa vào siêu âm tim.

Nguyên tắc điều trị bệnh tim bẩm sinh kênh nhĩ thất là phẫu thuật sửa chữa khuyết tật và phòng ngừa biến chứng nguy hiểm. Do đó, thời gian điều trị càng sớm thì trẻ càng phòng ngừa được những biến chứng nguy hiểm, khó khắc phục khi lớn lên.

Một số biến chứng thường gặp ở bệnh nhân tim bẩm sinh kênh nhĩ thất như:

Viêm phổi

Nếu kênh nhĩ thất không được điều trị sẽ có thể dẫn đến bệnh viêm phổi - bệnh nhiễm trùng phổi nghiêm trọng tái phát.

Giãn các buồng tim

Tăng cường lưu lượng máu qua tim buộc tim phải làm việc khó hơn bình thường, gây ra giãn.

Suy tim

Nếu không điều trị, kênh nhĩ thất thường dễ dẫn đến suy tim - tình trạng khi tim không thể bơm đủ máu đáp ứng nhu cầu của cơ thể.

Tăng áp động mạch phổi

Khi tâm thất trái yếu đi và không thể bơm đủ máu nữa sẽ làm gia tăng áp lực qua các tĩnh mạch phổi đến các động mạch trong phổi, gây ra tăng áp động mạch phổi.

Các biện pháp chẩn đoán bệnh tim bẩm sinh kênh nhĩ thất giúp cha mẹ, gia đình phát hiện sớm trẻ bị mắc bệnh, sớm có hướng điều trị và phòng ngừa biến chứng.