COVID-19 và trẻ em: Những điều cần biết
Trẻ em là đối tượng có nguy cơ trở thành nạn nhân lớn nhất của COVID-19. Tất cả trẻ em, ở mọi lứa tuổi và ở tất cả các quốc gia, đang bị ảnh hưởng, đặc biệt bởi các tác động kinh tế xã hội và sức khỏe. Nguy cơ lây nhiễm covid ở trẻ em rất cao và nếu không được cứu chữa kịp thời có thể nguy hiểm đến tính mạng.
1. Đại dịch COVID-19 ảnh hưởng đến trẻ em như thế nào?
Theo phân tích mới nhất của UNICEF và Tổ chức Cứu trợ Trẻ em (Save the Children), đại dịch Covid-19 có thể làm tăng số lượng trẻ em sống trong các hộ gia đình nghèo đói lên tới 117 triệu vào cuối năm 2020. Thu nhập bị mất ngay lập tức đồng nghĩa là các gia đình ít có khả năng chi trả những thứ cơ bản, bao gồm cả thức ăn và nước uống, ít có khả năng được chăm sóc sức khỏe hoặc giáo dục, và có nhiều nguy cơ bị bạo lực, bóc lột và lạm dụng.
188 quốc gia đã áp dụng việc đóng cửa trường học trên toàn quốc, ảnh hưởng đến hơn 1,6 tỷ trẻ em và thanh thiếu niên. Khó có thể hiểu được những thiệt hại tiềm tàng có thể tích tụ trong quá trình học tập đối với thế hệ trẻ ngày nay và đối với sự phát triển vốn nhân lực sau này. Hơn 2/3 số quốc gia đã thực hiện đào tạo trực tuyến, nhưng ở các nước thu nhập thấp, tỷ lệ này chỉ là 30%.
Mặc dù có rất ít các bằng chứng hiện này cho thấy tác động trực tiếp của COVID-19 đối với tỷ lệ tử vong ở trẻ em và trẻ vị thành niên, nhưng các tác động gián tiếp đến sự sống còn của trẻ em do hệ thống y tế quá tải, mất thu nhập hộ gia đình và gián đoạn các can thiệp phòng ngừa và chăm sóc như tiêm chủng có thể tăng đáng kể và diễn ra phổ biến. Theo một nghiên cứu được thực hiện 118 quốc gia có thu nhập thấp và trung bình của Trường Y tế Công cộng Johns Hopkins Bloomberg cho thấy, có thêm 1,2 triệu ca tử vong dưới 5 tuổi có thể xảy ra chỉ trong sáu tháng do giảm mức độ bao phủ dịch vụ y tế.
Mỗi năm, vắc-xin cứu sống khoảng 2 đến 3 triệu người, nhưng COVID-19 có nguy cơ làm đẩy lùi tiến bộ hàng thập kỷ đã đạt được trong việc giảm tử vong ở trẻ em bằng cách cản trở việc tiếp cận tiêm vắc-xin. Theo số liệu mới nhất cho thấy, gần 14 triệu trẻ em không được tiêm bất kỳ loại vắc-xin nào trong năm 2019. Ngoài ra, gần 6 triệu trẻ em được tiêm một số loại vắc-xin nhưng không phải tất cả các loại vắc-xin cần thiết để bảo vệ đầy đủ chống lại nhiều bệnh đe dọa tính mạng.
Ngoài ra, COVID-19 gây áp lực rất lớn lên các hệ thống y tế vốn đã yếu kém hoặc quá tải, dẫn đến số lượng trẻ em chưa được tiêm chủng đầy đủ và chưa được tiêm chủng dự kiến sẽ tăng lên, làm trầm trọng thêm tình trạng bất bình đẳng hiện có và khiến cuộc sống của nhiều trẻ em có nguy cơ mắc bệnh hoặc tử vong nghiêm trọng.
Một nghiên cứu trên 2.100 trẻ em bị nghi ngờ hoặc xác nhận có mắc COVID-19 ở Trung Quốc từ cuối tháng 12 đến đầu tháng 2 cho thấy, chỉ có dưới 11% trẻ sơ sinh bị tình trạng nặng hoặc nguy kịch. Trong khi đó, tỷ lệ bệnh nặng hoặc nguy kịch là khoảng 7% đối với trẻ từ 1 đến 5 tuổi, 4% đối với trẻ từ 6 đến 10, 4% đối với trẻ từ 11 đến 15 và 3% đối với trẻ từ 16 tuổi trở lên.
2. Triệu chứng nhiễm covid ở trẻ em
Nhìn chung, các triệu chứng COVID-19 ở trẻ em nhẹ hơn ở người lớn. Trong một nghiên cứu gần đây được công bố trên tạp chí Nhi khoa về COVID-19 ở trẻ em Trung Quốc, 90% trẻ có kết quả xét nghiệm dương tính với căn bệnh này có các triệu chứng nhẹ hoặc không có triệu chứng nào.
Sốt và ho là những triệu chứng COVID-19 phổ biến ở cả người lớn và trẻ em; khó thở ở trẻ dễ gặp hơn ở người lớn. Trẻ em có thể bị viêm phổi, có hoặc không có các triệu chứng rõ ràng. Trẻ cũng có thể bị đau họng, mệt mỏi quá mức hoặc tiêu chảy.
Tuy nhiên, có thể xảy ra tình trạng nghiêm trọng ở trẻ em có dương tính với COVID-19 và bố mẹ nên cảnh giác nếu con họ được chẩn đoán hoặc có dấu hiệu của căn bệnh này. Trong nghiên cứu, 10% trẻ sơ sinh có xét nghiệm COVID-19 dương tính bị bệnh nặng.
Do đó, bố mẹ phải tuân theo một số nguyên tắc nếu bạn cho rằng con mình dương tính với COVID-19 và nếu con bạn được chẩn đoán mắc bệnh COVID-19.
Tại sao trẻ em lại phản ứng với COVID-19 khác với người lớn? Hiện nay, các nhà nghiên cứu vẫn chưa giải thích chính xác hiện tượng này. Một số chuyên gia cho rằng trẻ em có thể không bị ảnh hưởng nghiêm trọng bởi COVID-19 vì có những coronavirus khác lây lan trong cộng đồng và gây ra các bệnh như cảm lạnh thông thường. Vì trẻ em thường bị cảm lạnh, nên trẻ có thể có các kháng thể giúp bảo vệ chúng chống lại COVID-19. Cũng có thể hệ thống miễn dịch của trẻ em tương tác với virus khác với hệ thống miễn dịch của người lớn. Một số người lớn bị bệnh vì hệ thống miễn dịch của họ phản ứng quá mức với virus, nên gây ra nhiều tổn thương hơn cho cơ thể. Tuy nhiên, điều này có thể ít xảy ra hơn ở trẻ em.
3. Hội chứng viêm đa hệ thống ở trẻ em (MIS-C) là gì?
Hội chứng viêm đa hệ thống ở trẻ em (tên tiếng Anh là Multisystem inflammatory syndrome in children và tên viết tắt là MIS-C) là tình trạng nghiêm trọng trong đó một số bộ phận của cơ thể, chẳng hạn như tim, mạch máu, thận, hệ tiêu hóa, não, da hoặc mắt bị viêm. Viêm thường bao gồm sưng kèm theo đỏ và đau. Các bằng chứng hiện nay cho thấy nhiều trẻ em này đã bị nhiễm virus corona trong quá khứ có khả năng cao cũng sẽ mắc hội chứng viêm đa hệ thống ở trẻ em.
Các dấu hiệu và triệu chứng có thể có của MIS-C bao gồm:
- Sốt kéo dài 24 giờ hoặc lâu hơn
- Nôn ói
- Tiêu chảy
- Đau bụng
- Phát ban da
- Mắt đỏ
- Đỏ hoặc sưng môi và lưỡi
- Cảm thấy mệt mỏi bất thường
- Đỏ hoặc sưng bàn tay hoặc bàn chân
Các dấu hiệu nguy hiểm của MIS-C bao gồm:
- Không có khả năng thức dậy hoặc tỉnh táo
- Khó thở
- Đau hoặc tức ngực không biến mất
- Lú lẫn
- Môi hoặc mặt hơi xanh
- Đau bụng dữ dội
Nếu con bạn có bất kỳ dấu hiệu nguy hiểm nào hoặc bị ốm nặng kèm theo các dấu hiệu và triệu chứng khác, hãy đưa con bạn đến phòng cấp cứu gần nhất hoặc gọi 115 hoặc số điện thoại khẩn cấp tại địa phương. Nếu con bạn không bị bệnh nặng nhưng có các dấu hiệu hoặc triệu chứng khác của MIS-C, hãy liên hệ ngay với bác sĩ để được tư vấn.
4. Phòng chống COVID-19 cho trẻ em như thế nào?
Bạn có thể thực hiện nhiều bước để bảo vệ con mình trước nguy cơ nhiễm virus gây ra COVID-19 và, nếu trẻ bị bệnh sẽ giúp tránh lây lan cho người khác. Trung tâm Dự phòng và Kiểm soát bệnh tật Hoa Kỳ (U.S. CDC) và Tổ chức Y tế thế giới khuyến cáo:
- Giữ bàn tay của bạn sạch sẽ. Thường xuyên rửa tay bằng xà phòng và nước trong ít nhất 20 giây. Nếu không có xà phòng và nước, hãy sử dụng nước rửa tay chứa ít nhất 60% cồn. Che miệng và mũi bằng khuỷu tay hoặc khăn giấy khi ho hoặc hắt hơi. Vứt khăn giấy đã sử dụng và rửa tay. Tránh chạm vào mắt, mũi và miệng. Yêu cầu con bạn rửa tay ngay sau khi trở về nhà, cũng như sau khi đi vệ sinh và trước khi ăn hoặc chế biến thức ăn. Hướng dẫn trẻ nhỏ rửa tay đúng cách. Khuyến khích con bạn hát toàn bộ bài hát "Chúc mừng sinh nhật" hai lần (khoảng 20 giây) để trẻ có đủ thời gian rửa tay sạch sẽ.
- Thực hành giãn cách xã hội:. Tránh tiếp xúc gần (trong khoảng 6 feet hoặc 2 mét) với bất kỳ ai bị bệnh hoặc có triệu chứng. Giảm thiểu các chuyến đi bên ngoài ngôi nhà của bạn. Khi bạn ra ngoài, hãy để con bạn ở nhà nếu có thể. Vì những người không có triệu chứng có thể lây lan virus, do đó không nên cho con bạn chơi chung với trẻ em từ các hộ gia đình khác, ngay cả khi những trẻ này đều cảm thấy khỏe mạnh. Nếu con bạn chơi bên ngoài, hãy đảm bảo rằng con bạn ở cách xa những người bên ngoài gia đình bạn 6 feet. Bạn có thể mô tả khoảng cách này cho con mình bằng chiều dài của cánh cửa hoặc xe đạp của người lớn. Không nên cho con bạn chơi các trò chơi hoặc thể thao liên quan đến thiết bị/dụng cụ dùng chung, chẳng hạn như bóng rổ, hoặc những trò chơi không thể điều chỉnh được khả năng giữ khoảng cách. Hoãn các chuyến thăm viếng và khuyến khích con bạn giữ liên lạc với bạn bè và những người thân yêu thông qua các cuộc gọi điện thoại hoặc trò chuyện video.
- Làm sạch và khử trùng nhà của bạn: Tập trung làm sạch bề mặt mỗi ngày ở những khu vực thường xuyên tiếp xúc như bàn, tay nắm cửa, ghế tựa, công tắc đèn, điều khiển từ xa, thiết bị điện tử, tay nắm, bàn làm việc, bồn cầu và bồn rửa. Ngoài ra, hãy lau sạch những khu vực dễ bị bẩn, chẳng hạn như bàn thay đồ/thay bỉm của em bé và các bề mặt mà con bạn thường chạm vào, chẳng hạn như khung giường, bàn, tủ đựng đồ chơi và đồ chơi. Dùng xà phòng và nước để làm sạch đồ chơi mà trẻ cho vào miệng. Đảm bảo rửa sạch xà phòng và lau khô đồ chơi. Rửa tay sau khi xử lý đồ đạc của trẻ. Nếu bạn đang chăm sóc em bé có nhiễm COVID-19, hãy rửa tay sau khi thay tã hoặc xử lý bộ đồ giường, đồ chơi hoặc bình sữa của bé.
- Đeo khẩu trang: CDC khuyến nghị nên che mặt bằng khẩu trang hoặc khăn vải ở những nơi công cộng, chẳng hạn như cửa hàng tạp hóa, nơi rất khó tránh tiếp xúc gần với người khác. Lời khuyên này dựa trên dữ liệu cho thấy những người có COVID-19 có thể truyền vi-rút trước khi nhận ra rằng họ mắc bệnh. Nếu con bạn từ 2 tuổi trở lên, hãy cho trẻ đeo khẩu trang cho bé khi ra ngoài cộng đồng để ngăn ngừa sự lây lan của COVID-19 cho những người khác. Không đeo khẩu trang cho trẻ dưới 2 tuổi, trẻ có vấn đề về hô hấp hoặc trẻ có bệnh lý khiến trẻ không thể tháo mặt nạ mà không cần trợ giúp.
- Ngoài ra, hãy theo dõi lịch thăm khám và tiêm chủng của con bạn.
Làm theo các hướng dẫn để ngăn chặn sự lây lan của virus COVID-19 có thể đặc biệt khó khăn đối với trẻ em. Bạn cần kiên nhẫn và hãy là tấm gương tốt để trẻ học theo những gì bạn thực hiện nhằm phòng ngừa sự lây lan của virus COVID-19.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
Nguồn tham khảo: cdc.gov, mayoclinic.org, data.unicef.org, who.int, hopkinsmedicine.org