Polyp dây thanh quản có nguy hiểm không?

Bài viết được tham vấn chuyên môn cùng Bác sĩ chuyên khoa I Lê Văn Quảng - Khoa Ngoại tổng hợp - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Nha Trang

Polyp dây thanh quản là những u nhỏ ở dây thanh nằm mặt trên bờ trong lòng thanh quản. Polyp thường to bằng hạt tấm hoặc bằng hạt đậu xanh. Bệnh có thể gặp ở mọi lứa tuổi, đặc biệt là người trưởng thành. Bệnh ảnh hưởng trực tiếp đến giọng nói, nếu không điều trị dứt điểm có thể dẫn đến khàn tiếng kéo dài.

Thanh quản nằm ở giữa đáy của lưỡi và khí quản. Thanh quản có thể gọi là hộp thanh vì nó có chứa các dây thanh. Các cơ của thanh quản căng và duỗi dây thanh khi thở khiến chúng tạo thành một hình chữ V để cho không khí đi qua.

Polyp thanh quản là những u nhỏ ở dây thanh nằm mặt trên bờ trong lòng thanh quản. Polyp thường to bằng hạt tấm hoặc có khi kích thước bằng hạt đậu xanh, thường gặp nằm ở vị trí 1/3 giữa dây thanh quản, hình dáng nhẵn bóng, mọng, màu trắng hồng.

Tác hại của polyp dây thanh quản là làm cho giọng nói của người bệnh, đặc biệt, người bệnh làm nghề giáo viên, ca sĩ, hướng dẫn viên du lịch, phát thanh viên, bán hàng... khàn tiếng mãn tính hoặc đổi giọng. Bệnh không trở thành ác tính (ung thư), không gây nguy hiểm tới tính mạng người bệnh nhưng bệnh cũng không tự nhiên mà khỏi.

Nguyên nhân:

• Hầu hết, bệnh polyp dây thanh quản là do phù nề với nhiều nguyên nhân khác nhau như: Viêm nhiễm cổ họng, nói nhiều, nói to kéo dài, lạm dụng giọng nói hoặc do nghề nghiệp như làm nghề giáo viên, phát thanh viên, hướng dẫn viên du lịch...
• Những người thường xuyên hút thuốc lá, uống rượu bia: Theo các chuyên gia nhận định rằng những người có thói quen hút thuốc là, uống rượu bia nhiều và thường xuyên thì sẽ khiến vùng họng, dây thanh quản bị kích thích, tổn thương quá độ dẫn đến hình thành polyp dây thanh quản.
• Bệnh polyp dây thanh quản cũng có thể do quá sản tổ chức biểu mô hay tổ chức liên kết hoặc quá sản niêm mạc thanh quản.
• Polyp dây thanh quản có thể do viêm thanh quản mạn tính kéo dài.
• Một yếu tố thuận lợi được đề cập đến là do có sự kích thích cơ học bởi sự tác động làm dây thanh căng quá mức, từ đó dẫn đến các mạch máu nhỏ trên dây thanh bị vỡ gây chảy máu, hậu quả là polyp thanh quản xuất hiện.
• Bệnh có thể do cảm lạnh hoặc viêm họng cấp, mạn tính không được điều trị dứt điểm, kéo dài, tái phát nhiều lần nên dẫn đến phát sinh các hạt polyp trong dây thanh quản.
• Sự thay đổi nội tiết tố: Phụ nữ trong thời kỳ kinh nguyệt thường có sự thay đổi về nội tiết tố, khí huyết điều tiết không đều, dây thanh xuất hiện triệu chứng xuất huyết nhẹ. Nếu như bạn nói nhiều, nói lớn, quát tháo, sẽ khiến dây thanh bị tổn thương và dễ phát sinh polyp dây thanh quản.

Dấu hiệu nhận biết:

• Khàn tiếng là triệu chứng xuất hiện đầu tiên, lý do bởi hai dây thanh âm không khép kín được, dây thanh rung động không đều dẫn đến hiện tượng khàn tiếng khi người bệnh nói.
• Mức độ khàn tiếng hoàn toàn phụ thuộc vào kích thước của polyp, khi polyp càng to thì càng làm cho khoảng hở thanh môn rộng hơn. Do đó, khi nói, giọng khàn càng nhiều.
• Do khàn tiếng nên càng nói càng mất hơi nhiều, người bệnh thường sẽ rất mệt, hụt hơi và không nói được lâu. Khàn tiếng lúc đầu chỉ xảy ra từng đợt, dần dần, khàn tiếng xảy ra liên tục. Mức độ nặng, nhẹ của khàn tiếng tùy thuộc hạt xơ dây thanh to hay nhỏ và mức độ nhược cơ của dây thanh.
• Với loại polyp có chân, khi nói, polyp có thể di động khi thanh môn đóng, mở, do đó, người bệnh có cảm giác vướng ở họng như có sợi tóc hay vật gì cản trở nên khạc nhiều càng làm cho polyp phù nề, giọng càng khàn.
• Ngoài khàn tiếng, người bệnh có thể có hụt hơi, nói mất hơi, ho khan. Tuy nhiên, rất hiếm khi thấy người bệnh mất hẳn tiếng và khó thở thanh quản do polyp.

Polyp dây thanh quản có thể được điều trị phẫu thuật và điều trị hành vi hoặc giọng nói.

3.1. Điều trị phẫu thuật

Sự can thiệp của phẫu thuật liên quan đến việc loại bỏ polyp từ dây thanh quản. Cách tiếp cận này chỉ xảy ra khi polyp rất lớn hoặc đã tồn tại trong một thời gian dài. Phẫu thuật thường hiếm ở trẻ em.

Cắt bỏ polyp dây thanh quản có nhiều phương pháp. Trong đó có 2 kỹ thuật thường được sử dụng là:

• Kỹ thuật soi dây thanh quản gián tiếp cắt polyp bằng kìm Frankel đối với polyp có cuống nhỏ.
• Soi thanh quản trực tiếp cắt bỏ polyp bằng dụng cụ vi phẫu thanh quản hoặc cắt bỏ polyp dưới kính hiển vi phẫu thuật (vi phẫu) hoặc cắt bỏ polyp bằng laser CO2.

Các vấn đề y khoa có thể được điều trị để giảm tác động của dây thanh quản, bao gồm điều trị bệnh trào ngược dạ dày thực quản (GERD), dị ứng và các vấn đề về tuyến giáp.

3.2. Điều trị hành vi hoặc giọng nói

Nhiều người cần đến can thiệp hành vi hoặc điều trị giọng nói. Điều trị giọng nói liên quan đến giảm/dừng các hành vi lạm dụng giọng nói và điều trị giọng nói trực tiếp để thay đổi độ cao, độ lớn hoặc tập thở cho giọng tốt hơn. Các kỹ thuật giảm căng thẳng và các bài tập thư giãn cũng được hướng dẫn.

Trong quá trình điều trị polyp thanh quản, người bệnh cần hạn chế nói sẽ giúp làm dịu thanh quản, giảm tác động đến dây thanh sẽ làm giảm phù nề ở dây thanh. Trong trường hợp phải sử dụng giọng nói (giáo viên, ca sĩ...) thì nên dùng công cụ hỗ trợ như mic, loa...

Can thiệp y tế để bỏ thuốc lá hoặc kiểm soát căng thẳng.

• Để phòng ngừa nguy cơ mắc polyp dây thanh quản, cần tránh hút thuốc uống rượu, uống cà phê, chất kích thích quá nhiều, bắt buộc ăn đồ ăn nguội, tránh những thức ăn cay, nóng.
• Hạn chế nói to, gào thét gây nên kích thích cổ họng.
• Những người phải thường xuyên tiếp xúc với hóa chất độc hại, ô nhiễm thì nên sử dụng khẩu trang y tế để hạn chế mức độ độc hại.
• Súc miệng bằng dung dịch muối để tránh mắc các bệnh về họng như viêm họng, viêm thanh quản.... nếu các bệnh này không điều trị sớm, kịp thời thì dễ biến chứng thành polyp dây thanh.