Cách bảo quản sữa mẹ an toàn

Bài viết được tham vấn chuyên môn cùng Thạc sĩ, Bác sĩ Phan Thị Cẩm Vân - Bác sĩ Sơ sinh - Khoa Nhi - Sơ sinh - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Đà Nẵng.

Hút sữa là cách để duy trì lượng sữa của mẹ và đảm bảo bé vẫn được uống sữa mẹ khi mẹ không có mặt bên cạnh cả ngày. Tuy nhiên, để làm được điều đó, cần phải biết cách bảo quản sữa sau khi được hút ra. Dưới đây là cách thức bảo quản sữa mẹ để bé vẫn có được một nguồn sữa mẹ dồi dào và đảm bảo chất lượng.

Nếu bạn đang cho con bú và phải đi làm trở lại hoặc muốn linh hoạt hơn thì có thể có thể cân nhắc sử dụng máy hút sữa. Một khi bạn bắt đầu hút sữa, điều quan trọng là phải biết cách bảo quản sữa đã vắt một cách an toàn. Cân nhắc những điều nên làm và không nên làm khi dự trữ sữa mẹ. Việc lưu trữ sữa mẹ có thể gây nhầm lẫn. Hãy làm theo những lời khuyên thiết thực sau đây về cách chọn đồ đựng, trữ đông sữa mẹ, rã đông sữa mẹ và hơn thế nữa. Vi khuẩn có thể sẽ làm hỏng sữa mẹ, nhưng chúng ta có những cách để làm chậm quá trình này:

Hạn chế vi khuẩn xâm nhập vào sữa bằng cách duy trì tốt vệ sinh sạch sẽ: Luôn rửa tay, rửa các bộ phận của máy bơm, bình sữa trước khi hút và bảo quản sữa. (Bạn có thể sử dụng túi dùng một lần thay vì chai). Làm theo hướng dẫn vệ sinh đi kèm với máy bơm.

Nếu sau khi hút sữa mẹ ra mà bạn chưa sử dụng ngay, hãy cho sữa mẹ vào tủ lạnh hoặc tủ đông. Hơi lạnh ức chế sự phát triển của vi khuẩn. Hãy để sữa ở phía sau tủ lạnh hoặc tủ đông vì nơi này có nhiệt độ ổn định hơn.

Nếu bạn đang sử dụng bộ làm mát, hãy đảm bảo là nó sạch sẽ. Sau đó đặt hộp đựng sữa mẹ tiếp xúc trực tiếp với túi đá. Bạn có thể mua một bộ làm mát với một túi đá có đường viền được thiết kế cho mục đích này. Chuyển chai vào tủ lạnh hoặc tủ đông càng sớm càng tốt trong vòng 24 giờ sau khi hút sữa ra.

Dưới đây là những hướng dẫn để biết sữa mẹ tươi trong bao lâu trong các điều kiện khác nhau. Hãy nhớ rằng những hướng dẫn này dành cho trẻ sinh đủ tháng, khỏe mạnh. Nếu con bạn sinh non hoặc nhập viện, hãy hỏi bác sĩ nhi để được khuyến nghị về việc trữ sữa mẹ.

Luôn ghi ngày và giờ sữa được hút ra trên nhãn để bạn có thể biết sữa này đã được hút ra từ khi nào. Bỏ sữa không sử dụng trong thời gian tối đa và đổ bỏ bất kỳ loại sữa nào có mùi như sữa bò chua ngay cả khi nó chưa hết hạn. Ngoài ra, sữa mẹ bắt đầu mất đi các chất dinh dưỡng theo thời gian. Do đó, bạn không nên trữ sữa quá lâu trước khi cho bé bú.

2.1 Sữa mẹ mới hút: Giữ được bao lâu?

• Nếu để sữa ở nhiệt độ phòng (lên đến 77 độ F): 4 giờ là tối ưu, 6 đến 8 giờ nếu được bơm trong điều kiện rất sạch
• Nếu để sữa trong ngăn mát với túi đá bao quanh hộp sữa: 24 giờ
• Nếu để sữa trong tủ lạnh (39 độ F): 5 ngày, tối đa 8 ngày nếu bơm trong điều kiện rất sạch sẽ.

Làm lạnh hoặc trữ đông sữa mẹ càng sớm càng tốt sau khi hút sữa. Sau khi để ngoài hoặc để trong tủ lạnh trong khoảng thời gian tối đa là bạn phải sử dụng nó, nếu không thì hãy làm đông lạnh hoặc đổ đi.

Nếu bạn muốn thêm sữa mới bơm vào hộp đựng sữa đã có sẵn trong tủ lạnh, hãy làm lạnh sữa mới bơm trước khi đổ vào. Để hộp có nhãn ghi ngày của sữa cũ.

2.2 Sữa mẹ đông lạnh: Giữ được bao lâu?

• Nếu để sữa trong ngăn đá bên trong tủ lạnh: 2 tuần
• Nếu để sữa trong tủ đông thông thường: 3 đến 6 tháng
• Nếu để sữa trong ngăn đá sâu: 6 đến 12 tháng

2.3 Sữa mẹ đã rã đông, đã đông lạnh trước đó: Giữ được bao lâu?

• Nếu để sữa ở nhiệt độ phòng: 2 giờ (lên đến 4 giờ nếu được bơm trong điều kiện rất sạch)
• Nếu để sữa trong ngăn mát với túi đá bao quanh thùng chứa: 24 giờ
• Nếu để sữa trong tủ lạnh: 24 giờ

Lưu ý: Không làm đông lạnh lại sữa mẹ đã rã đông.

Để rã đông sữa mẹ đã đông lạnh, hãy để hộp đựng sữa dưới vòi nước ấm đang chảy hoặc đặt nó vào một bát nước ấm. Bạn cũng có thể rã đông bằng cách cho vào tủ lạnh khoảng 12 giờ. Sữa đã rã đông chỉ giữ được trong tủ lạnh khoảng 24 giờ, vì vậy đừng để trong đó lâu hơn.

Lưu ý, không rã đông sữa mẹ bằng cách để ở nhiệt độ phòng vì điều đó có thể tạo điều kiện cho vi khuẩn có hại phát triển. Và không bao giờ sử dụng lò vi sóng để rã đông sữa mẹ đông lạnh vì nó có thể tạo ra các điểm nóng, có thể làm bỏng miệng bé. Nó cũng phá hủy một số lợi ích dinh dưỡng của sữa.

Trẻ sơ sinh không cần dùng sữa hâm nóng, nhưng chúng có thể thích nó hơn. Để làm ấm sữa đã được làm lạnh, hãy để hộp đựng sữa dưới vòi nước ấm hoặc đặt nó vào một bát nước ấm trong vài phút. Nếu sữa đã tách thành lớp, hãy lắc nhẹ (không lắc mạnh) để sữa kết lại.

Chú ý: Không bao giờ sử dụng lò vi sóng để hâm nóng sữa mẹ vì điều này có thể tạo ra các điểm nóng, có thể làm bỏng miệng trẻ. Nó cũng phá hủy một số lợi ích dinh dưỡng của sữa.

Trong khi bú, vi khuẩn xâm nhập vào bình sữa từ miệng bé và cuối cùng sẽ làm hỏng sữa. Vấn đề là không có cách nào để nói chính xác điều đó xảy ra nhanh như thế nào. Dựa trên các bằng chứng hiện có, một khi con bạn bắt đầu uống sữa mẹ từ bình, trẻ có đến 2 giờ để uống hết. Nếu bé không uống hết thì hãy bỏ nó. Nếu bé thường bỏ dở bình sữa thì bạn nên chuẩn bị số lượng ít hơn.

Bảo quản sữa mẹ trong bình làm bằng thủy tinh hoặc nhựa cứng có nắp đậy kín. Hoặc sử dụng túi nhựa để đựng sữa mẹ. Không bảo quản sữa trong các tấm lót chai dùng một lần. Nếu bạn đang làm đông sữa, hãy chừa một khoảng trống ở đầu chai hoặc túi để sữa nở ra. Hãy trữ sữa với lượng nhỏ, chẳng hạn như 2 đến 4 ounce, hoặc bằng lượng mà con bạn thường uống trong một lần.

Trước khi dự trữ sữa đông lạnh, hãy đảm bảo rằng con bạn sẵn sàng uống sữa đã rã đông. Đôi khi sữa đã rã đông có mùi hoặc vị xà phòng khi enzym lipase bắt đầu phân hủy chất béo trong sữa. Sữa vẫn an toàn và hầu hết các em bé sẽ uống. Nhưng nếu không, bạn có thể vô hiệu hóa lipase bằng cách đun sôi. Lưu ý là không đun sôi sữa mới hút sau đó làm lạnh trong tủ lạnh trước khi đóng băng. Đun sôi sữa cho đến khi bạn có thể nhìn thấy các bọt nhỏ xung quanh mép trên chảo.

Ghi nhãn rõ ràng sữa mẹ với ngày vắt sữa. Không bảo quản sữa mẹ trong ngăn tủ lạnh hoặc ngăn đá. Điều này sẽ giúp bảo vệ sữa mẹ khỏi sự thay đổi nhiệt độ từ việc đóng mở cửa. Nếu bạn không nghĩ rằng mình sẽ sử dụng sữa mẹ mới vắt trong vòng 4 ngày, hãy đông lạnh ngay. Điều này sẽ giúp bảo vệ chất lượng của sữa mẹ.

Trẻ trong giai đoạn từ 6 tháng đến 3 tuổi rất dễ gặp phải các vấn đề về hệ hô hấp, các bệnh lý nhiễm trùng hô hấp, bệnh lý về da và nhiễm trùng đường tiêu hóa...cha mẹ cần đặc biệt chú ý đến việc chăm sóc và cung cấp dinh dưỡng đầy đủ cho trẻ.

Trẻ ăn không đúng cách có nguy cơ thiếu các vi khoáng chất gây ra tình trạng biếng ăn, chậm lớn, kém hấp thu,... Nếu nhận thấy các dấu hiệu kể trên, cha mẹ nên bổ sung cho trẻ các sản phẩm hỗ trợ có chứa lysine, các vi khoáng chất và vitamin thiết yếu như kẽm, crom, selen, vitamin nhóm B giúp đáp ứng đầy đủ nhu cầu về dưỡng chất ở trẻ. Đồng thời các vitamin thiết yếu này còn hỗ trợ tiêu hóa, tăng cường khả năng hấp thu dưỡng chất, giúp cải thiện tình trạng biếng ăn, giúp trẻ ăn ngon miệng.

Cha mẹ có thể tìm hiểu thêm:

Các dấu hiệu bé thiếu kẽm

Thiếu vi chất dinh dưỡng và tình trạng không tăng cân ở trẻ

Hãy thường xuyên truy cập website Vinmec.com và cập nhật những thông tin hữu ích để chăm sóc cho bé và cả gia đình nhé.

Nguồn tham khảo: babycenter.com, cdc.gov, mayoclinic.org