Rung giật nhãn cầu: Phân loại, nguyên nhân và cách điều trị

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Bác sĩ mắt - Khoa Khám bệnh & Nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Hải Phòng

Rung giật nhãn cầu là một tình trạng mắt nhìn không cố định , khiến người bệnh không kiểm soát được. Khi bị rung giật nhãn cầu sẽ làm cho mắt không thể nhìn rõ một vật thể, ảnh hưởng tới khả năng nhìn của người bệnh.

Rung giật nhãn cầu là chỉ các vận động dao động lặp lại của nhãn cầu, vận động nhãn cầu có thể xảy ra ở một hoặc cả hai bên mắt nhưng không do chủ ý của cơ thể. Có thể là những dao động ngang, dọc hoặc những dao động xoay tròn.

Bình thường để nhìn rõ một vật, cần sự phối hợp của 3 yếu tố chính. Các yếu tố chính bao gồm:

• Sự định thị vị trí của hệ thống thị giác,
• Phản xạ tiền đình mắt,
• Sự phối hợp của các dây thần kinh như thần kinh điều chỉnh cơ vận nhãn...

Nếu có sự mất cân bằng của 3 yếu tố này sẽ dẫn đến tình trạng nhãn cần bị chuyển động bất thường.

Rung giật nhãn cầu được phân loại thành 3 loại như sau:

Rung giật nhãn cầu sinh lý tức là xuất hiện rung giật nhãn cầu xảy ra trong các hoạt động sinh lý của mắt. Tình trạng này không cần điều trị, thường không ảnh hưởng tới khả năng nhìn của mắt.

Là những tình trạng xuất hiện những biểu hiện của rung giật nhãn cầu trước 1 tuổi. Tình trạng này có thể do di truyền, loại này thường nhẹ và cũng không cần điều trị cũng không gây ra bất kỳ biến chứng nào. Tuy nhiên một số trường hợp có thể gây khó khăn cho quá trình nhìn từ nhẹ tới nặng cần có các biện pháp khắc phục.

Xuất hiện ở những người từ độ tuổi thiếu niên đến trưởng thành và do các nguyên nhân bệnh lý hoặc một tai nạn gây chấn thương vùng mắt –sọ não gây ra. Trường hợp này bệnh trạng có thể từ nhẹ tới nặng và việc điều trị tùy từng nguyên nhân cụ thể.

Các nguyên nhân rung giật nhãn cầu có thể gặp bao gồm:

• Do yếu tố di ruyền
• Bệnh lý nội khoa: Bệnh meniere, xơ cứng bì rải rác, đột quỵ não, bệnh lý ở tiểu não, viêm não, u mạch não, u mạch tiểu não, một số bệnh lý tai trong.
• Chấn thương não.
• Do bệnh nhân nghiện rượu, ngộ độc rượu, sử dụng chất gây nghiện.
• Sử dụng một số loại thuốc như lithium, thuốc chống co giật.
• Thiếu vi chất, cụ thể là thiếu magnesium.
• Có tới 50% không xác định được nguyên nhân rõ ràng.

Đôi khi, rung giật nhãn cầu bẩm sinh giảm dần trong khi trẻ lớn dần mà không cần áp dụng một biện pháp điều trị nào. Còn nếu không khỏi nhưng nhẹ thì có thể áp dụng một số biện pháp làm giảm rung giật nhãn cầu như:

• Đeo mắt kính (Không đeo kính áp tròng vì khi nhãn cầu rung dật cọ sát giữa kính và giác mạc dễ gây tổn thương giác mạc)
• Để không gian trong nhà thoáng, tránh gây rối mắt nhìn, điều kiện trong nhà đủ ánh sáng.
• Có thể cho trẻ dùng những sách có in kích thước chữ lớn, tăng kích thước chữ trong máy tính, điện thoại.

Nếu trường hợp nặng, ảnh hưởng nghiêm trọng đến thị lực thì có thể cần phải điều trị bằng phẫu thuật.

Triệu chứng rung giật nhãn cầu chưa có biện pháp nào để điều trị đặc hiệu tình trạng này. Tuy nhiên, tùy thuộc vào từng nguyên nhân cụ thể gây bệnh mà áp dụng các phương pháp điều trị phù hợp có thể giúp cải thiện tình trạng này. Các phương pháp điều trị tùy thuộc theo nguyên nhân được áp dụng như:

• Ngưng sử dụng rượu và các chất gây nghiện giúp cải thiện bệnh đáng kể.
• Nếu do ngộ độc các loại thuốc điều trị thì nên đổi thuốc.Điều trị giải độc
• Bổ sung đầy đủ vi chất, chất dinh dưỡng cần thiết. Cải thiện chế độ ăn uống để đảm bảo nhu cầu dinh dưỡng cần thiết.
• Nếu có tình trạng nhiễm khuẩn tại mắt cần điều trị triệt để bằng thuốc
• Sử dụng kính mắt
• Việc tiêm botulinum toxin hậu cầu hoặc vào cơ được tiến hành để làm mất rung giật tạm thời chi những trường hợp ảnh hưởng nghiêm trọng tới thị lực do rung giật nhãn cầu, nhưng có nhiều tác dụng phụ như sụp mí, song thị và tác dụng chỉ tạm thời.

Việc phẫu thuật trên cơ vận nhãn được tiến hành trên một số dạng rung giật nhãn cầu nhất định. Việc phẫu thuật có thể giúp giảm mức độ nghiêm trọng của bệnh và cải thiện thẩm mỹ, tuy có thể làm cải thiện thị lực ở bệnh nhân nhưng thường không làm hết hẳn rung giật nhãn cầu.

Phẫu thuật được chỉ định ở những người có tình trạng rung giật nhãn cầu nặng, ảnh hưởng nghiêm trọng tới thị lực.

Nói chung, việc điều trị rung giật nhãn cầu chưa có phương pháp nào đặc hiệu. Tùy thuộc vào nguyên nhân mà có thể điều trị làm giảm bớt tình trạng bệnh lý. Phẫu thuật được chỉ định ở những người có tình trạng nghiêm trọng.