Trẻ đã bị tiêu chảy do virus Rota, liệu có thể bị lại?

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Bác sĩ chuyên khoa II Quách Nguyễn Thu Thủy - Phòng khám Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City - Trung tâm Nhi - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City

Tiêu chảy do virus Rota hay còn gọi là nhiễm trùng ruột do Rotavirus, là nguyên nhân phổ biến nhất gây tiêu chảy nặng ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Virus Rota là một chủng virus dạng vòng, có 7 nhóm A, B, C, D, E, F và G, trong đó chỉ có nhóm A, B, C gây bệnh cho người. Nhóm A hay gặp nhất, gây ra hầu hết các vụ dịch tiêu chảy nặng ở trẻ em, nhóm B và C thường gây các vụ dịch lẻ tẻ, hay gặp ở trẻ lớn và người trưởng thành. Bệnh tiêu chảy cấp cho Rotavirus là nguyên nhân hàng đầu gây bệnh tiêu chảy nặng thậm chí là tử vong ở trẻ nhỏ.

Virus Rota tiêu chảy cấp có thể gặp phải ở bất kỳ đứa trẻ nào từ 5 tuổi trở xuống, bệnh còn có tên gọi khác là nhiễm trùng ruột do virus Rota - một chủng virus dạng vòng, “thủ phạm” của đa số tình trạng nhiễm trùng đường ruột ở trẻ, đây cũng là nguyên nhân hàng đầu gây tiêu chảy ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ.

Bệnh tiêu chảy cấp do virus Rota gây ra có thể gây ra tình trạng mất nước nghiêm trọng ở cơ thể trẻ, nếu không được xử lý kịp thời sẽ dẫn đến tử vong nhanh chóng, do đó uống vắc-xin Rotavirus là một trong những biện pháp phòng ngừa vô cùng hiệu quả và an toàn, được nhiều phụ huynh lựa chọn.

Trẻ bị nhiễm virus Rota tiêu chảy cấp sẽ chỉ xuất hiện triệu chứng sau khi nhiễm từ 1 đến 3 ngày. Ban đầu, trẻ có thể bị nôn mửa, sau đó là tiêu chảy nhiều lần trong ngày và sốt. Đa số trẻ nhiễm virus Rota đều bị mất nước trong cơ thể, trong một số trường hợp, sự tiêu chảy có thể kéo dài đến vài tuần và cha mẹ cần đưa trẻ đến bệnh viện để được bác sĩ điều trị đề phòng nguy cơ mất nước dẫn đến tử vong. Đặc biệt, khi trẻ bị nhiễm virus Rota tiêu chảy cấp kèm theo các biểu hiện sau thì cần nhập viện ngay:

• Tiêu chảy có dấu hiệu nặng lên, trong phân có máu
• Nôn mửa kéo dài trong hơn 3 giờ
• Sốt cao trên 39 độ
• Cơ thể mệt mỏi, lờ đờ, đau đớn
• Có dấu hiệu mất nước nặng

Tiêu chảy cấp do Rotavirus lây lan rất nhanh, chủ yếu qua con đường tiêu hóa: phân – miệng và tay – miệng. Trên thực tế virus Rota theo phân của trẻ bị nhiễm bệnh ra bên ngoài môi trường, nếu như không được xử lý cẩn thận thì sẽ dính lại trên bề mặt. Khi trẻ bị nhiễm bệnh không được rửa tay sạch sẽ sau khi đi vệ sinh và trước khi ăn mà tiếp xúc trực tiếp với trẻ khác thì sẽ dễ bị nhiễm virus gây bệnh qua đường miệng.

Mọi lứa tuổi đều có thể nhiễm Rotavirus, tuy nhiên bệnh thường xảy ra nhất đối với trẻ dưới 2 tuổi. Trong 5 năm đầu đời, hầu hết trẻ em đều bị nhiễm bởi loại virus này.

Trẻ nhiễm virus Rota đào thải một lượng siêu vi rất lớn. Mỗi 1ml phân của một trẻ bị tiêu chảy cấp do Rotavirus có thể chứa hơn 10.000 tỷ Rotavirus, trong khi chỉ cần chưa đến 10 virus này là đủ để lây bệnh cho con người.

Rotavirus có khả năng tồn tại bền vững trong môi trường. Chúng có thể sống nhiều giờ trên tay người và nhiều ngày trên các bề mặt cứng như bàn ghế, sàn nhà, đồ chơi, vật dụng trong gia đình... do đó khả năng lây nhiễm bệnh rất cao.

Theo thống kê thì trẻ em trong độ tuổi từ 6 đến 24 tháng là đối tượng có nguy cơ nhiễm virus Rota tiêu chảy cấp cao hơn những trẻ khác. Căn bệnh này có thể xuất hiện ở bất kỳ đâu trên toàn thế giới, tuy nhiên phổ biến hơn ở các nước đang và kém phát triển.

Một số yếu tố làm tăng nguy cơ mắc Rotavirus ở trẻ nhỏ bao gồm :

• Tiếp xúc với nguồn bệnh bao gồm tiếp xúc trực tiếp, tiếp xúc gián tiếp qua các vật dụng, đồ ăn... có nhiễm virus Rota.
• Trẻ bú bình uống sữa công thức thay vì cho bú sữa mẹ, ăn uống không vệ sinh: Đồ ăn bị ô nhiễm, bảo quản thức ăn không đảm bảo...
• Nguồn nước bị nhiễm virus Rota.
• Xử lý không đúng phân và chất thải có chứa virus Rota.
• Không rửa tay sau khi đi vệ sinh.
• Xử lý phân và chất thải đã nhiễm bệnh không đúng cách cũng gây nguy cơ mắc bệnh.
• Không rửa tay sau khi đi vệ sinh, trước khi chế biến, trước khi cho trẻ ăn.
• Trẻ sinh ra với cân nặng thấp, hệ miễn dịch yếu

Vắc-xin ngừa virus Rota tiêu chảy cấp có thể giúp trẻ ngăn ngừa nguy cơ mắc phải căn bệnh này. Tuy nhiên, trong một vài trường hợp thì trẻ vẫn có khả năng mắc bệnh dù đã uống virus Rota vắc-xin phòng ngừa. Ngoài ra, với những trẻ đã bị tiêu chảy do virus Rota thì cũng hoàn toàn có khả năng bị lại, một đứa trẻ có thể mắc bệnh nhiều lần trong đời, tuổi càng nhỏ thì nguy cơ càng cao và khả năng nhiễm bệnh càng nặng. Thông thường thì lần nhiễm bệnh đầu tiên vẫn là nghiêm trọng nhất, những lần sau chỉ bị nhẹ như rối loạn tiêu hóa không kèm theo mất nước và điện giải. Uống vaccine phòng Rotavirus sẽ tránh được tình trạng nặng của lần nhiễm Rotavirus đầu tiên

Trẻ bị nhiễm virus Rota tiêu chảy cấp sẽ được chẩn đoán thông qua kết quả khám lâm sàng và xét nghiệm phân, đồng thời, các bác sĩ sẽ quan sát triệu chứng của trẻ và hỏi phụ huynh một số thông tin sức khỏe cũng như thời gian và độ nặng của tình trạng tiêu chảy ở trẻ, sau đó thu thập mẫu phân để xét nghiệm xem có dấu hiệu nhiễm virus hay không để chẩn đoán chính xác tình trạng bệnh.

Khi đã có kết quả chính xác là trẻ bị nhiễm virus Rota tiêu chảy cấp thì việc điều trị chủ yếu là hỗ trợ cho trẻ tự đề kháng virus, bao gồm: tăng lượng nước uống và cung cấp đủ dinh dưỡng đầy đủ cho trẻ. Có thể sử dụng dung dịch Oresol tránh mất nước và trị tiêu chảy dưới hướng dẫn của bác sĩ. Cha mẹ lưu ý trong thời gian trẻ bị bệnh không nên cho trẻ uống nước có ga hoặc cồn, nếu trẻ còn bú mẹ thì tăng cường bú sữa mẹ.

Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec hiện cung cấp dịch vụ tiêm vắc-xin Rotarix sản xuất bởi GSK tại Bỉ và Rotateq sản xuất bởi công ty MSD tại Mỹ.

Những ưu điểm khi Quý khách hàng lựa chọn tiêm vắc-xin tại Vinmec bao gồm:

• Trẻ sẽ được các bác sĩ chuyên khoa nhi - vắc-xin thăm khám, sàng lọc đầy đủ các vấn đề về thể trạng và sức khỏe, tư vấn về vắc - xin phòng bệnh và phác đồ tiêm, cách theo dõi và chăm sóc trẻ sau tiêm chủng trước khi ra chỉ định tiêm vắc-xin theo khuyến cáo mới nhất của Bộ Y tế & Tổ chức Y tế thế giới nhằm đảm bảo hiệu quả tốt nhất và an toàn nhất cho trẻ.
• Đội ngũ bác sĩ và điều dưỡng nhi giàu kinh nghiệm, chuyên nghiệp, hiểu tâm lý trẻ và áp dụng cách giảm đau hiệu quả cho trẻ trong quá trình tiêm chủng.
• 100% trẻ tiêm chủng được theo dõi 30 phút sau tiêm và đánh giá lại sức khỏe trước khi ra về.
• Được theo dõi đa khoa trước, trong và sau tiêm chủng tại Hệ thống y tế Vinmec và luôn có ekip cấp cứu sẵn sàng phối hợp với phòng tiêm chủng xử trí các trường hợp sốc phản vệ, suy hô hấp – ngừng tuần hoàn, đảm bảo xử lý kịp thời, đúng phác đồ khi có sự cố xảy ra.
• Phòng tiêm chủng thoáng mát, có khu chơi, giúp trẻ có cảm giác thoải mái như đang dạo chơi và có tâm lý tốt trước và sau khi tiêm chủng.
• Vắc-xin được nhập khẩu và bảo quản tại hệ thống kho lạnh hiện đại, với dây chuyền bảo quản lạnh (Cold chain) đạt tiêu chuẩn GSP, giữ vắc-xin trong điều kiện tốt nhất để đảm bảo chất lượng.
• Bố mẹ sẽ nhận tin nhắn nhắc lịch trước ngày tiêm và thông tin tiêm chủng của bé sẽ được đồng bộ với hệ thống thông tin tiêm chủng quốc gia.