Cỏ mần trầu có tác dụng gì?

Cỏ mần trầu có khả năng kháng Glyphosate, một hoạt chất trừ cỏ phổ biến nhất hiện nay. Tuy nhiên, cỏ mần trầu lại là vị thuốc trong Y Học Cổ Truyền với nhiều công dụng bất ngờ. Để biết cỏ mần trầu có công dụng gì, hãy cùng tìm hiểu qua bài viết sau.

Cỏ mần trầu còn được gọi với một số tên gọi khác như là ngưu cân thảo, cỏ vườn trầu, thanh tâm thảo, cỏ chì tía, cỏ bắc... Tên khoa học của mần trầu là Eleusine indica (L.) Gaertn, thuộc họ Lúa (Poaceae).

Cỏ mần trầu là cây thảo nhỏ, sống hàng năm, mọc thành cụm sum suê. Thân cây phân nhánh, mọc bò dài sau đứng thẳng, cao 30 – 50cm. Lá mần trầu mọc so le, có hình dải nhọn, xếp thành 2 dãy cách nhau, bẹ lá mỏng có lông, phiến lá nhẵn, mềm.

Cụm hoa mần trầu mọc thành bông, gồm 5 - 7 bông mọc ở ngọn và có 2 bông khác mọc thấp hơn trên một cán hoa, trông như những ngón tay. Quả mần trầu thuôn dài 3 – 4 mm. Mần trầu ra hoa quả vào tháng 5-7 hàng năm.

Cỏ mần trầu thường dễ bị nhầm lẫn với cỏ chân vịt có tên khoa học là Dactyloctenium aegyptium (L.) Richt, cùng họ lúa, nhưng không có bông tách rời, mọc thấp hơn.

Ở nước ta, mần trầu mọc ở khắp nơi, thường mọc thành đám trong các bãi đất, ở vùng đồng bằng, trung du cho đến vùng núi cao.

Cây mần trầu con mọc từ hạt, xuất hiện vào cuối mùa xuân. Sau khi ra hoa quả, cây bị tàn lụi ngay trong mùa hè. Ở những vùng núi cao có điều kiện mưa ẩm khác nhau, có thể thấy cây mần trầu mọc từ hạt gần như quanh năm.

Bộ phận sử dụng làm thuốc của cây mần trầu là cả cây, được thu hái quanh năm, có thể dùng tươi hay phơi khô.

Phần trên mặt đất của cây mần trầu có chứa 3 – 0 – β – D – glucopy ranosyl – β – sitosterol và dẫn chất 6 – 0 – palmitoyl. Cành, lá tươi cây mần trầu có chứa flavonoid.

Tác dụng của cỏ mần trầu theo nghiên cứu hiện đại:

• Tác dụng chống viêm, hạ sốt: Hoạt chất C-glycosylflavones chiết suất từ mần trầu có tác dụng kháng viêm hiệu quả ở nhóm chuột mắc cúm hoặc viêm phổi. Nghiên cứu khác trên nhóm chuột được gây sốt, cho thấy dịch chiết mần trầu (liều 600 mg/kg), có tác dụng hạ sốt rõ rệt, tương đương với nhóm chứng được điều trị bằng acetylsalicylic acid (100mg/kg).
• Tác dụng hạ huyết áp: Thử nghiệm trên chuột được gây tăng huyết áp bởi L-NAME cho thấy dịch chiết từ cỏ mần trầu có hiệu quả hạ áp tương đương với Losartan (12.5mg/kg).
• Tác dụng kháng khuẩn: Mần trầu có tác dụng kháng khuẩn mức độ từ thấp tới vừa đối với các loại vi khuẩn sau đây: Staphylococcus aureus, Pseudomonas aeruginosa, Salmonella choleraesuis.
• Tác dụng hỗ trợ bảo vệ chức năng thận: Trong một nghiên cứu thực hiện trên chuột được tiêm L – NAME, nhóm được điều trị bằng dịch chiết cỏ mần trầu (200mg/kg) đạt hiệu quả tương đương trong việc kiểm soát các chỉ số Creatinine, Urea, ion Na+ và K+ so với nhóm điều trị bằng Losartan (12.5mg/kg). Kết quả này cho thấy tác dụng cao của dịch chiết mần trầu trong việc bảo vệ chức năng thận.
• Tác dụng hỗ trợ điều trị rối loạn lipid máu, bảo vệ gan: Một nghiên cứu thực hiện trên nhóm chuột được gây béo phì, nhóm điều trị với cao chiết cây mần trầu với dung môi Hexan có tác dụng làm giảm cholesterol toàn phần, LDL và tăng HDL so với nhóm đối chứng. Cũng trong nghiên cứu này thấy các chỉ số AST, ALT cũng được cải thiện.

Tác dụng của mần trầu theo Y Học Cổ Truyền:

• Theo Y Học Cổ Truyền, cỏ mần trầu có vị ngọt, tính mát, tác dụng thanh nhiệt, hạ sốt, làm ra mồ hôi, mát gan, giải độc, lợi tiểu, điều trị ho.

3. Bài thuốc cỏ mần trầu trị bệnh

Bài thuốc chữa cao huyết áp:

• Dùng cả cây cỏ mần trầu (500g) rửa sạch, băm nhỏ, giã nát, cho thêm một bát nước sôi để nguội, lọc lấy nước cốt, thêm ít đường uống. ngày uống 2 lần sáng và chiều.

Bài thuốc chữa sốt cao:

• Sử dụng mần trầu tươi 120g, sắc với 600ml nước, cho còn 400ml, sau đó thêm ít muối, uống làm nhiều lần trong 12 giờ.

Bài thuốc chữa bệnh gan:

• Sử dụng mần trầu tươi 60g, sơn chi ma 30g, sắc nước uống.

Bài thuốc chữa chứng nhiệt, nổi mẩn, ghẻ lở, tiểu són:

• Sử dùng 80 – 120g cỏ mần trầu sắc nước uống hoặc phối hợp cùng với rễ cỏ tranh và ngấy tía mỗi thứ 40g cùng sắc uống hàng ngày.

Cỏ mần trầu chống rụng tóc:

• Sử dụng cỏ mần trầu kết hợp với bồ kết đun nước gội giúp giảm rụng tóc.

Khi sử dụng cây mần trầu để điều trị bệnh, người dùng cần lưu ý:

• Làm sạch cây mần trầu trước khi sử dụng, bởi vì đây là loại cỏ mọc dại nên thường có nhiều bụi bẩn;
• Tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng cỏ mần trầu;
• Những đối tượng cần chú ý khi sử dụng cỏ mần trầu đó là người có cơ địa nhạy cảm, trẻ nhỏ;
• Không lạm dụng cỏ mần trầu trong thời gian dài.