Liệu pháp tế bào gốc có thể điều trị xơ gan, mở ra một kỷ nguyên mới trong lĩnh vực y học tái tạo và chữa lành các bệnh lý gan nghiêm trọng. Những nghiên cứu gần đây cho thấy khả năng của tế bào gốc trong việc chữa lành tổn thương gan và ngăn ngừa sự tiến triển của bệnh, mở ra hy vọng mới cho hàng triệu bệnh nhân mắc phải tình trạng này trên toàn thế giới.
Bài viết này được viết dưới sự hướng dẫn chuyên môn của các bác sỹ thuộc Trung tâm Công nghệ cao Vinmec.
1. Xơ gan là gì?
Xơ gan là tình trạng mạn tính, trong đó các tế bào gan bị tổn thương kéo dài dẫn đến hình thành sẹo và suy giảm chức năng gan. Căn bệnh này chiếm 3,5% số ca tử vong toàn cầu và là nguyên nhân chính gây tử vong sớm ở Anh, nơi tỷ lệ tử vong đã tăng 47% trong vòng một thập kỷ qua.
Hiện nay, chỉ có ghép gan mới có thể điều trị xơ gan ở giai đoạn cuối. Tuy nhiên, phương pháp này đối mặt với nhiều thách thức, bao gồm sự khan hiếm gan hiến tặng khiến phẫu thuật bị trì hoãn và chi phí cao, gây áp lực lớn lên hệ thống y tế.
Những khó khăn này đã thúc đẩy các nghiên cứu nhằm tìm ra những phương pháp điều trị mới cho xơ gan. Bên cạnh các phương pháp điều trị truyền thống thì liệu pháp tế bào gốc có thể điều trị xơ gan cũng được nhiều người quan tâm, liệu đây có phải là tia hy vọng mới cho bệnh nhân xơ gan?
2. Tế bào gốc trung mô và tế bào gốc gan LSC trong điều trị xơ gan
ASC, hay tế bào gốc đa năng có tiềm năng tế bào hạn chế, là loại tế bào có khả năng tạo ra nhiều loại tế bào chuyên biệt nhưng không phải tất cả các loại tế bào.
Một số ví dụ điển hình về ASC là tế bào gốc thần kinh, có khả năng tạo ra các loại tế bào thần kinh khác nhau và tế bào gốc tạo máu, có khả năng tạo ra tất cả các loại tế bào máu. Trong lĩnh vực tái tạo gan, hai loại ASC chính đang được nghiên cứu là tế bào gốc trung mô (MSC) và tế bào gốc gan (LSC).
2.1 Tế bào gốc gan (LSC)
Tế bào gốc gan, hay còn được gọi là LSC (tế bào tiền thân gan), có khả năng tạo ra nhiều loại tế bào trong gan, bao gồm tế bào biểu mô gan và tế bào ống mật.
Theo các nghiên cứu ghi nhận, LSC có thể phát triển thành tế bào gan trưởng thành trong môi trường ống nghiệm và có khả năng sửa chữa hay tái tạo gan khi được cấy vào gan bị tổn thương. Vì vậy, LSC được coi là một phương pháp tái tạo gan tiềm năng, có thể áp dụng trong các liệu pháp tế bào để hỗ trợ phục hồi chức năng gan.
Thụ thể ghép nối protein G chứa lặp lại giàu leucine (Lgr5) là một dấu hiệu sinh học quan trọng của tế bào gốc đa năng (ASC) trong một số mô như cơ, tủy sống và gan. Một nghiên cứu đã chỉ ra rằng tế bào gốc gan (LSC) có thể được mở rộng trong ống nghiệm và cấy ghép thành công vào cơ thể sống. Quá trình này cho phép các tế bào này biệt hóa và tái tạo gan, cải thiện cả chức năng lẫn cấu trúc của gan.
Theo nghiên cứu của Huch et al., LSC từ gan chuột bị tổn thương, kết hợp với Lgr5, đã tạo ra các cơ quan dạng bào quan trong môi trường nuôi cấy chứa Rspo1. Những cơ quan này sau đó biệt hóa thành các tế bào gan chức năng, cả trong ống nghiệm và trong cơ thể sống.
Nghiên cứu này mở ra khả năng rằng tế bào gốc của con người có thể được kích thích để tạo ra các tế bào gan chức năng và cấy ghép vào người. Một nghiên cứu khác của cùng nhóm đã thử nghiệm sử dụng các tế bào tiền thân lưỡng năng từ ống mật người để biệt hóa thành tế bào gan chức năng trong ống nghiệm và cấy ghép vào cơ thể sống.
Những thí nghiệm này đang dần mở đường cho việc phát triển liệu pháp tế bào để điều trị bệnh gan ở người.
2.2 Tế bào gốc trung mô (MSC)
Tế bào gốc trung mô (MSC) được biết đsến như là một trong những loại tế bào gốc "đa năng" nhất trong cơ thể người, với khả năng phân biệt thành nhiều loại tế bào khác nhau, bao gồm xương, sụn, cơ và mỡ. MSC có thể được tìm thấy trong nhiều bộ phận khác nhau của cơ thể, như tủy xương, mô mỡ, máu ngoại vi, màng hoạt dịch và sụn.
Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng MSC không chỉ có khả năng tạo ra các mô cơ bản này mà còn có thể phân biệt thành các tế bào gan chức năng, được gọi là HLC. Điều này làm cho MSC trở thành một nguồn tế bào quý giá trong việc điều trị các tổn thương mô gan.
3. Liệu pháp tế bào gốc có thể điều trị xơ gan
Một nghiên cứu do Giáo sư Khuloud Al-Jamal dẫn đầu, được công bố trên tạp chí Nature Nanotechnology, đã khám phá việc sử dụng tế bào gốc trung mô (MSC) để điều trị xơ gan. Trong nghiên cứu này, các nhà khoa học đã tập trung vào tế bào sao gan (HSC), một loại tế bào trong gan phát triển và gây ra xơ hóa khi viêm gan.
Các nhà nghiên cứu đã phát triển một phiên bản mới của MSC, đã được chỉnh sửa để chứa các phân tử kháng viêm và kháng xơ hóa trong các túi ngoại bào. Các túi này, khi được giải phóng vào cơ thể, có thể giúp chống lại viêm và xơ gan một cách hiệu quả. Để bảo vệ các túi này khỏi hệ thống miễn dịch, các nhà nghiên cứu đã phủ với albumin, một loại protein có tác dụng bảo vệ các phân tử trong máu và giúp lọt vào HSC một cách an toàn.
Giáo sư Al-Jamal và cộng sự đã cải tiến phương pháp này bằng cách thay đổi lớp phủ protein của các túi ngoại bào, nhờ đó nâng cao hiệu quả của phương pháp điều trị. Kết quả từ mô hình bệnh xơ gan cho thấy, MSC biến đổi không chỉ giảm viêm và sẹo mô ở gan mà còn kích thích quá trình tái tạo tế bào gan.
Nhờ khả năng sản xuất dễ dàng và chi phí thấp của bọt biển albumin, phương pháp này hứa hẹn sẽ là một giải pháp tiết kiệm và hiệu quả cho việc điều trị nhanh chóng xơ gan, đồng thời giúp phục hồi tổn thương gan.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
