Lợi ích của thực phẩm lên men thu hút sự quan tâm ngày càng nhiều trong lĩnh vực dinh dưỡng và y học. Hiện nay, những nghiên cứu khoa học đã chỉ ra rằng, thực phẩm lên men không chỉ giúp bảo quản mà còn mang lại nhiều giá trị đáng kể đối với sức khỏe, góp phần cải thiện hệ tiêu hóa, tăng cường miễn dịch và hỗ trợ cân bằng hệ vi sinh đường ruột.
Bài viết này được viết dưới sự hướng dẫn chuyên môn của các bác sĩ thuộc khoa Tiêu hoá - Gan Mật - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec.
1. Thực phẩm lên men là gì?
Thực phẩm tươi sống thường được xem là lựa chọn lành mạnh nhất, tuy nhiên gần đây, thực phẩm lên men ngày càng thu hút sự quan tâm bởi những lợi ích vượt trội đối với sức khỏe. Ban đầu, lên men được áp dụng như một phương pháp bảo quản thực phẩm và loại bỏ độc tố. Hiện nay, quá trình này được công nhận và sử dụng rộng rãi nhờ khả năng hỗ trợ sức khỏe đường ruột và hệ miễn dịch.
Thực phẩm lên men là những thực phẩm được chế biến thông qua quá trình lên men tự nhiên, trong đó các vi sinh vật như vi khuẩn hoặc nấm men phân giải các thành phần của thực phẩm, tạo ra những chất có lợi cho sức khỏe. Một số loại thực phẩm lên men phổ biến bao gồm:
- Sữa chua.
- Kefir.
- Kim chi.
- Cải bắp muối chua (sauerkraut).
- Kombucha.
- Tempeh.
- Miso.
- Bánh mì sourdough.
2. Lợi ích của thực phẩm lên men đối với sức khỏe hệ tiêu hóa
Mặc dù một số thực phẩm lên men có mùi vị đặc trưng và có thể gây khó chịu với một số người, nhưng những loại thực phẩm này mang lại nhiều lợi ích quan trọng như:
2.1 Cải thiện hệ vi sinh đường ruột
Thực phẩm lên men chứa probiotics là các vi khuẩn "tốt" có khả năng cân bằng hệ vi sinh vật trong đường tiêu hóa. Các chuyên gia dinh dưỡng giải thích rằng, việc tiêu thụ thực phẩm lên men có thể hỗ trợ tái tạo hệ vi khuẩn có lợi, giúp duy trì sự cân bằng trong hệ vi sinh đường ruột. Vì hệ miễn dịch chủ yếu nằm ở đường ruột, một hệ vi sinh vật cân bằng sẽ giúp tăng cường chức năng miễn dịch và phòng ngừa các bệnh dạ dày.
2.2 Hỗ trợ hệ miễn dịch
Một hệ vi sinh vật đường ruột khỏe mạnh sẽ tác động tích cực đến khả năng chống lại bệnh tật, đồng thời giảm nguy cơ nhiễm trùng.
2.3 Hỗ trợ tiêu hóa và hấp thu dinh dưỡng
Quá trình lên men làm phân giải các chất khó tiêu trong thực phẩm, giúp cơ thể dễ dàng hấp thu các chất dinh dưỡng cần thiết.
2.4 Cải thiện sức khỏe não bộ
Một số nghiên cứu cho thấy hệ vi sinh đường ruột khỏe mạnh có thể ảnh hưởng tích cực đến tâm trạng và chức năng não bộ, giúp giảm căng thẳng, lo âu.
Ngoài probiotic, các chuyên gia dinh dưỡng cũng khuyến khích bổ sung prebiotic – nguồn chất xơ nuôi dưỡng các vi khuẩn có lợi trong ruột. Các thực phẩm giàu prebiotic bao gồm:
- Chuối.
- Hành tây.
- Măng tây.
- Các loại đậu.
- Ngũ cốc nguyên hạt.
3. Lưu ý khi sử dụng thực phẩm lên men
Mặc dù lợi ích của thực phẩm lên men rất tốt, nhưng không phải ai cũng biết và có thể sử dụng những loại thực phẩm này đúng cách. Dưới đây là một số lưu ý quan trọng trong quá trình sử dụng những thực phẩm lên men:
3.1 Tác dụng phụ tiềm ẩn
- Một số người có thể gặp cảm giác đầy hơi, ợ nóng hoặc chướng bụng khi mới bắt đầu sử dụng thực phẩm lên men. Để tránh tình trạng này, nên bắt đầu với một lượng nhỏ và tăng dần để cơ thể thích nghi.
- Nếu bản thân có dấu hiệu dị ứng hoặc không dung nạp với bất kỳ loại thực phẩm nào, cần ngừng sử dụng và tham khảo ý kiến bác sĩ.
3.2 Người suy giảm miễn dịch
Các chuyên gia cảnh báo rằng, người có hệ miễn dịch suy giảm hoặc đang tuân thủ chế độ ăn ít vi sinh vật nên tránh thực phẩm lên men sống, vì nguy cơ nhiễm khuẩn từ thực phẩm cao hơn bình thường.
4. Có nên tự làm thực phẩm lên men tại nhà không?
Tự làm thực phẩm lên men tại nhà là một cách thú vị để bảo quản thực phẩm và bổ sung dinh dưỡng, nhưng cần lưu ý tuân thủ nghiêm ngặt các nguyên tắc an toàn:
4.1 Chọn nguyên liệu tươi sạch
Rau củ hữu cơ và các nguyên liệu không chứa hóa chất bảo quản sẽ mang lại kết quả tốt nhất.
4.2 Dụng cụ cần thiết
Trang bị các dụng cụ cơ bản như hũ thủy tinh hoặc bộ dụng cụ chuyên dụng để đảm bảo vệ sinh và hiệu quả trong quá trình lên men.
4.3 Tuân thủ hướng dẫn an toàn
- Rửa sạch nguyên liệu và dụng cụ.
- Đảm bảo nhiệt độ và thời gian lên men phù hợp.
- Tham khảo các công thức chuẩn từ các nguồn uy tín hoặc sách hướng dẫn về lên men.
Lợi ích của thực phẩm lên men đối với sức khỏe hệ tiêu hóa là một khía cạnh quan trọng trong việc duy trì và cải thiện sức khỏe toàn diện. Với khả năng cung cấp các vi khuẩn có lợi, hỗ trợ cân bằng hệ vi sinh đường ruột và tăng cường khả năng hấp thu dinh dưỡng, thực phẩm lên men đã chứng minh được vai trò thiết yếu trong chế độ ăn uống hàng ngày.
Thực phẩm lên men không chỉ là nguồn dinh dưỡng dồi dào mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc cải thiện sức khỏe đường ruột và hệ miễn dịch. Tuy nhiên, khi bắt đầu sử dụng hoặc tự làm thực phẩm lên men, hãy lưu ý các yếu tố an toàn và chủ động tham khảo ý kiến chuyên gia dinh dưỡng khi cần thiết.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
