Mệt mỏi do lạc nội mạc tử cung là một trong những triệu chứng phổ biến. Tình trạng này xảy ra do cơ thể phải đối mặt với căng thẳng kéo dài - khi hệ miễn dịch liên tục làm việc để loại bỏ các mô giống như niêm mạc tử cung xuất hiện ở những vị trí bất thường.
Bài viết này được viết dưới sự hướng dẫn chuyên môn của các bác sĩ thuộc Trung tâm Sức khoẻ phụ nữ và Hỗ trợ sinh sản Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec.
1. Chứng mệt mỏi do lạc nội mạc tử cung là gì?
Lạc nội mạc tử cung xảy ra khi mô giống như niêm mạc tử cung phát triển ở những vị trí bất thường bên ngoài tử cung như buồng trứng, ống dẫn trứng hoặc các khu vực khác trong cơ thể.
Một số nghiên cứu cho thấy, mệt mỏi quá mức là triệu chứng phổ biến của bệnh. Trong một nghiên cứu năm 2019, có khoảng 54-74% phụ nữ mệt mỏi do lạc nội mạc tử cung ở mức trung bình đến nặng. Tình trạng này thường liên quan đến đau mãn tính, căng thẳng kéo dài và sự ảnh hưởng đến hệ miễn dịch, làm suy giảm năng lượng của cơ thể.
2. Vì sao lạc nội mạc tử cung gây mệt mỏi?
Các dấu hiệu lạc nội mạc tử cung rất đa dạng, phụ thuộc vào vị trí mà mô tương tự niêm mạc tử cung phát triển. Bệnh lạc nội mạc tử cung được phân thành bốn giai đoạn:
- Giai đoạn I (tối thiểu): Một lượng nhỏ mô xuất hiện.
- Giai đoạn II (nhẹ): Số lượng mô nhiều hơn một chút, nhưng chưa ảnh hưởng lớn đến các cơ quan khác.
- Giai đoạn III (trung bình): Mô bắt đầu liên kết với các cơ quan xung quanh hoặc phát triển trên bề mặt tử cung.
- Giai đoạn IV (nặng): Mô lan rộng và có tác động nghiêm trọng đến các cơ quan trong vùng chậu.
Tuy nhiên, triệu chứng không luôn tương ứng với giai đoạn bệnh. Ví dụ: Một người ở giai đoạn nhẹ có thể bị đau nghiêm trọng, trong khi người ở giai đoạn nặng có thể chỉ gặp triệu chứng nhẹ.
Bệnh nhân có thể bị mệt mỏi do lạc nội mạc tử cung, qua nhiều tình trạng như sau:
2.1 Viêm nhiễm
Lạc nội mạc tử cung có thể gây mệt mỏi do tình trạng viêm nhiễm mà các mô bất thường tạo ra trong cơ thể. Khi mô giống niêm mạc tử cung phát triển bên ngoài tử cung, cơ thể sẽ kích hoạt hệ miễn dịch để loại bỏ các mô này.
Quá trình này gây ra viêm mãn tính, khiến cơ thể đau đớn và tiêu hao nhiều năng lượng. Hệ miễn dịch hoạt động liên tục cũng làm người bệnh cảm thấy mệt mỏi kéo dài và suy kiệt sức lực.
2.2 Hội chứng mệt mỏi mãn tính
Có một số nghiên cứu đã chỉ ra mối liên hệ giữa lạc nội mạc tử cung và CFS (Hội chứng mệt mỏi mãn tính - một bệnh lý phức tạp gây ra cảm giác mệt mỏi kéo dài). Theo một nghiên cứu vào năm 2019, một trong ba người phụ nữ mắc CFS cũng mắc lạc nội mạc tử cung. Một nghiên cứu khác vào năm 2022 cũng đã cho thấy khả năng mắc cả hai bệnh lý này - CFS và lạc nội mạc tử cung - khá cao.
Tuy nhiên, do số lượng nghiên cứu chính thức còn ít nên rất khó để xác định tình trạng mệt mỏi do lạc nội mạc tử cung là do bệnh phụ khoa gây ra hay là do CFS. Cần thêm nghiên cứu trong lĩnh vực này để hiểu rõ hơn.
2.3 Thiếu máu
Một triệu chứng thường gặp của lạc nội mạc tử cung là ra nhiều máu kinh nguyệt. Máu kinh chứa nhiều sắt và nếu mất máu quá nhiều, cơ thể sẽ bị thiếu sắt, dẫn đến tình trạng thiếu máu.
Khi bị thiếu máu, cơ thể không đủ oxy cung cấp cho các tế bào, khiến người bệnh cảm thấy mệt mỏi kéo dài, chóng mặt và suy nhược. Đây là lý do mệt mỏi liên tục là một trong những biểu hiện thường gặp ở người bị lạc nội mạc tử cung.
2.4 Hạ đường huyết
Hạ đường huyết là hiện tượng lượng đường huyết trong máu giảm xuống mức thấp, khiến bệnh nhân có cảm giác run rẩy, chóng mặt, lo lắng và mệt mỏi. Trong một số trường hợp, hạ đường huyết có thể xảy ra đồng thời với mệt mỏi do lạc nội mạc tử cung.
2.5 Suy giáp
Suy giáp xảy ra khi tuyến giáp không sản xuất đủ số lượng hormone cần thiết. Tình trạng này có thể gây ra cảm giác mệt mỏi, đau khớp và tăng cân. Mặc dù các nhà nghiên cứu chưa hiểu rõ về mối liên hệ giữa các vấn đề về tuyến giáp và lạc nội mạc tử cung, nhưng họ cho rằng, hai tình trạng này thường xuất hiện đồng thời.
2.6 Rối loạn tâm trạng
Người mắc lạc nội mạc tử cung thường có nguy cơ cao gặp các vấn đề rối loạn tâm trạng như trầm cảm, căng thẳng hoặc cảm giác mất năng lượng.
Điều này có thể do:
- Mất cân bằng nội tiết tố mà bệnh gây ra.
- Cơn đau mãn tính kéo dài, ảnh hưởng lớn đến thể chất và tinh thần.
Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng:
- 15% bệnh nhân lạc nội mạc tử cung gặp vấn đề đau nửa đầu và có tiền sử bị lạm dụng thời thơ ấu.
- 20% từng bị lạm dụng tình dục, 44% bị lạm dụng tình cảm và 50% từng bị bỏ rơi về mặt cảm xúc.
Những trải nghiệm tiêu cực cùng với những chấn thương tinh thần hoặc thể chất, góp phần làm tăng nguy cơ rối loạn tâm trạng, khiến người bệnh cảm thấy kiệt quệ cả về thể chất lẫn tinh thần.
2.7 Chế độ ăn uống không lành mạnh
Dấu hiệu lạc nội mạc tử cung có thể trở nên nghiêm trọng hơn khi nồng độ estrogen trong cơ thể tăng cao như trong kỳ kinh nguyệt. Tuy nhiên, các triệu chứng này có thể xuất hiện bất kỳ lúc nào trong chu kỳ kinh.
Một chế độ ăn ít chất béo và giàu chất xơ có thể giúp cân bằng hormone, đặc biệt là estrogen, từ đó hỗ trợ giảm các triệu chứng. Ngược lại, chế độ ăn nhiều chất béo bão hòa và nhiều đường có thể gây:
- Cảm giác uể oải và mệt mỏi.
- Ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ, khiến cơ thể mất năng lượng và mệt mỏi kéo dài.
Vì vậy, ăn uống lành mạnh không chỉ cải thiện năng lượng mà còn giúp kiểm soát tốt các triệu chứng của lạc nội mạc tử cung.
2.8 Thiếu vitamin D
Nghiên cứu đã chỉ ra mối liên hệ giữa việc thiếu hụt vitamin D với cảm giác mệt mỏi và trầm cảm. Tuy nhiên, cần thêm nghiên cứu để xác định rõ hơn mối liên hệ này giữa lạc nội mạc tử cung và vitamin D.
Ngược lại, các nghiên cứu cũng cho thấy rằng, việc bổ sung vitamin D giúp giảm triệu chứng của lạc nội mạc tử cung.
2.9 Mãn kinh
Trong giai đoạn mãn kinh, estrogen và progesterone sụt giảm có thể gây ra rối loạn giấc ngủ và dẫn đến tình trạng bốc hỏa. Tuy nhiên, ở những người mắc lạc nội mạc tử cung, các triệu chứng khác như đau vùng chậu do sự sụt giảm estrogen khi kết thúc chu kỳ kinh nguyệt thường giảm đi đáng kể.
Chỉ có 2–5% người mắc lạc nội mạc tử cung vẫn gặp các triệu chứng sau mãn kinh. Dù vậy, bệnh nhân vẫn có thể cảm thấy mệt mỏi ngay cả trong giai đoạn mãn kinh.
2.10 Thiếu vận động
Cơn đau mãn tính khiến người mắc lạc nội mạc tử cung ít vận động, dẫn đến cảm giác mệt mỏi kéo dài. Tuy nhiên, việc vận động nhẹ nhàng hàng ngày có thể giúp cải thiện mức năng lượng vì tập thể dục hỗ trợ:
- Tăng cường trao đổi chất.
- Cải thiện lưu thông oxy trong cơ thể.
Hơn nữa, việc tập thể dục có thể giảm đau và cải thiện tâm trạng, tất cả đều góp phần vào giảm mệt mỏi do lạc nội mạc tử cung.
3. Triệu chứng mệt mỏi do lạc nội mạc tử cung
Mệt mỏi là tình trạng khiến người bệnh cảm thấy kiệt sức, suy yếu và giảm năng lượng nghiêm trọng. Với người mắc lạc nội mạc tử cung, mệt mỏi thường xuất hiện rõ rệt hơn trong chu kỳ kinh nguyệt do ảnh hưởng từ đau mãn tính, viêm nhiễm và mất cân bằng hormone.
Các triệu chứng của mệt mỏi bao gồm:
- Đau nhức cơ hoặc khớp.
- Đau đầu.
- Sưng hạch bạch huyết.
- Khó tập trung hoặc cảm giác lú lẫn.
- Rối loạn giấc ngủ.
- Triệu chứng giống như cảm cúm.
- Chóng mặt và buồn nôn.
- Nhịp tim nhanh.
Trong trường hợp mệt mỏi trầm trọng, người bệnh thường ngủ nhiều vào ban ngày và có thể cảm thấy chóng mặt, hoa mắt khi đứng dậy hoặc thay đổi tư thế đột ngột.
4. Những câu hỏi thường gặp
4.1 Có mối liên hệ nào giữa lạc nội mạc tử cung và suy tuyến thượng thận không?
Một số nghiên cứu cho rằng, lạc nội mạc tử cung có thể là kết quả của việc tuyến thượng thận hoạt động quá mức. Bên cạnh đó, nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng lạc nội mạc tử cung còn có mối liên hệ với mức độ căng thẳng cao, góp phần làm rối loạn chức năng của tuyến thượng thận.
4.2 Các triệu chứng khác của lạc nội mạc tử cung là gì?
Các dấu hiệu lạc nội mạc tử cung khác gồm đau quặn, chu kỳ kinh nguyệt kéo dài và ra máu nhiều cùng cảm giác buồn nôn, nôn mửa. Tình trạng nghiêm trọng thêm có thể dẫn đến vô sinh.
4.3 Cách vượt qua sự mệt mỏi do lạc nội mạc tử cung
Để giảm cảm giác mệt mỏi ở người mắc lạc nội mạc tử cung, nên:
- Ăn uống cân đối, bổ sung các chất cần thiết như sắt và vitamin D.
- Tập thể dục thường xuyên để tăng cường sức khỏe.
- Duy trì thói quen ngủ đều đặn để cải thiện năng lượng.
Ngoài ra, việc kết nối với bạn bè, tham gia cộng đồng trực tuyến hoặc các diễn đàn có thể giúp giảm cảm giác cô lập, cải thiện tâm trạng và nhận được những lời khuyên hữu ích từ những người có cùng hoàn cảnh.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
