Sinh thiết và chọc hút tủy xương thực hiện như thế nào?

Mục lục

Chọc hút và sinh thiết tủy xương là các thủ thuật y tế quan trọng để lấy mẫu mô nhằm đánh giá sức khỏe tủy xương và các tế bào máu. Nhờ đó, bác sĩ có thể chẩn đoán và theo dõi các bệnh lý như ung thư máu, sốt không rõ nguyên nhân cũng như nhiều bệnh lý khác. Cùng tìm hiểu thông tin chi tiết trong bài viết này nhé!

Bài viết này được viết dưới sự hướng dẫn chuyên môn của các bác sỹ thuộc Trung tâm Công nghệ cao Vinmec.

1. Sinh thiết và chọc hút tủy xương là gì?  

Các thủ thuật chọc hút tủy xương và sinh thiết tủy xương được thực hiện để lấy mẫu mô xốp bên trong các xương lớn, hay còn được gọi là tủy xương. Đây là nơi tế bào gốc sản xuất ra các loại tế bào như hồng cầu, bạch cầutiểu cầu.

Tủy xương là nơi sản xuất ra các loại tế bào như hồng cầu.
Tủy xương là nơi sản xuất ra các loại tế bào như hồng cầu.

Để xác định xem tủy xương có khỏe mạnh và tạo đủ lượng tế bào máu bình thường hay không, bác sĩ thường thực hiện sinh thiết và chọc hút. Đây là các kỹ thuật giúp chẩn đoán, theo dõi các bệnh lý về tủy xương hoặc máu bao gồm bệnh ung thư và tình trạng sốt không rõ nguyên nhân.

Tủy xương có hai thành phần chính: Một phần là dịch lỏng và phần còn lại là mô đặc. Trong quá trình sinh thiết, bác sĩ sẽ sử dụng kim tiêm để lấy mẫu từ mô đặc. Ngược lại, khi thực hiện chọc hút, kim tiêm sẽ được dùng để thu mẫu từ phần dịch lỏng.

Hai thủ thuật chọc hút và sinh thiết cung cấp những thông tin khác biệt nhưng lại hỗ trợ lẫn nhau trong việc đánh giá các tế bào tủy xương. Thông thường, cả hai sẽ được tiến hành cùng lúc.

Mô tủy là nơi tế bào gốc sản sinh tế bào máu.
Mô tủy là nơi tế bào gốc sản sinh tế bào máu.

2. Tại sao cần thực hiện thủ thuật này

Tình trạng của tủy xương và các tế bào máu sẽ được làm rõ thông qua việc thực hiện sinh thiết và chọc hút.

Khảo sát mô tủy có thể được bác sĩ thực hiện để:

  • Chẩn đoán bệnh lý liên quan đến tủy xương hoặc vấn đề ở tế bào máu.
  • Xác định giai đoạn và tiến triển bệnh.
  • Theo dõi điều trị bệnh.

Trong đó, nhiều tình trạng khác có khả năng được điều trị bằng thủ thuật chọc hút và sinh thiết như:  

  • Một số vấn đề liên quan đến tế bào máu xảy ra khi số lượng tế bào máu được sản sinh không quá ít hoặc quá nhiều như tình trạng giảm hồng cầu, giảm bạch cầu, tăng bạch cầu, giảm tiểu cầu, tăng tiểu cầu, giảm toàn thể huyết cầu hoặc đa hồng cầu.
  • Ung thư máu hoặc tủy xương bao gồm bệnh bạch cầu, u bạch huyết và đa u tủy.
  • Ung thư di căn từ các vùng khác như ung thư vú di căn vào tủy xương.
  • Chứng nhiễm sắc tố sắt.
  • Sốt không rõ nguyên nhân.

3. Quá trình thực hiện

Trong đa số trường hợp, khảo sát mô tủy chỉ cần thực hiện gây tê tại chỗ vì quá trình này thường gây đau trong thời gian ngắn. Bệnh nhân vẫn hoàn toàn tỉnh táo trong suốt thủ thuật nhưng vị trí sinh thiết và chọc hút sẽ được gây tê để giảm đau.

Nếu bệnh nhân cảm thấy lo sợ về cơn đau, bác sĩ sẽ chỉ định sử dụng thuốc gây mê qua đường truyền tĩnh mạch để gây mê một phần hoặc toàn phần trong quá trình khảo sát.

3.1 Chọc hút

Thông thường, tủy xương được thu thập từ đỉnh chóp của mặt sau xương chậu (mào chậu sau). Tuy nhiên, trong một số trường hợp, tủy xương sẽ được lấy từ phía trước hông. Đối với trẻ em dưới 18 tháng tuổi, mẫu mô tủy cũng có thể được lấy từ xương ức hoặc khu vực xương dưới gối.

Mẫu mô tủy sẽ được lấy ở khu vực dưới gối với trẻ dưới 18 tháng tuổi.
Mẫu mô tủy sẽ được lấy ở khu vực dưới gối với trẻ dưới 18 tháng tuổi.

Bác sĩ sẽ đánh dấu và sát khuẩn vị trí cần thực hiện thủ thuật sinh thiết. Sau đó, bệnh nhân sẽ được yêu cầu nằm ở tư thế sấp, nghiêng hoặc ngửa (nếu thủ thuật được thực hiện ở vùng xương ức). Trong quá trình thực hiện, cơ thể bệnh nhân sẽ được phủ một chiếc khăn để chỉ lộ vùng cần làm thủ thuật và thuốc Lidocaine sẽ được dùng để gây tê khu vực cần lấy mẫu.

Một vết rạch nhỏ sẽ được bác sĩ thực hiện để đưa một cây kim rỗng xuyên qua xương và tiến vào tủy. Sau khi gắn kim vào ống tiêm, bác sĩ sẽ tiến hành lấy mẫu dịch tủy xương. Bệnh nhân có thể cảm thấy đau nhói hoặc cảm giác buốt nhanh chóng tại chỗ kim chọc. Thủ thuật chọc hút chỉ mất vài phút và có thể cần lấy vài mẫu bệnh phẩm trong một lần thực hiện.

Để đảm bảo thu thập đủ mẫu bệnh phẩm, đội ngũ y tế sẽ tiến hành kiểm tra kỹ lưỡng. Trường hợp không thu được dịch lỏng từ tủy xương và phải rút kim để thử lại là điều rất hiếm khi xảy ra.

3.2 Sinh thiết

Mẫu sinh thiết mô tủy xương thường được thu thập từ đỉnh chóp của mặt sau xương chậu (mào chậu sau) nhưng cũng có thể được lấy từ phía trước hông trong một số trường hợp.

Để lấy mẫu mô đặc từ tủy xương, bác sĩ sẽ dùng một loại kim có kích thước lớn hơn. Kim sinh thiết được thiết kế đặc biệt để lấy mẫu lõi tủy xương (mẫu hình trụ) sẽ được bác sĩ xoay cho đến khi lấy được mẫu mô. Trong quá trình này, bệnh nhân có thể cảm thấy đau và có cảm giác sức ép khi kim di chuyển vào xương. Sau khi lấy mẫu xong, bác sĩ sẽ rút kim ra và ấn nhẹ lên vùng này để giúp ngừng chảy máu.

Cuối cùng, mẫu mô tủy sẽ được gửi đến phòng xét nghiệm để phân tích. Bác sĩ thường sẽ cung cấp kết quả cho bệnh nhân sau vài ngày nhưng đôi khi quá trình này sẽ mất nhiều thời gian hơn.

Kết quả phân tích mẫu tủy xương sẽ được bác sĩ gửi sau vài ngày.
Kết quả phân tích mẫu tủy xương sẽ được bác sĩ gửi sau vài ngày.

Nhìn chung, thủ thuật sinh thiết và chọc hút tủy xương là các phương pháp quan trọng giúp bác sĩ chẩn đoán và theo dõi các bệnh lý liên quan đến tủy xương và tế bào máu. Mặc dù quá trình thực hiện có thể gây khó chịu nhưng đây là bước cần thiết để xác định tình trạng sức khỏe của bệnh nhân và hướng dẫn điều trị hiệu quả.

Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.

Chia sẻ