Tình trạng u nang buồng trứng sau mãn kinh luôn là vấn đề khiến chị em phụ nữ lo lắng khi có thể ảnh hưởng đến sức khỏe sinh sản của bệnh nhân về sau. Bài viết này sẽ cung cấp kiến thức về u nang buồng trứng phát triển sau mãn kinh, các triệu chứng và cách điều trị chúng.
Bài viết này được viết dưới sự hướng dẫn chuyên môn của các bác sỹ thuộc Trung tâm Sức khoẻ phụ nữ - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec.
1. Nang buồng trứng là gì?
Nang buồng trứng là những túi chứa chất lỏng hình thành trong hoặc trên buồng trứng. Phần lớn các nang này không gây hại và thường tự biến mất mà không cần điều trị.
Trước mãn kinh, khi buồng trứng hoạt động mạnh, các nang buồng trứng thường xuất hiện nhiều hơn. Trong đó có thể kể đến như nang trứng và nang hoàng thể, cả hai đều liên quan đến chu kỳ kinh nguyệt.
Sau mãn kinh, buồng trứng ngừng sản xuất trứng và giảm sản xuất hormone như estrogen và progesterone nhưng vẫn có thể hình thành các loại nang khác, bao gồm:
- Nang bì (Dermoid cysts): Phát triển từ các tế bào mầm đã có từ khi sinh ra, có thể chứa các mô như da, tóc hoặc răng.
- Nang biểu mô (Epithelial cysts): Phát triển trên bề mặt của buồng trứng, bao gồm các loại như nang nước hoặc nang nhầy.
2. Các triệu chứng của u nang buồng trứng sau mãn kinh là gì?
Các triệu chứng của u nang buồng trứng có thể bắt đầu khá mơ hồ. Khi nang phát triển, có thể xuất hiện các triệu chứng như:
- Đau nhói ở lưng dưới hoặc đùi.
- Cảm giác áp lực, phình to, sưng tấy.
- Đau ở bụng dưới.
- Đau trong quan hệ tình dục.
- Vấn đề về bàng quang hoặc ruột.
- Đốm máu hoặc chảy máu.
- Tăng cân.
Trước khi mãn kinh, các triệu chứng khác có thể xuất hiện bao gồm:
- Đốm máu hoặc chảy máu giữa các chu kỳ kinh nguyệt.
- Đau trong kỳ kinh nguyệt.
- Vú trở nên nhạy cảm.
Ngoài ra, người bệnh có thể gặp tình trạng u nang vỡ hoặc xoắn buồng trứng. Khi điều đó xảy ra, các triệu chứng bao gồm:
- Đau đột ngột, cấp tính.
- Chảy máu nhiều.
- Buồn nôn, nôn mửa.
- Chóng mặt, ngất xỉu.
- Sốt.
- Thở nhanh.
3. Nguyên nhân và các yếu tố nguy cơ của u nang buồng trứng sau mãn kinh
Một số nguyên nhân và yếu tố nguy cơ của nang buồng trứng bao gồm:
- Biến động hormone.
- Hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS).
- Suy giáp.
- Hút thuốc lá.
- Phụ nữ có u nang buồng trứng có nguy cơ cao hơn mắc ung thư buồng trứng.
4. Ai có nguy cơ mắc u nang buồng trứng?
U nang buồng trứng có thể xuất hiện ở mọi lứa tuổi, từ khi mang thai đến phụ nữ trước hoặc sau khi mãn kinh. Tuy nhiên, chúng thường gặp hơn ở phụ nữ trong độ tuổi sinh sản, khi kinh nguyệt vẫn còn đều đặn
Tuy nhiên, trường hợp u nang buồng trứng ít xảy ra sau khi đã mãn kinh nhưng phụ nữ mắc u nang buồng trứng sau mãn kinh có nguy cơ mắc u ác tính cao hơn. Các yếu tố làm tăng nguy cơ hình thành u nang buồng trứng:
- Sử dụng điều trị vô sinh bằng gonadotropin hoặc các chất kích thích rụng trứng khác.
- Sử dụng thuốc tamoxifen.
- Mang thai.
- Mắc bệnh lạc nội mạc tử cung.
Bị nhiễm trùng vùng chậu.
5. Làm thế nào để chẩn đoán u nang buồng trứng sau mãn kinh?
Nếu có các triệu chứng mắc u nang buồng trứng, người bệnh nên đi siêu âm. Siêu âm giúp phát hiện kích thước, hình dạng và vị trí của khối u cũng như xác định xem nang chứa chất lỏng (nang đơn giản) hay chất rắn (nang phức tạp).
Có hai loại siêu âm được sử dụng để kiểm tra buồng trứng và hệ thống sinh sản:
- Siêu âm bụng: Đầu dò siêu âm được di chuyển trên bề mặt bụng dưới để xem khu vực buồng trứng và các cơ quan sinh sản.
- Siêu âm qua âm đạo: Đầu dò siêu âm được chèn vào âm đạo để xem buồng trứng và các cơ quan sinh sản chi tiết hơn.
6. Cách điều trị u nang buồng trứng làm thế nào?
Không phải lúc nào người bệnh cũng cần điều trị nang, tuy nhiên, việc theo dõi sự thay đổi và tiến triển của bệnh là điều cần thiết.
6.1. Nang lành tính
Nếu nang lành tính và mức độ CA-125 bình thường, bác sĩ có thể áp dụng phương pháp theo dõi như:
- Kiểm tra thể chất đều đặn.
- Các xét nghiệm hình ảnh.
- Kiểm tra CA-125 tiếp theo để phát hiện bất kỳ thay đổi nào.
Nang lành tính có thể cần phải được loại bỏ mổ (cystectomy) nếu:
- Phát triển quá lớn.
- Quá đau hoặc tiếp tục gây ra các triệu chứng khó chịu khác.
- Có nguy cơ vỡ hoặc gây xoắn buồng trứng.
- Không tự giải quyết sau các cuộc kiểm tra đều đặn.
- Có nguy cơ cao tiến triển thành ung thư buồng trứng.
Trong nhiều trường hợp, phẫu thuật sẽ được thực hiện bằng phương pháp nội soi (laparoscopy). Phương pháp này liên quan đến việc tạo các vết cắt rất nhỏ và là lựa chọn tốt khi nang nhỏ, không có dấu hiệu ung thư.
6.2. Nang ác tính
Mặc dù hầu hết các nang buồng trứng là lành tính nhưng người bệnh u nang buồng trứng sau mãn kinh có nguy cơ ác tính cao hơn. Nếu xét nghiệm CA-125 cho thấy mức cao, bác sĩ có thể khuyến nghị phẫu thuật. Sau khi loại bỏ nang, mô sẽ được kiểm tra để xác định xem có phải là ung thư hay không.
Điều trị ung thư buồng trứng:
- Loại bỏ cả hai buồng trứng (oophorectomy).
- Loại bỏ cả buồng trứng, ống dẫn trứng và tử cung (total hysterectomy).
- Hóa trị.
- Phóng xạ.
- Các phương pháp điều trị hướng mục tiêu.
- Chăm sóc hỗ trợ.
Nhận biết và điều trị kịp thời các vấn đề liên quan đến u nang buồng trứng sau mãn kinh là rất quan trọng để đảm bảo sức khỏe phụ nữ. Mặc dù phần lớn các nang buồng trứng là lành tính, nguy cơ biến chứng và phát triển thành ung thư vẫn tồn tại, đặc biệt ở những phụ nữ sau mãn kinh. Do đó, việc thăm khám định kỳ, theo dõi sát sao và tuân thủ hướng dẫn điều trị của bác sĩ là cần thiết để duy trì sức khỏe buồng trứng cũng như chất lượng cuộc sống. Hãy luôn lắng nghe cơ thể mình và không ngần ngại tìm kiếm sự tư vấn y tế khi cần thiết.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
