Các rối loạn thường gặp ở cơ xoay vai

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Thạc sĩ, Bác sĩ Lê Quang Minh - Bác sĩ Chấn thương chỉnh hình - Khoa Ngoại tổng hợp - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Đà Nẵng.

Cơ xoay vai là cấu trúc rất quan trọng ở vùng vai do bao gồm các cơ bắp và dây chằng hỗ trợ cơ thể thực hiện các động tác tay linh hoạt. Các rối loạn cơ xoay vai thường xảy ra khi các mô, cơ trong vai bị kích thích hoặc tổn thương.

Khớp vai là một trong những vùng cơ, khớp dễ bị tổn thương trên cơ thể. Dù là do chấn thương bên ngoài hay tổn thương từ bên trong thì các rối loạn cơ xoay vai đều sẽ làm người bệnh đau đớn trong thời gian dài.

Các rối loạn cơ xoay vai phổ biến bao gồm:

• Viêm gân hoặc viêm bao hoạt dịch. Bao hoạt dịch đóng vai trò là miếng đệm giữa các dây chằng và xương đóng vai trò như miếng đệm giúp bảo vệ cơ xoay vai khỏi những cọ xát trong lúc vận động..
• Vôi hóa gân: tình trạng canxi tích tụ trong gân gây ra đau đớn.
• Rách một phần hoặc toàn bộ các gân cơ xoay vai (Rách gân cơ chóp xoay).

Các rối loạn cơ xoay vai thường xảy ra ở người lớn tuổi, hầu hết những người trên 60 tuổi là đối tượng thường gặp nhất. Để hạn chế tình trạng này ta có thể giảm thiểu các yếu tố, nguyên nhân nguy cơ.

Nhiều ý kiến cho rằng các rối loạn cơ xoay vai là do:

• Bị va chạm, bị tai nạn, té ngã nghiêm trọng...gây áp lực dẫn đến xé các gân xoay vai. Ở những người lớn tuổi hoặc có tổn thương vai thì một chuyển động đơn giản cũng có thể gây rách cơ xoay vai.
• Lặp đi lặp lại các động tác đưa tay trong thời gian dài (chơi quần vợt, chơi bóng rổ, bơi lội, sơn nhà...) cũng có thể dẫn đến các vấn đề ở cơ xoay vai.
• Lão hóa: Sử dụng vai trong nhiều năm có thể gây thoái hóa dần các cơ xoay vai. Kể cả các hoạt động thường ngày, đơn giản cũng có thể dẫn đến những thay đổi ở các cơ xoay vai như làm mỏng gân, rách gân, giảm dần lượng máu cung cấp đến cơ xoay vai.

Rối loạn cơ xoay vai có nhiều triệu chứng và dấu hiệu báo trước. Các dấu hiệu được coi là phổ biến nhất bao gồm:

• Cảm giác đau. Thường gặp nhất là cơn đau phía bên và phía trước cánh tay và vai, cảm giác đau dai dẳng có thể cả trong đêm và gây khó ngủ, bất tiện trong sinh hoạt.
• Vai bị yếu, khó thực hiện các động tác cơ bản trong sinh hoạt thường ngày.

Để chẩn đoán chính xác các rối loạn cơ xoay vai, bác sĩ hỏi bệnh nhân về tiền sử chấn thương vai hoặc tình trạng đau vai, đồng thời kiểm tra khả năng hoạt động của vai, xác định vùng hoặc các hoạt động nào gây đau. Việc di chuyển cánh tay, đưa tay theo các chiều nhất định có thể giúp bác sĩ đánh giá về tình trạng của cơ xoay vai. Một số xét nghiệm, phương pháp chụp chiếu hình ảnh khác có thể được đề xuất là X-quang hoặc MRI, siêu âm.

Do vai trò quan trọng trong việc thể hiện các hoạt động trong sinh hoạt hàng ngày, việc chẩn đoán và điều trị triệt để các rối loạn cơ xoay vai là rất cấp thiết. Nếu không được điều trị, vùng vai của bạn có thể bị suy yếu và khó sử dụng cánh tay để thực hiện các thao tác cơ bản.

Trong hầu hết các trường hợp, các rối loạn cơ xoay vai thường không được điều trị bằng phẫu thuật. Tuy nhiên, bác sĩ có thể cân nhắc làm phẫu thuật nếu gân cơ xoay vai bị rách hoặc các phương pháp điều trị khác không hiệu quả.

Để điều trị các tình trạng rối loạn cơ xoay vai, bạn sẽ được đề nghị một số bước cơ bản như:

• Giữ vai nghỉ ngơi, hạn chế vận động mạnh, ngưng các hoạt động gây khó chịu (nâng, với tay qua đầu...) nhưng cũng tránh giữ vai cố định bằng băng hoặc đeo nẹp vì có thể dẫn đến cứng hoặc bất động khớp (viêm bao khớp dính).
• Chườm đá hoặc nhiệt nóng trên vai để giảm sưng, giảm đau.
• Dùng thuốc chống viêm (NSAIDs) giúp giảm sưng, viêm, giảm đau như Ibuprofen (như Advil®) và Naproxen (như Aleve®) hoặc Acetaminophen (như Tylenol®).
• Vật lý trị liệu có thể hỗ trợ giảm đau và giúp vùng vai khỏe, linh hoạt hơn.
• Phẫu thuật được tiến hành trong các trường hợp rách lớn gân cơ chóp xoay.

Rối loạn cơ xoay vai có thể phòng tránh nếu bạn thực hiện những lời khuyên dưới đây:

• Luôn giữ cho cơ bắp vùng vai linh hoạt và dẻo dai bằng các bài tập thể dục hàng ngày.
• Giữ tư thế hoạt động dễ chịu tại mọi thời điểm.
• Không gắng sức nhấc những vật quá nặng.
• Không đột ngột chụp lấy vật đang rơi tốc độ nhanh.
• Không giữ cánh tay lệch sang một bên hoặc nâng cao quá đầu trong thời gian dài, chẳng hạn như khi sơn trần nhà.