Methotrexate và những chú ý khi sử dụng

Bài được viết bởi Dược sĩ Bùi Thị Thanh Hà - Khoa Dược - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City.

Methotrexate, trước đây được gọi là amethopterin, là một chất hóa trị và ức chế hệ thống miễn dịch. Nó được sử dụng để điều trị ung thư, các bệnh tự miễn dịch, mang thai ngoài tử cung và phá thai nội khoa.

Methotrexate là thuốc ức chế miễn dịch. Thuốc làm giảm đi một phần khả năng miễn dịch của cơ thể bạn để điều trị các bệnh lý tự miễn. Methotrexate giúp dự phòng các đợt cấp của bệnh lý tự miễn và giúp kiểm soát triệu chứng.

Methotrexate nên được uống MỘT LẦN MỖI TUẦN, vào một ngày cố định trong tuần. Liều của methotrexate có thể tăng liều dần dần tùy theo đáp ứng của bạn. Methotrexate có tác dụng từ từ, có thể mất tới vài tuần để đạt tới hiệu quả tối đa. Nếu thuốc không cải thiện được triệu chứng sau vài tháng, bác sĩ có thể cân nhắc đổi sang loại thuốc khác.

Lưu ý: Thuốc Methotrexate có 2 hàm lượng, viên 2,5mg và viên 10mg. Kiểm tra kỹ liều thuốc bác sĩ kê đơn cho bạn để sử dụng cho phù hợp.

Thuốc nên được uống ngày sau khi ăn (thuốc có thể gây kích ứng dạ dày nếu uống khi đói). Nuốt nguyên viên, không nên nhai, bẻ hoặc nghiền viên.

Không dùng Methotrexate nếu:

• Dị ứng với methotrexate hoặc bất cứ thành phần nào của thuốc.
• Có thai hoặc đang cho con bú.
• Suy gan/suy thận nặng.
• Có vấn đề nghiêm trọng về máu (thiếu máu nặng, tăng đông máu).
• Đang có nhiễm khuẩn cấp.

Bệnh nhân đang sử dụng methotrexate nên được bổ sung acid folic để giảm tác dụng phụ của methotrexate. Acid folic có thể uống 1 lần/ngày hoặc uống 1 lần/tuần. Không nên uống acid folic vào cùng ngày mà bạn uống methotrexate.

Nếu bạn quên uống methotrexate, hãy uống ngay khi bạn nhớ ra. Ví dụ, nếu bạn thường uống thuốc vào ngày thứ Hai nhưng quên không uống thuốc và nhớ ra vào ngày thứ Ba, bạn có thể uống luôn ngay khi nhớ ra. Từ đó về sau, hãy uống các liều tiếp theo vào thứ Ba hàng tuần. Liên hệ ngay với bác sĩ nếu bạn uống nhiều hơn liều thông thường.

Methotrexate có thể ảnh hưởng tới các thuốc khác. Hãy nhớ thông báo với bác sĩ về các thuốc mà bạn đang sử dụng, bao gồm cả thực phẩm chức năng, thuốc không kê đơn và thuốc thảo dược.

Đa số mọi người không gặp tác dụng phụ nào khi sử dụng thuốc. Tuy vậy, mỗi người đều có thể có phản ứng khác nhau khi dùng thuốc. Một số tác dụng phụ có thể gặp khi uống methotrexate bao gồm đau đầu, mệt mỏi, nôn, tiêu chảy, đau bụng, rụng tóc, tăng nhạy cảm với ánh sáng. Các tác dụng phụ này có thể sẽ cải thiện dần khi cơ thể bạn quen hơn với thuốc.

Tác dụng phụ của methotrexate trên máu thường hiếm gặp nhưng thuốc làm giảm khả năng miễn dịch của cơ thể bạn nên bạn có thể tăng nguy cơ nhiễm trùng. Nếu bạn có bất cứ biểu hiện nào của bệnh về máu (đau họng, bầm tím, loét miệng), bệnh về gan (nôn, buồn nôn, đau bụng, nước tiểu đen) và bệnh lý đường hô hấp (khó thở), hãy liên hệ với bác sĩ của bạn ngay.

Không tiêm bất cứ loại vaccine “sống” nào trong khi đang sử dụng methotrexate. Các loại vaccine khác vẫn có thể tiêm được.

Hãy theo dõi trang web: Vinmec.com thường xuyên để cập nhật nhiều thông tin hữu ích khác.