Công dụng thuốc Interleukin-2

Thuốc Interleukin - 2 là một loại thuốc kê đơn được sử dụng để điều trị ung thư. Đây là một thành viên của “đại gia đình cytokine”, thuốc Interleukin-2 được sản xuất bởi tế bào lympho T và đóng vai trò thiết yếu trong hệ thống miễn dịch của cơ thể người.

Interleukin-2 là chất điều chỉnh phản ứng sinh học có bản chất là một loại protein cytokine. Interleukin-2 có tác dụng tăng sản xuất và hoạt động một số bộ phận trong hệ thống miễn dịch của cơ thể. Protein này bình thường được cơ thể sản xuất với số lượng nhỏ. Khi tăng mức IL-2, hệ thống miễn dịch sẽ bắt đầu khởi động (đặc biệt là tế bào T và tế bào tiêu diệt tự nhiên) để tấn công các tế bào ung thư.

• Ung thư biểu mô tế bào thận giai đoạn đã di căn;
• Ung thư hắc tố;
• Bệnh bạch cầu cấp dòng tủy;
• U lympho ác tính không Hodgkin;
• HIV;
• Sarcom Kaposi.

• Tiền sử quá mẫn với Interleukin-2 hoặc bất cứ thành phần nào trong chế phẩm thuốc Interleukin-2;
• Có xét nghiệm stress với thallium bất thường;
• Xét nghiệm chức năng phổi bất thường.
• Có cơ quan dị ghép.

Không được tái điều trị bằng thuốc Interleukin-2 ở người bệnh có biểu hiện nhiễm độc trong đợt điều trị trước như:

• Nhịp nhanh thất ≥ 5 nhát bóp;
• Rối loạn nhịp tim không kiểm soát hoặc không đáp ứng điều trị;
• Đau ngực tái phát kèm theo thay đổi điện tâm đồ, đau thắt ngực hoặc nhồi máu cơ tim, đặt nội khí quản >72 giờ;
• Chèn ép màng ngoài tim;
• Rối loạn chức năng thận đang lọc thận > 72 giờ;
• Hôn mê hoặc loạn thần do nhiễm độc kéo dài > 48 giờ, co giật tái phát;
• Thiếu máu cục bộ ở ruột hoặc thủng ruột;
• Chảy máu đường tiêu hóa cần phải phẫu thuật.

Interleukin-2 có thể được cung cấp theo hai đường dùng khác nhau, thuốc có thể được tiêm với liều lượng cao hơn vào tĩnh mạch (tiêm tĩnh mạch) khi bệnh nhân nằm bệnh viện. Thuốc cũng có thể được tiêm theo chế độ liều thấp thông qua một mũi tiêm dưới da. Chế độ liều thấp có thể sử dụng ngoại trú (tại nhà hoặc tại phòng khám tư nhân). Liều lượng thuốc Interleukin-2 thực tế phụ thuộc vào kích thước cơ thể của bệnh nhân. Người bệnh nên được tư vấn trước để giảm nguy cơ xảy ra các phản ứng do tiêm truyền như sốt, ớn lạnh, buồn nôn và huyết áp thấp.

Interleukin-2 có thể tương tác với nhiều loại thuốc khác nhau. Thuốc này không nên được sử dụng cho những người có chức năng tim hoặc phổi bất thường. Có thể chỉ định thực hiện xét nghiệm trước khi cho bệnh nhân bắt đầu dùng thuốc Interleukin-2 để đảm bảo chức năng các cơ quan vẫn bình thường. Nếu bệnh nhân đang làm xét nghiệm hình ảnh (như MRI) có sử dụng thuốc cản quang, hãy bác sĩ biết rằng bệnh nhân đang được điều trị hoặc đã từng được điều trị với thuốc Interleukin-2 trong quá khứ.

Một số tác dụng phụ phổ biến của thuốc Interleukin-2:

5.1. Hội chứng rò rỉ mao mạch

Hội chứng rò rỉ mao mạch là tình trạng máu và các thành phần của máu bị rò rỉ ra khỏi mạch và vào các khoang và cơ của cơ thể. Sự di chuyển của chất lỏng này ra khỏi mạch có thể gây hạ huyết áp (huyết áp thấp) và suy các cơ quan. Các dấu hiệu và triệu chứng của hội chứng rò rỉ mao mạch bao gồm: giảm huyết áp đột ngột, suy nhược, mệt mỏi, sưng tay, chân hoặc các bộ phận khác của cơ thể đột ngột, buồn nôn và choáng váng. Nếu bạn đang có bất kỳ triệu chứng nào trong số này, hãy cho nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe ngay lập tức.

5.2. Nhiễm trùng - số lượng bạch cầu thấp

Thuốc Interleukin-2 có thể gây nhiễm trùng đe dọa tính mạng, có hoặc không làm giảm số lượng bạch cầu. Tế bào bạch cầu (WBC) rất quan trọng để chống lại nhiễm trùng, tuy nhiên trong quá trình điều trị thuốc Interleukin-2, số lượng bạch cầu có thể giảm xuống khiến nguy cơ bị nhiễm trùng cao hơn. Bệnh nhân nên thông báo cho bác sĩ hoặc y tá ngay lập tức nếu bị sốt (nhiệt độ cao hơn 100,4°F/38°C), đau họng hoặc cảm lạnh, khó thở, ho, nóng rát khi đi tiểu...

5.3. Các tác dụng phụ liên quan đến truyền dịch

Việc truyền Interleukin-2 (chế độ liều cao) có thể gây ra phản ứng bao gồm huyết áp thấp, tăng nhịp tim hoặc loạn nhịp tim, khó thở, phát ban, buồn nôn, tiêu chảy và cứng khớp và cơ. Có thể ngừng hoặc làm chậm quá trình truyền dịch nếu điều này xảy ra và có thể dùng thuốc để ngừng phản ứng. Những phản ứng này thường xảy ra trong vòng 24 giờ sau khi dùng liều và thường hết khi ngừng thuốc. Gần như tất cả bệnh nhân sử dụng chế độ liều cao sẽ bị đỏ bừng mặt và toàn thân hoặc phát ban trên da.

5.4. Hội chứng giống cúm

Hội chứng giống cúm xảy ra ở đa số bệnh nhân, bất kể chế độ điều trị nào, vì do hệ thống miễn dịch "hồi phục". Hội chứng giống cúm xảy ra vài giờ đến vài ngày sau khi tiêm truyền và được đặc trưng bởi sốt, ớn lạnh, suy nhược, đau nhức cơ và khớp. Các loại thuốc như acetaminophen có thể được sử dụng để kiểm soát các triệu chứng này. Cố gắng giữ ấm bằng chăn và quần áo ấm, uống nhiều nước không cồn. Các triệu chứng này có xu hướng giảm dần theo thời gian khi dùng phác đồ thuốc Interleukin-2 liều thấp.

5.5. Bệnh tiêu chảy

Bệnh nhân có thể sử dụng các loại thuốc để giảm tiêu chảy. Ngoài ra, hãy thử ăn các loại thực phẩm ít chất xơ, ăn nhạt như cơm trắng và thịt gà luộc hoặc nướng. Tránh trái cây sống, rau, bánh mì nguyên hạt, ngũ cốc và hạt. Chất xơ hòa tan được tìm thấy trong một số loại thực phẩm và hấp thụ chất lỏng, có thể giúp giảm tiêu chảy. Thực phẩm giàu chất xơ hòa tan bao gồm: nước sốt táo, chuối (chín), trái cây đóng hộp, cam, khoai tây luộc, gạo trắng, các sản phẩm làm từ bột mì trắng, bột yến mạch, kem gạo, kem lúa mì và khoai tây chiên. Uống 8-10 ly nước không cồn, không chứa cafein mỗi ngày để ngăn ngừa mất nước.

5.6. Buồn nôn và/hoặc nôn mửa

Bác sĩ có thể kê đơn thuốc giúp bệnh nhân kiểm soát buồn nôn và nôn. Ngoài ra, thay đổi chế độ ăn uống có thể hữu ích trong trường hợp này. Tránh những thứ có thể làm trầm trọng thêm các triệu chứng như thức ăn nhiều dầu mỡ/chất béo, gia vị hoặc axit (chanh, cà chua, cam). Bệnh nhân có thể thử nước muối hoặc bia gừng để giảm bớt các triệu chứng.

Gọi cho nhóm chăm sóc ung thư của bạn nếu bạn không thể tiếp tục truyền dịch trong hơn 12 giờ hoặc nếu bạn cảm thấy choáng váng/chóng mặt bất cứ lúc nào.

5.7. Phát ban

Có thể xảy ra phát ban, da rất khô và/hoặc ngứa. Thuốc kháng histamin (như diphenhydramine) hoặc steroid tại chỗ có thể được sử dụng để kiểm soát các triệu chứng nếu cần. Điều quan trọng là phải ngăn ngừa trầy xước và tổn thương da, vì nguy cơ nhiễm trùng da với lượng bạch cầu giảm khi điều trị bằng liệu pháp Interleukin-2. Tắm bằng bột yến mạch có thể được áp dụng để giúp cải thiện da khô và ngứa. Sử dụng kem dưỡng ẩm không chứa cồn trên da và môi của bệnh nhân, tuy nhiên nên tránh các loại kem dưỡng ẩm có nước hoa hoặc mùi hương. Nếu da của bạn bị nứt hoặc chảy máu, hãy nhớ giữ vùng da đó sạch sẽ để tránh nhiễm trùng.

5.8. Độc tính trên gan

Thuốc Interleukin-2 có thể gây nhiễm độc gan, tình trạng này có thể giám sát bằng cách sử dụng xét nghiệm máu để xét nghiệm chức năng gan. Thông báo cho nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe của bạn nếu bạn nhận thấy da hoặc mắt bị vàng, nước tiểu có màu sẫm hoặc nâu, hoặc bị đau ở bụng, đây có thể là dấu hiệu của nhiễm độc gan.

5.9. Số lượng tiểu cầu thấp (giảm tiểu cầu)

Tiểu cầu giúp đông máu, vì vậy khi số lượng tiểu cầu thấp, bệnh nhân có nguy cơ bị chảy máu cao hơn. Hãy cho bác sĩ biết nếu bệnh nhân có bất kỳ vết bầm tím hoặc chảy máu quá mức nào, bao gồm chảy máu mũi, chảy máu nướu răng hoặc máu trong nước tiểu hoặc phân của bạn. Nếu số lượng tiểu cầu trở nên quá thấp, bệnh nhân có thể được truyền tiểu cầu.

• Không sử dụng dao cạo râu;
• Tránh các môn thể thao và hoạt động tiếp xúc có thể gây thương tích hoặc chảy máu;
• Không dùng aspirin (axit salicylic), không steroid, thuốc chống viêm (NSAID) như Motrin/Advil (ibuprofen), Aleve (Naproxen), Celebrex (celecoxib)... vì chúng đều có thể làm tăng nguy cơ chảy máu;
• Không dùng chỉ nha khoa hoặc dùng tăm xỉa răng, chỉ sử dụng bàn chải đánh răng lông mềm để đánh răng;
• Số lượng tế bào hồng cầu thấp (thiếu máu);
• Các tế bào hồng cầu có trách nhiệm mang oxy đến các mô trong cơ thể bạn. Khi số lượng hồng cầu thấp, bệnh nhân có thể cảm thấy mệt mỏi hoặc yếu ớt. Nếu số lượng hồng cầu quá thấp, bệnh nhân có thể được truyền máu.

5.10. Các vấn đề về thận

Thuốc Interleukin-2 có thể gây ra các vấn đề về thận, bao gồm tăng mức creatinine, bác sĩ có thể theo dõi bệnh nhân bằng cách sử dụng các xét nghiệm máu. Thông báo cho bác sĩ của bạn nếu nhận thấy lượng nước tiểu giảm, tiểu ra máu, sưng mắt cá chân hoặc chán ăn.

5.11. Cảm giác mệt mỏi

Mệt mỏi là trạng thái rất phổ biến trong quá trình điều trị ung thư, tuy nhiên tình trạng kiệt sức này thường không thuyên giảm khi nghỉ ngơi. Trong khi điều trị ung thư và trong một khoảng thời gian sau đó, bệnh nhân có thể cần phải điều chỉnh lịch trình của mình để kiểm soát cảm giác mệt mỏi. Lập kế hoạch nghỉ ngơi trong ngày để tiết kiệm năng lượng cho các hoạt động quan trọng hơn. Tập thể dục có thể giúp bệnh nhân chống lại sự mệt mỏi.

5.12. Giảm cảm giác thèm ăn

Dinh dưỡng là một phần quan trọng trong việc chăm sóc bệnh nhân. Điều trị ung thư có thể ảnh hưởng đến sự thèm ăn của bệnh nhân và trong một số trường hợp, tác dụng phụ của việc điều trị thuốc Interleukin-2 có thể gây khó khăn cho việc ăn uống.

• Bệnh nhân nên cố gắng ăn 5 hoặc 6 bữa ăn nhỏ hoặc bữa ăn nhẹ trong ngày, thay vì 3 bữa ăn lớn hơn.
• Nếu bạn không ăn đủ có thể sử dụng các chất bổ sung dinh dưỡng;
• Bệnh nhân có thể cảm thấy vị kim loại trong miệng hoặc cảm thấy thức ăn không có mùi vị gì cả. Bạn có thể không thích thực phẩm hoặc đồ uống mà bạn thích trước khi điều trị ung thư. Các triệu chứng này có thể kéo dài vài tháng hoặc lâu hơn sau khi điều trị kết thúc.
• Tránh bất kỳ thực phẩm nào mà bạn cho rằng có mùi hoặc vị không ngon. Nếu có vấn đề với thịt đỏ, hãy ăn thịt gà, gà tây, trứng, các sản phẩm từ sữa và cá không có mùi nặng. Đôi khi thực phẩm lạnh có ít mùi hơn.
• Tăng thêm hương vị cho thịt hoặc cá bằng cách ướp với nước trái cây ngọt, nước sốt chua ngọt hoặc các loại nước sốt đậm vị. Sử dụng các loại gia vị như húng quế, rau oregano hoặc hương thảo để tăng thêm hương vị. Thịt xông khói, giăm-bông và hành tây có thể tăng thêm hương vị cho rau.

5.13. Loét miệng (Viêm niêm mạc miệng)

Một số phương pháp điều trị ung thư có thể gây ra vết loét hoặc đau trong miệng và/hoặc cổ họng của bạn. Thông báo cho nhóm chăm sóc ung thư của bạn nếu miệng, lưỡi, bên trong má hoặc cổ họng của bạn trở nên trắng, loét hoặc đau. Thực hiện chăm sóc miệng thường xuyên có thể giúp ngăn ngừa hoặc kiểm soát bệnh lở miệng. Nếu vết loét miệng trở nên đau đớn, bác sĩ hoặc y tá của bạn có thể đề nghị dùng thuốc giảm đau.

• Chải răng bằng bàn chải đánh răng lông mềm hoặc tăm bông 2 lần một ngày.
• Tránh các loại nước súc miệng có chứa cồn. Baking soda và/hoặc muối với nước ấm súc miệng (2 muỗng cà phê baking soda hoặc 1 muỗng cà phê muối trong một cốc nước ấm 8 ounce) được khuyến khích sử dụng 4 lần mỗi ngày.
• Nếu miệng bị khô, hãy ăn thức ăn ẩm, uống nhiều nước (6-8 ly) và ngậm kẹo cứng không đường.
• Tránh hút thuốc lá, uống đồ uống có cồn và nước trái cây họ cam quýt.

5.14. Các vấn đề về tim

Interleukin-2 có thể gây ra hoặc làm trầm trọng thêm các vấn đề về tim từ trước của bệnh nhân. Thông báo cho nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe của bạn nếu bạn bị tăng cân đột ngột hoặc sưng ở mắt cá chân hoặc chân, nhịp tim không đều hoặc cảm thấy chóng mặt.

5.15. Các vấn đề về tuyến giáp

Thuốc Interleukin-2 có thể gây suy giáp (tuyến giáp hoạt động kém) và cường giáp (tuyến giáp hoạt động quá mức). Nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe của bạn sẽ thực hiện các xét nghiệm máu để kiểm tra chức năng của tuyến giáp và điều trị tác dụng phụ này nếu nó phát triển. Các triệu chứng của vấn đề về tuyến giáp bao gồm: mệt mỏi, cảm thấy nóng hoặc lạnh, thay đổi giọng nói, tăng hoặc giảm cân, rụng tóc và chuột rút cơ.

5.16. Vấn đề về sinh sản

Việc cho thai nhi tiếp xúc với thuốc Interleukin-2 có thể gây dị tật bẩm sinh, vì vậy bạn không nên mang thai hoặc trở thành bố khi đang dùng thuốc Interleukin-2. Kiểm soát sinh sản hiệu quả là cần thiết trong quá trình điều trị thuốc Interleukin-2.