Hiểu và điều trị hội chứng ruột kích thích thể táo bón (IBS-C)

Bài viết của Thạc sĩ, Bác sĩ Mai Viễn Phương - Bác sĩ nội soi tiêu hóa - Khoa Khám bệnh & Nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park.

Hội chứng ruột kích thích thể táo bón là một loại ruột kích thích, các loại khác bao gồm IBS với tiêu chảy (IBS-D). Mặc dù tất cả các loại IBS đều có thể gây ra những thay đổi trong nhu động ruột cùng với đau bụng, nhưng sẽ có nhiều triệu chứng rõ ràng hơn nếu bạn mắc hội chứng ruột kích thích thể táo bón.

Hội chứng ruột kích thích thể táo bón (IBS-C) là một chứng rối loạn tiêu hóa (GI) mãn tính gây đầy hơi, đau bụng thường xuyên và khó đi ngoài. Mặc dù không đe dọa đến tính mạng nhưng IBS-C có thể cực kỳ khó chịu và cản trở các hoạt động hàng ngày của bạn.

Không có phương pháp điều trị hội chứng ruột kích thích thể táo bón, chủ yếu dựa vào thay đổi lối sống và chế độ ăn uống cùng với sự trợ giúp của các loại thuốc nhắm vào các triệu chứng của bạn.

Nếu bạn nghi ngờ mình có thể bị hội chứng ruột kích thích thể táo bón, hãy tìm hiểu thêm về các dấu hiệu, triệu chứng điển hình của tình trạng này và những gì bạn có thể làm để giảm bớt chúng.

2. Dấu hiệu và triệu chứng của IBS-C là gì?

Bản thân IBS là một chứng rối loạn tiêu hóa tương đối phổ biến, ảnh hưởng đến khoảng 7 - 21% người dân ở Hoa Kỳ.

Hội chứng ruột kích thích thể táo bón là một loại ruột kích thích các loại khác bao gồm IBS với tiêu chảy (IBS-D). Mặc dù tất cả các loại IBS đều có thể gây ra những thay đổi trong nhu động ruột cùng với đau bụng, nhưng sẽ có nhiều triệu chứng rõ ràng hơn nếu bạn mắc hội chứng ruột kích thích thể táo bón.

Một số dấu hiệu và triệu chứng phổ biến hơn của IBS-C bao gồm:

• Đau bụng
• Chướng bụng
• Cảm giác có một tảng đá hoặc khối trong dạ dày của bạn
• Đi tiêu không thường xuyên (ba hoặc ít hơn mỗi tuần)
• Phân cứng hoặc vón cục
• Cảm thấy không thể đi tiêu hoàn toàn

Với hội chứng ruột kích thích thể táo bón, sau khi bạn đi tiêu, các triệu chứng đầy hơi và đau bụng có thể tạm thời biến mất. Tuy nhiên, các triệu chứng này có xu hướng quay trở lại.

Điều khiến IBS-C khác với táo bón thông thường là nó gây đầy hơi và đau đớn đáng kể mà bạn có thể sẽ không gặp phải nếu bị táo bón. IBS không gây ra phân có máu hoặc giảm cân không chủ ý.

3. Nguyên nhân hội chứng ruột kích thích thể táo bón

Nguyên nhân hội chứng ruột kích thích thể táo bón chính xác vẫn chưa được biết. Nó có thể là di truyền, vì vậy nếu bạn có một thành viên gia đình mắc IBS thì nguy cơ cá nhân của bạn có thể cao hơn.

IBS mang lại tình trạng viêm tiềm ẩn trong đường tiêu hóa, cũng có thể liên quan đến các bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn trước đó hoặc những thay đổi trong hệ thống miễn dịch của bạn.

Một khả năng khác là mối quan hệ giữa não và ruột của bạn có thể bị thay đổi, vì vậy não của bạn không cung cấp các tín hiệu thích hợp để điều chỉnh chuyển động của ruột.

4. IBS-C được chẩn đoán như thế nào?

Không có bài kiểm tra nào để xác định xem bạn có IBS-C hay không. IBS cũng không được chẩn đoán bằng xét nghiệm hình ảnh hoặc xét nghiệm máu, mặc dù những công cụ này có thể được sử dụng để loại trừ các bệnh lý khác.

Thay vào đó, bác sĩ sẽ chẩn đoán tình trạng của bạn phần lớn dựa trên dấu hiệu triệu chứng. Điều quan trọng là phải theo dõi các triệu chứng táo bón của bạn, cùng với thời gian và mức độ nghiêm trọng của đau bụng và chướng bụng. Đây là những đặc điểm chính giúp phân biệt IBS-C với táo bón thông thường.

Khám sức khỏe cũng có thể giúp bác sĩ chẩn đoán hội chứng ruột kích thích thể táo bón. Tình trạng này thường có thể gây chướng bụng rõ rệt. Họ cũng có thể nhẹ nhàng ấn vào bụng của bạn để đánh giá cơn đau liên quan.

5. IBS-C được điều trị như thế nào?

Điều trị IBS-C tập trung vào việc giảm các triệu chứng và cải thiện chất lượng cuộc sống tổng thể của bạn. Mặc dù IBS không thể chữa khỏi, nhưng các phương pháp điều trị có thể giúp bạn bớt chướng bụng và đau đớn, đồng thời cải thiện tình trạng đi cầu.

• Thuốc men

Bác sĩ của bạn có thể sẽ đề nghị phương pháp điều trị táo bón không kê đơn (OTC) trước. Các lựa chọn bao gồm bổ sung chất xơ, thuốc nhuận tràng và chất làm mềm phân.

Một số loại trà “giải độc” cũng có thể có tác dụng nhuận tràng tương tự mà bạn có thể thảo luận với bác sĩ. Ý tưởng là làm mềm phân và tăng nhu động ruột sẽ cải thiện các triệu chứng khó chịu khác.

Nếu các tùy chọn OTC không hoạt động, bạn có thể cần thuốc theo toa. Thuốc chống co thắt được sử dụng để giúp thư giãn đường tiêu hóa của bạn.

Một lựa chọn khác là một nhóm thuốc mới được gọi là chất tăng tiết. Những chất này giúp IBS-C bằng cách làm mềm phân trong ruột của bạn. Bạn có thể thấy đi tiêu thường xuyên và dễ dàng hơn.

Thuốc ức chế tái hấp thu serotonin có chọn lọc (SSRI), một nhóm thuốc chống trầm cảm, cũng có thể hữu ích trong việc cải thiện tương tác não-ruột. Những điều này cũng có thể giúp cải thiện các triệu chứng thứ phát của IBS-C, chẳng hạn như lo lắng và trầm cảm.

• Biện pháp khắc phục lối sống

Các biện pháp khắc phục lối sống cần được duy trì suốt cuộc đời. Ngủ đủ giấc và tập thể dục hàng ngày có thể giúp điều hòa nhu động ruột, giảm căng thẳng và cải thiện tình trạng viêm tiềm ẩn.

• Chế độ ăn uống

Trước khi thử bổ sung chất xơ cho IBS-C, trước tiên bạn có thể cân nhắc việc tăng chất xơ hòa tan trong chế độ ăn uống của mình. Các nguồn bao gồm yến mạch, lúa mạch và hạt lanh. Bạn cũng có thể cân nhắc thực hiện bài kiểm tra độ nhạy cảm với thực phẩm.

Bác sĩ của bạn cũng có thể khuyên bạn nên tránh các loại thực phẩm như rượu, cafein, đồ uống có ga, gluten, đường

Nếu bạn muốn có một kế hoạch ăn uống có cấu trúc hơn cho IBS, bạn có thể cân nhắc chế độ ăn kiêng oligosaccharides, disaccharides, monosaccharide và polyols (FODMAP) ít lên men. Mục đích của chế độ ăn kiêng này là giảm số lượng các loại carbohydrate nhất định có thể gây rối loạn đường tiêu hóa.

Với chế độ ăn uống FODMAP thấp, bác sĩ sẽ yêu cầu bạn loại bỏ một số loại thực phẩm khỏi kế hoạch ăn uống của bạn trong tối đa 6 tuần. Sau đó, bạn sẽ thêm lại chúng lần lượt để xác định xem có bất kỳ tác nhân nào gây ra các triệu chứng IBS-C của bạn hay không.

Thực phẩm FODMAP cao cần tránh bao gồm: Chất ngọt (chẳng hạn như fructose, mật ong, xi-rô ngô); một số loại trái cây (chẳng hạn như táo, mơ, bơ và dưa); lactose được tìm thấy trong sữa; lúa mì; tỏi và hành tây; đậu và các loại đậu

Tóm laị, IBS-C là một trong những loại phổ biến nhất của hội chứng ruột kích thích, một chứng rối loạn tiêu hóa phổ biến. Điều quan trọng là phải theo dõi các triệu chứng của bạn, bao gồm cả tần suất đi cầu để giúp bác sĩ chẩn đoán tình trạng này.

Hội chứng ruột kích thích thể táo bón được quản lý bằng cách thay đổi lối sống và chế độ ăn uống, mặc dù thuốc cũng có thể hữu ích. Gọi ngay cho bác sĩ nếu bạn nhận thấy bất kỳ triệu chứng bất thường nào. Giảm cân, phân có máu và nôn mửa có thể liên quan đến một tình trạng nghiêm trọng hơn IBS-C.

Tài liệu tham khảo:

• Congenital sucrase-isomaltase deficiency (CSID). (2019). iffgd.org/other-disorders/congenital-sucrase-isomaltase-deficiency-csid.html
• IBS with constipation. (2016). aboutibs.org/ibs-with-constipation.html
• Low FODMAP diet. (n.d.). stanfordhealthcare.org/medical-treatments/l/low-fodmap-diet.html
• Mayo Clinic Staff. (2018). Irritable bowel syndrome. mayoclinic.org/diseases-conditions/irritable-bowel-syndrome/symptoms-causes/syc-20360016
• Peyton L, et al. (2014). Irritable bowel syndrome: Current and emerging treatment options. ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4123807/
• Understanding irritable bowel syndrome with constipation (IBS-C). (n.d.). asge.org/home/for-patients/patient-information/understanding-irritable-bowel-syndrome-with-constipation-ibs-c