Lưu ý khi dùng thuốc nhuận tràng

Khi bị táo bón dài ngày và đã điều chỉnh bằng chế độ ăn uống hàng ngày không hiệu quả thì cần phải sử dụng tới thuốc nhuận tràng. Thuốc nhuận tràng có công dụng tăng nhu động ruột do tác động trực tiếp lên thần kinh chức năng vận động bài tiết của ruột, gây co bóp các cơ thành ruột và tạo nhu động ruột tống phân ra ngoài.

Thuốc nhuận tràng hay còn được hiểu là thuốc xổ chỉ có tác dụng điều trị bệnh lý táo bón ngắn hạn và chỉ nên dùng trong 2-3 ngày. Thuốc có tác dụng hỗ trợ nhu động ruột, giúp điều hòa nhanh tình trạng vận chuyển phân trong ruột. Trên thị trường hiện nay có nhiều nhóm thuốc nhuận tràng với chỉ định, cách dùng, liều lượng và thời gian dùng thuốc khác nhau.

Nếu bạn uống thuốc nhuận tràng quá lâu, chúng có thể gây ảnh hưởng không tốt lên màng nhầy ruột.

Một số người khi bị táo bón có khuynh hướng uống thuốc nhuận tràng quá nhiều, kể cả dưới dạng uống và dạng bơm vào trực tràng. Thực ra, loại thuốc này chỉ có tác dụng ngắn hạn và chỉ nên sử dụng trong 3 - 4 ngày. Nếu dùng thuốc trong thời gian kéo dài, thuốc nhuận tràng có thể gây ảnh hưởng không tốt lên màng nhầy ruột. Đồng thời, bạn sẽ có xu hướng bị lệ thuộc thuốc.

Hậu quả là nhu động ruột trở nên hoạt động kém dần đi, dẫn đến tình trạng táo bón nặng hơn. Bệnh táo bón trở thành bệnh lý mãn tính và khi tuổi ngày càng cao thì bệnh càng trầm trọng. Nếu bệnh táo bón chỉ xảy ra ở phần thấp nguyên nhân do phân đóng cứng ở hậu môn, gây trở ngại việc tống xuất phân ra ngoài thì chỉ cần bơm glycerine làm trơn hậu môn và bạn có thể dễ dàng đi ngoài sau 10 - 15 phút.

Những tác dụng không mong muốn có thể gặp phải như sau:

• Đau quặn thắt vùng bụng;
• Rối loạn tiêu hóa: tiêu chảy mạn tính, đầy hơi, buồn nôn;
• Mất khả năng giữ nước của cơ thể;
• Mất nước, ói mửa;
• Suy yếu và làm mềm xương hay bệnh loãng xương;
• Chảy máu trực tràng.

Với trường hợp nhiều người muốn giảm cân nhanh chóng đã cố tình uống thuốc nhuận tràng với liều lượng cao thì lại càng nguy hiểm, có thể dẫn tới mất nước nặng và tử vong.

Vì vậy, bạn không nên lạm dụng thuốc nhuận tràng, mà cần dùng thuốc theo đúng chỉ định của bác sĩ điều trị. Nếu tình trạng bệnh táo bón liên tục và diễn ra trong thời gian dài bạn nên tới khám tại các cơ sở y tế để được điều trị triệt để.

• Về dạng thuốc: Thuốc nhuận tràng được sản xuất dưới nhiều dạng thuốc như dạng thuốc viên, dạng viên đạn, dung dịch. Khi sử dụng thuốc bạn cần chú ý xem mình đang dùng dạng thuốc nào. Nếu bạn sử dụng loại viên bao tan trong ruột (được sản xuất để chỉ phân rã ở ruột) thì không được nhai thuốc trước khi uống. Trẻ em dưới 6 tuổi không nên sử dụng thuốc dưới dạng viên uống, do phải nuốt cả viên (khó nuốt). Dùng thuốc nhuận tràng dưới dạng viên đạn đặt trực tràng cần có hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa.
• Về tác dụng bất lợi: Một số triệu chứng thường gặp do thuốc nhuận tràng gây ra như đau bụng, buồn nôn hay kích ứng trực tràng. Bạn có thể khắc phục các tác dụng ngoại ý kể trên bằng cách giảm liều dùng.
• Sử dụng thuốc nhuận tràng kết hợp với các thuốc khác: Với những người bệnh mắc nhiều bệnh lý mạn tính khác như tăng huyết áp,tiểu đường và phải uống nhiều thuốc điều trị cùng một lúc cần chú ý tới khoảng cách về thời gian uống các thuốc điều trị này với thuốc điều trị táo bón. Do thuốc nhuận tràng làm tăng nhu động ruột, nếu uống thuốc cùng các thuốc điều trị này thì thuốc chưa kịp có tác dụng đã bị tống ra ngoài. Đối với người bị bệnh lý về dạ dày nếu dùng phối hợp các thuốc kháng axit, các thuốc đối kháng thụ thể H2 như: cimetidin, famotidin, nizatidin và ranitidin hoặc sữa với bisacodyl trong thời gian khoảng 1 giờ, sẽ làm cho dạ dày và tá tràng bị kích ứng do thuốc nhuận tràng có thời gian bị tan quá nhanh.
• Không nên sử dụng thuốc điều trị táo bón trong thời gian kéo dài: Uống thuốc nhuận tràng dài ngày có thể dẫn đến đại tràng mất trương lực, không hoạt động và chứng giảm kali máu. Người bệnh có thể còn có các dấu hiệu khác kèm theo như bị đau quặn bụng và tiêu chảy. Vì vậy, không nên sử dụng thuốc nhuận tràng quá 1 tuần, trừ khi có hướng dẫn của bác sĩ.
• Không dùng thuốc nhuận tràng đối với những người bị tắc ruột, viêm ruột thừa, chảy máu trực tràng, viêm dạ dày, ruột.
• Ngoài dùng thuốc nhuận tràng có thể sử dụng thêm những phương pháp điều trị hỗ trợ khác như ăn thêm sữa chua hoặc sữa bột có bổ sung chất xơ, trà thảo dược. Sau khi điều trị bằng thuốc nhuận tràng giúp cơ thể vượt qua giai đoạn bất bình thường ở khả năng bài tiết, cần điều chỉnh lại lối sống, chế độ ăn uống, chế độ luyện tập thể dục thể thao cho phù hợp để phòng tránh táo bón.

Các chuyên gia khuyến cáo bạn nên đi khám và điều trị bệnh tại những bệnh viện hay phòng khám có chuyên khoa tiêu hóa để được thăm khám và tư vấn sử dụng thuốc hiệu quả, không tự ý uống thuốc khiến bệnh diễn biến ngày càng nặng hơn và dễ gặp tác dụng không mong muốn do uống thuốc nhuận tràng gây ra.