Nguyên nhân và cách điều trị tình trạng phân dính

Bài được viết bởi Thạc sĩ - Bác sĩ Mai Viễn Phương - Khoa Khám bệnh & Nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park.

Phân của bạn có thể có độ đặc khác nhau tùy thuộc vào chế độ ăn uống, sức khỏe của bạn và thậm chí là cả loại thuốc bạn dùng. Đôi khi, bạn có thể nhận thấy rằng, một số phân của bạn dính vào thành toilet sau khi bạn xả nước. Phân dính có thể là triệu chứng của rối loạn tiêu hóa tạm thời/mãn tính hoặc kết quả của chế độ ăn uống chứa quá nhiều chất béo. Phân dính có thể nhờn và nhợt nhạt hoặc sẫm màu và hắc lào.

Chất lượng phân của bạn thường là kết quả của cách cơ thể phản ứng với các thực phẩm mà bạn ăn. Ví dụ: Một chế độ ăn nhiều chất béo có thể dẫn đến phân dính hơn bình thường. Đó là bởi vì chất béo dư thừa - vượt quá những gì cơ thể thường hấp thụ - có thể đọng lại trong phân của bạn, khiến nó trở nên đặc hơn và dính hơn.

Phân dính có thể là tác dụng phụ tạm thời của quá nhiều chất béo trong chế độ ăn uống của bạn nhưng nó cũng có thể báo hiệu một tình trạng như bệnh Crohn, khiến cơ thể khó hấp thụ chất béo trong chế độ ăn.

Bệnh Crohn là một trong một số tình trạng được gọi là bệnh viêm ruột (IBD). Các rối loạn khác trong nhóm đó bao gồm viêm loét đại tràng và viêm đại tràng vi thể. Tất cả những tình trạng này đều có thể gây ra phân dính.

Phân của bạn có thể dính nếu bạn bị loét dạ dày hoặc kích thích thực quản. Khi bị mắc những tình trạng này, bạn có thể bị chảy máu trong. Máu có thể trộn với dịch tiêu hóa và làm cho phân của bạn có màu đen và dính.

Các tình trạng y tế khác cũng có thể gây ra phân dính sau khi bạn ăn một số loại thực phẩm. Ví dụ, nếu bạn bị bệnh celiac, bạn không thể tiêu hóa đúng cách gluten, một loại protein có trong lúa mì và một số loại ngũ cốc khác. Do đó, ăn gluten có thể dẫn đến phân dính và các triệu chứng khác đối với những người bị bệnh celiac.

Đôi khi, không dung nạp lactose cũng có thể gây ra phân dính. Những người không dung nạp lactose thiếu enzyme lactase. Enzyme này cần thiết để tiêu hóa lactose, một loại đường có trong các sản phẩm sữa.

Bạn có thể dễ dàng điều trị phân dính tại nhà. Dưới đây là một số thay đổi lối sống đơn giản, các loại thuốc và chất bổ sung không kê đơn (OTC) mà bạn nên thử.

Uống đủ nước và tập thể dục

Một trong những điều tốt nhất bạn có thể làm đối với tình trạng phân dính là tăng cường uống nước. Hệ tiêu hóa khỏe mạnh với phân khỏe mạnh phụ thuộc vào việc bạn luôn đủ nước.

Hầu hết mọi người nên uống hai đến ba lít nước mỗi ngày. Tuy nhiên, lượng nước hấp thụ khác nhau tùy theo cá nhân. Nếu bạn có các vấn đề về thận, tim hoặc gan hoặc các lý do khác khiến bạn nên uống ít nước hơn, hãy nói chuyện với bác sĩ về lượng chất lỏng an toàn và đủ cho bạn.

Tập thể dục hàng ngày cũng giúp cho hệ tiêu hóa khỏe mạnh hơn. Ngay cả việc đi bộ nửa giờ cũng có thể cải thiện sức khỏe tổng thể của bạn.

Chất bổ sung

Một số chất bổ sung cũng có thể giúp phân của bạn trở lại bình thường. Probiotics là vi khuẩn tốt giúp thúc đẩy đường ruột khỏe mạnh. Bạn có thể tìm thấy men vi sinh trong thực phẩm; chẳng hạn như sữa chua và kefir.

Bạn cũng có thể thử bổ sung men tiêu hóa. Các enzyme này được thiết kế để giúp cơ thể bạn phân hủy tinh bột, chất béo và protein để tiêu hóa tốt hơn và giúp tình trạng phân trở nên bình thường.

Hãy tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi thử men vi sinh hoặc enzyme. Đặc biệt là khi bạn bị rối loạn tiêu hóa, chẳng hạn như IBD.

• Thuốc truyền thống

Nếu phân của bạn dính và bạn cũng đang gặp vấn đề với tiêu chảy, bạn có thể dùng thử Pepto-Bismol hoặc Kaopectate. Các loại thuốc OTC này thường được dung nạp tốt cho bệnh tiêu chảy.

Tuy nhiên, nếu bạn nhận thấy có máu hoặc chất nhầy trong phân, đừng dùng thuốc trị tiêu chảy mà không tham khảo ý kiến bác sĩ trước. Bạn cũng nên tránh dùng thuốc nhuận tràng nếu bạn bị dính phân.

Một trong những cách hiệu quả nhất để điều trị phân dính là lựa chọn thực phẩm phù hợp với hệ tiêu hóa của bạn.

Nói chung, ăn nhiều loại trái cây tươi và rau quả là một đơn thuốc giúp hệ tiêu hóa tốt hơn. Những thực phẩm này chứa chất xơ hòa tan, rất quan trọng cho chức năng của ruột. Chúng cũng chứa một loạt các chất dinh dưỡng cho sức khỏe tổng thể tối ưu.

Một số loại thực phẩm tốt nhất để giúp phân của bạn khỏe mạnh là:

• Măng tây.
• Bông cải xanh.
• Cà rốt.
• Khoai tây nướng.
• Khoai lang.
• Đậu xanh.
• Xoài.
• Mơ.
• Chuối.
• Cam.
• Cháo bột yến mạch.
• Đậu garbanzo.

Vì hầu hết các nguyên nhân gây ra phân dính đều liên quan đến thực phẩm bạn tiêu thụ, cách điều trị tốt nhất là tránh những thực phẩm gây ra vấn đề cho bạn.

Ví dụ, những người bị bệnh celiac thường không có vấn đề gì khác về tiêu hóa. Nếu những người này tránh thực phẩm có chứa gluten, họ sẽ không có triệu chứng gì, kể cả phân dính.

Thực phẩm có chứa gluten bao gồm:

• Lúa mì.
• Lúa mạch đen.
• Lúa mạch.
• Mạch nha, bao gồm chiết xuất mạch nha, giấm mạch nha,...

Nếu không dung nạp lactose là vấn đề của bạn, hãy tránh sữa bò và các sản phẩm từ sữa, chẳng hạn như:

• Phô mai.
• Kem.
• Bơ.
• Nước sốt kem và súp.

Bạn nên đồng thời giảm thức ăn nhiều chất béo, chẳng hạn như:

• Khoai tây chiên.
• Bánh quy.
• Thịt đỏ.
• Pizza.

Phân dính có thể chỉ xảy ra trong một lần đi tiêu và ngày hôm sau, phân của bạn có thể trở lại bình thường. Nếu nguyên nhân dẫn đến tình trạng phân dính là do một chế độ ăn nhiều chất béo, bạn hãy đợi một ngày xem có gì thay đổi không. Nếu không có gì thay đổi gì, hãy tiếp tục theo dõi và để ý bất kỳ triệu chứng nào khác có thể báo hiệu nguyên nhân nghiêm trọng hơn.

Trong trường hợp không có triệu chứng khẩn cấp, chẳng hạn như đau quặn bụng hoặc có máu trong phân, hãy thử điều chỉnh chế độ ăn uống của bạn. Nếu chế độ ăn ít chất béo, ít protein, giàu chất xơ hòa tan không thể cải thiện chất lượng phân của bạn, hãy đến gặp bác sĩ.

Hãy theo dõi trang web: Vinmec.com thường xuyên để cập nhật nhiều thông tin hữu ích khác.