Chỉ số SCVO2 là gì?

Chỉ số ScvO2 hay độ bão hoà oxy trung tâm là chỉ số theo dõi rất quan trọng đối với người bệnh nặng tại các đơn vị chăm sóc đặc biệt. ScvO2 cung cấp các thông tin về sự vận chuyển, tiêu thụ oxy cũng như cung lượng tim của người bệnh từ đó định hướng điều trị theo mục tiêu oxy và giảm đáng kể tỉ lệ tử vong.

Chỉ số ScvO2 là độ bão hoà oxy trung tâm được đo ở tĩnh mạch chủ trên thể hiện độ bão hoà oxy của chi trên và não. ScvO2 bình thường có giá trị trên 70% và được đo thông qua lấy máu từ catheter tĩnh mạch được đặt vào tĩnh mạch chủ trên. Đo chỉ số ScvO2 được chỉ định trong các trường hợp sau:

• Theo dõi và định hướng xử trí sớm ở người bệnh nặng;
• Xác định thiếu oxy kín đáo;
• Điều trị sớm các sốc nhiễm trùng 6 giờ đầu;
• Chấn thương, sốc mất máu;
• Sốc tim, sau cấp cứu ngừng tim;
• Sau phẫu thuật tim.

2. Ý nghĩa của ScvO2 trong thực hành lâm sàng

ScvO2 trong sốc nhiễm khuẩn:

• Nhiễm trùng huyết là rối loạn chức năng cơ quan đe doạ tính mạng gây ra bởi nhiễm trùng. Trong đó, ScvO2 thấp cũng là một dấu hiệu cảnh báo cần can thiệp.

ScvO2 trong shock tim:

• Suy tim cấp gây ra cung lượng tim thấp dẫn tới mất cân bằng VO2/ DO2 và có thể được phát hiện bởi ScvO2 thấp.
• Hiệu quả điều trị suy tim cũng có thể được hỗ trợ bởi sự thay đổi trong chỉ số ScvO2. Sự gia tăng ScvO2 cho thấy mức độ oxy hoá mô tốt hơn.
• Ngay cả bệnh nhân suy tim mạn tính thì chỉ số ScvO2 cũng có giá trị tiên đoán quan trọng vì ScvO2 có thể thấp mãn tính ở các đối tượng này.

ScvO2 trong tiên lượng rút ống nội khí quản:

• Trong quá trình cai máy thở, nếu bệnh nhân không hô hấp đủ có thể dẫn tới ScvO2 giảm hoặc thấp.
• Trong thử nghiệm lâm sàng cho thấy chỉ số ScvO2 có thể giảm hơn 4% sau thử nghiệm thở tự nhiên 30 phút cho thấy thất bại của việc rút ống nội khí quản

ScvO2 trong truyền máu:

• Thông thường bệnh nhân có nồng độ hemoglobin trên 10 mg/dl không cần truyền máu và có chỉ định truyền khi hemoglobin dưới 7 mg/dl tuy nhiên có một vùng xám nằm từ 7-9,5 mg/dl mà bác sĩ cần phải cân nhắc trong vấn đề truyền máu.
• Chỉ số ScvO2 là công cụ dễ dàng để phát hiện tình trạng thay đổi huyết sắc tố thấp liên quan đến chỉ định truyền máu.

ScvO2 trong đại phẫu và bệnh nhân nguy cơ cao:

• Theo dõi ScvO2 cũng là một phương pháp để quản lý phẫu thuật và hậu phẫu các bệnh nhân có nguy cơ cao.
• ScvO2 thấp là chỉ số tốt để chỉ ra các biến chứng và tiên lượng xấu trong giai đoạn hậu phẫu nhất là sau các cuộc đại phẫu.

• ScvO2 thấp là một nghi ngờ mạnh mẽ cho thấy DO2 không đủ tuy nhiên ở những bệnh nhân suy tim mãn tính hoặc thiếu máu mãn tính với trạng thái đã bù trừ thì mức độ thấp này có thể coi là bình thường và chấp nhận được. Việc không chú ý đến vấn đề này có khả năng gây hại như khi hồi sức dịch quá mức.
• Khó có thể đánh giá chính xác về việc chỉ số ScvO2 cao hơn mức bình thường có thể hiện đúng về tình trạng sức khoẻ của người bệnh hay không, đặc biệt là các bệnh nhân nặng có mức độ biến thiên về sinh hiệu lớn trong thời gian ngắn.
• Khi sự hấp thụ oxy của não bị giảm do gây mê, tổn thương não lan tỏa thì chỉ số ScvO2 sẽ gây ra nhiều sai số hoặc không giải thích được.

Tóm lại, độ bão hoà oxy tĩnh mạch được xác định từ việc lấy máu tĩnh mạch chủ trên (ScvO2) cung cấp thông tin hữu ích về sự cân bằng giữa VO2 và DO2 từ đó theo dõi hiệu quả của ổn định huyết động. Tuy nhiên, việc phụ thuộc vào nhiều yếu tố khiến áp dụng chỉ số ScvO2 trong thực hành lâm sàng cần cẩn thận và có nhiều lưu ý để tránh sai sót gây ảnh hưởng tới người bệnh.