Điều trị u sợi tuyến vú lành tính

U sợi tuyến vú (hay xơ nang tuyến vú) là một dạng thay đổi cấu trúc mô học của tuyến vú. Nếu xơ nang tuyến vú nhỏ thì chỉ cần theo dõi mà không điều trị phẫu thuật.

U sợi tuyến vú (thay đổi sợi bọc tuyến vú, xơ nang tuyến vú) là một dạng thay đổi cấu trúc mô học của tuyến vú. Đây là một dạng thay đổi lành tính, thường gặp ở phụ nữ trong độ tuổi 18 - 40. Đa phần các u này đều lành tính, không chuyển thành ung thư.

Thông thường các tiểu thùy ở tuyến vú tự nhiên phì đại ra trong thời kỳ trưởng thành, dậy thì ở nữ và đa phần là lành tính. Nhưng sẽ có một số khối u đặc, nhạy cảm với nội tiết tố, nhất là estrogen, có nguồn gốc từ các cấu trúc cơ thượng mô nằm lân cận các ống sữa bên ngoài các tiểu thùy. Khối u này xâm lấn vào các mô chung quanh, đẩy những mô này sang một bên mà không xâm lấn chúng.

U sợi tuyến vú điển hình thường có hình tròn hoặc phân thùy dạng dài, giới hạn rõ, mật độ chắc, đường kính khoảng 1 - 5 cm, di động tương đối nên có thể dịch chuyển đôi chút, khi ấn lên vùng da lân cận sẽ thấy độ cộm rõ rệt.

Những khối u này thường được phát hiện tình cờ. Nhưng cũng có trường hợp sau mổ cắt bỏ khối u tuyến sợi vài tháng hoặc vài năm lại phát hiện khối u ở ngay vú đó hoặc thậm chí ở vú khác.

2.1. Chẩn đoán lâm sàng

Bướu sợi tuyến là những khối u vú rắn chắc và thường:

• Bờ trơn láng, giới hạn rõ
• Dễ di động
• Cứng hoặc chắc
• Không đau.

2.2. Cận lâm sàng

Một số xét nghiệm và thủ thuật cận lâm sàng nhằm chẩn đoán xơ nang tuyến vú:

• Chụp nhũ ảnh: Chụp nhũ ảnh sử dụng tia X để tạo ra hình ảnh (xạ hình tuyến vú) ở vùng mô vú nghi ngờ có u. Hình ảnh bướu sợi tuyến có thể được thể hiện trên hình chụp nhũ ảnh như một khối u vú với bờ tròn, nhẵn, tách riêng với các mô vú xung quanh.
• Siêu âm vú: Sóng siêu âm cho hình ảnh bên trong tuyến vú nhằm đánh giá một khối u vú. Siêu âm vú giúp xác định khối u là một khối đặc hay chứa dịch. Nếu là khối đặc thì khả năng cao là bướu sợi tuyến vú, trong khi một khối chứa dịch thì khả năng cao đó là một u nang.
• Sinh thiết kim nhỏ (FNA): Bác sĩ dùng một cây kim nhỏ đâm vào vú và rút thành phần chứa bên trong khối u ra. Nếu rút ra chất lỏng, khối u đó có thể là một u nang.
• Sinh thiết kim lõi (CNB): Bác sĩ với sự chỉ dẫn từ hình chụp nhũ ảnh và từ hình ảnh siêu âm sẽ sử dụng cây kim lõi để lấy mẫu mô từ khối u, sau đó đem đến phòng xét nghiệm để phân tích.

Bệnh nhân có thể không cần phải phẫu thuật nếu các u sợi tuyến < 2 cm và không đau. Lúc này, chỉ cần theo dõi bằng khám lâm sàng, siêu âm và nhũ ảnh khi đã xác định chính xác bằng sinh thiết nhờ kim nhỏ (FNA) và không cần dùng thuốc. Tái khám thường định kỳ 6 tháng/lần.

Một số trường hợp khác ít gặp hơn, nhưng cần phải điều trị là:

• Đau nhiều kèm nang nước to gây căng tức, điều trị bao gồm chọc hút nang bằng kim nhỏ và dùng thuốc giảm đau.
• Nếu u sợi > 3cm thì có thể tiểu phẫu, mổ theo đường quầng vú để giữ độ thẩm mỹ.
• Đối với bướu sợi tuyến vú khổng lồ thì bệnh nhân cần được điều trị bằng phẫu thuật.

Các thủ thuật để loại bỏ xơ nang tuyến vú bao gồm:

• Thủ thuật chỉ cắt bỏ khối u (lumpectomy) hoặc sinh thiết cắt bỏ (excisional biopsy). Trong thủ thuật này, bác sĩ phẫu thuật sẽ loại bỏ khối u và gửi mô vú tới phòng xét nghiệm để kiểm tra ung thư.
• Kỹ thuật nhiệt động (Cryoablation): Bác sĩ sẽ đưa một thiết bị mỏng, dạng que (cryoprobe) qua da đến chỗ bướu sợi tuyến. Khí nitơ lạnh sẽ được bơm vào để đóng băng và tiêu hủy mô.

Hiện nay, có 2 phương pháp điều trị u tuyến sợi vú không để lại sẹo xấu như việc phẫu thuật lấy u, đó là:

• Đốt bằng nhiệt lạnh
• Đốt bằng sóng cao tần

Trong các phương pháp này, bác sĩ sẽ sử dụng đầu dò siêu âm để xác định chính xác vị trí của khối u rồi đưa nhiệt độ quá thấp hoặc quá cao trực tiếp vào khối u làm phá hủy tế bào khối u. Chỉ cần gây tê tại chỗ là đủ. Đối với đốt nhiệt lạnh thì khối u không mất ngay lập tức mà nó sẽ teo dần theo thời gian. Việc sử dụng phương pháp điều trị nào cần có sự tư vấn kỹ càng của bác sĩ chuyên khoa để tránh xảy ra tai biến.

Sau khi bướu sợi tuyến được loại bỏ, có thể sẽ có một hoặc nhiều bướu sợi tuyến mới phát triển. Khối u mới vẫn cần được đánh giá bằng chụp nhũ ảnh, siêu âm và sinh thiết - để xác định khối u là bướu sợi tuyến hay có khả năng trở thành ung thư.

Kỹ thuật đốt sóng cao tần đã được áp dụng thành công trong điều trị u lành tính tại Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec. Sau khi điều trị tại bệnh viện cho kết quả, tỷ lệ bệnh nhân tụ máu sau đốt <20%, kích thước u giảm 30-50% thể tích sau 1 tháng, 60-70% thể tích sau 3 tháng, >90% thể tích sau 12 tháng.

Để đạt hiệu quả chẩn đoán và điều trị cao nhất, Vinmec đã trang bị hệ thống trang thiết bị chẩn đoán hình ảnh hiện đại nhất hiện nay, điển hình là máy siêu âm GE Healthcare S9 có đầu dò phẳng, tần số cao, độ phân giải HD cho hình ảnh rõ nét.