Những lưu ý khi chụp cộng hưởng từ

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Bác sĩ nội trú Nguyễn Quỳnh Giang - Khoa Chẩn đoán hình ảnh và Y học hạt nhân - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City.

Chụp cộng hưởng từ (MRI) là một kỹ thuật hình ảnh dùng trong y tế rất phổ biến hiện nay. Nguyên lý của MRI là sử dụng từ trường và sóng vô tuyến do máy tính tạo ra để tạo ra hình ảnh chi tiết của các cơ quan và mô trong cơ thể. Chụp MRI hoàn toàn không gây đau đớn gì nhưng thời gian chụp thường kéo dài hơn các kỹ thuật khác, trong 15 đến 90 phút, tùy thuộc vào kích thước của khu vực được quét và có những yêu cầu đặc biệt cần tuân thủ.

Trước khi thực hiện, người bệnh và thân nhân cần lưu ý các điều sau đây để việc chụp MRI được diễn ra thuận lợi và đạt hiệu quả cao.

Chụp cộng hưởng từ có phải nhịn ăn không? Đây là câu hỏi thường gặp nhất. Về mặt nguyên tắc, vào ngày chụp MRI, bệnh nhân vẫn có thể ăn uống và uống các loại thuốc được kê theo đơn như bình thường. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, người bệnh có thể được yêu cầu không ăn hoặc uống bất cứ thứ gì trong tối đa 4 giờ trước khi chụp để việc khảo sát hình ảnh được rõ ràng hơn. Trong các tình huống này, người bệnh có thể được khuyến khích uống một lượng nước tương đương.

Khi đến bệnh viện, bệnh nhân hoặc thân nhân sẽ được yêu cầu trả lời một bảng câu hỏi về tình trạng sức khỏe hiện tại và tiền căn bệnh lý. Sau đó, bác sĩ thực hiện chụp MRI sẽ giải thích thêm một lần nữa về lợi ích, nguy cơ và sẽ tiến hành chụp ngay khi giấy đồng ý đã được ký kết.

Vì máy quét MRI sẽ tạo ra một vùng từ trường mạnh nên điều quan trọng cần nhớ là người có các vật kim loại đặt trong cơ thể như máy tạo nhịp, thay khớp kim loại, nẹp vít xương.... sẽ có các chống chỉ định tuyệt đối và tương đối với chụp MRI. Hơn nữa, trước khi chụp, bệnh nhân sẽ được dặn dò kỹ lưỡng loại bỏ bất kỳ các vật dụng kim loại nào ra khỏi cơ thể, bao gồm điện thoại di động, mắt kính, đồng hồ, đồ trang sức, như bông tai và dây chuyền, răng giả, máy trợ thính, tóc giả (một số tóc giả có móc kim loại)... Các vật dụng có giá trị nên được lưu trữ trong một tủ khóa an toàn và chìa khóa sẽ được trao cho thân nhân. Bên cạnh đó, người bệnh cũng được thay trang phục chuyên dùng chụp MRI vì quần áo thông thường có thể có khóa, ốc vít, nút, thắt lưng bằng kim loại.

Về việc dùng thuốc đối quang từ, đây là loại thuốc giúp cho các mô và mạch máu nhất định hiển thị rõ ràng hơn và chi tiết hơn. Tuy nhiên, đôi khi thuốc tương phản có thể gây ra tác dụng phụ, chẳng hạn như phát ban da, đau đầu, chóng mặt. Mặc dù những tác dụng phụ này thường nhẹ và không kéo dài quá lâu, người bệnh và thân nhân cần được giải thích rõ về điều này. Ở các bệnh nhân bị bệnh thận nặng, cần phải xét nghiệm chức năng thận trước đó để đảm bảo khả năng đào thải thuốc ra khỏi cơ thể sau khi chụp.

Về việc dùng thuốc gây mê và thuốc an thần, vì thời gian chụp tương đối dài, việc dùng các loại thuốc này sẽ cần thiết ở một số đối tượng khả năng hợp tác hạn chế, nhất là trẻ nhỏ. Nếu dùng an thần ở người lớn, bắt buộc phải có người thân đi kèm vì bệnh nhân không thể tự lái xe về nhà hay làm các hoạt động yêu cầu sự tỉnh táo trong suốt 24 giờ sau đó.

Máy chụp MRI là một hình trụ ngắn, mở thoáng ở cả hai đầu. Người bệnh sẽ nằm trên một chiếc giường có động cơ di chuyển bên trong máy quét. Bạn sẽ được đưa vào máy từ phần đầu trước hoặc phần chân trước, tùy thuộc vào phần cơ thể cần khảo sát.

Một máy tính được sử dụng để điều khiển máy chụp MRI được đặt trong một phòng khác để tránh xa vùng từ trường. Bác sĩ hoặc kỹ thuật viên vận hành máy tính sẽ nói chuyện với bạn thông qua một máy liên lạc và họ luôn quan sát bạn mọi lúc trên màn hình tivi.

Để tránh hình ảnh bị mờ, nhòe, mất nét, một điều rất quan trọng cần nhớ là luôn cố gắng giữ cố định phần cơ thể cần khảo sát toàn bộ quá trình chụp cho đến khi bác sĩ thông báo đã kết thúc. Một lần quét từ trường có thể mất từ ​​vài giây đến 3 - 4 phút, người bệnh được hướng dẫn nín thở theo hiệu lệnh.

Trong quá trình làm, máy quét MRI sẽ tạo ra tiếng ồn khá lớn. Người bệnh cần đeo nút tai để hạn chế bớt âm lượng khó chịu này hay có thể nghe nhạc theo ý thích để cảm giác thoải mái hơn.

Bác sĩ sẽ điều khiển giường nằm đưa bạn ra khỏi máy khi quá trình chụp MRI kết thúc.

Chỉ định chụp MRI vẫn có thể được thực hiện ngoại trú. Điều này có nghĩa là người bệnh sẽ không cần phải ở lại bệnh viện qua đêm để theo dõi thêm.

Thông thường, sau khi chụp, bệnh nhân có thể tiếp tục các hoạt động ngay lập tức, bao gồm cả việc ăn uống và đi lại, vận động. Trong trường hợp có dùng thuốc an thần, sẽ phải cần một người thân đưa bạn về nhà và ở lại cùng với bạn trong 24 giờ đầu tiên khi thuốc hoàn toàn hết tác dụng. Tuyệt đối không được lái xe, vận hành máy móc hoặc uống rượu trong suốt thời gian 24 giờ này.

Kết quả chụp MRI cần một khoảng thời gian nhất định để đọc và phân tích, có thể trong vài giờ đến vài ngày. Nếu không phải trong bệnh cảnh khẩn cấp, đòi hỏi kết quả ngay lập tức, đa số người bệnh sẽ được phát giấy hẹn quay lại lấy kết quả sau.

Tóm lại, theo sự phát triển của y học, nhiều bệnh lý hiện nay để chẩn đoán được là phải dựa vào công cụ MRI. Máy chụp MRI đã trở nên phổ biến ở hầu hết các bệnh viện lớn, đóng góp lớn vào công tác khám điều trị bệnh. Vì vậy, cần hiểu rõ các nguyên tắc trên đây và phối hợp tốt với bác sĩ, kỹ thuật viên trong quá trình thực hiện, giúp bạn có được kết quả MRI chuẩn xác và hữu ích.

Bác sĩ Giang đã có nhiều năm kinh nghiệm trong lĩnh vực chẩn đoán hình ảnh, đặc biệt trong lĩnh vực cắt lớp vi tính đa dãy, cộng hưởng từ. Hiện tại, bác sĩ đang làm việc tại Khoa Chẩn đoán hình ảnh và Y học hạt nhân - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City.