Polyp đại trực tràng ở trẻ em

Bài viết được viết bởi Bác sĩ chuyên khoa II Trần Văn Quang - Trung tâm Nhi - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City.

Polyp đại trực tràng là bệnh khá phổ biến ở trẻ em, tỷ lệ mắc bệnh là 1 - 5%. Trẻ nhỏ mắc polyp đại trực tràng, bệnh thường có các biểu hiện đi ngoài phân máu tươi cuối bãi và kéo dài. Ở nước ta, polyp đại trực tràng ở trẻ em chưa được chú ý nhiều đặc biệt là ở tuyến y tế cơ sở và phòng khám các bệnh viện. Chẩn đoán bệnh dựa vào lâm sàng và thăm trực tràng có thể xác định được đa số các trường hợp polyp đại trực tràng. Nội soi đại tràng bằng ống soi mềm là kỹ thuật có giá trị nhất đề chẩn đoán và điều trị polyp đại trực tràng.

Biểu hiện lâm sàng nổi bật của bệnh polyp đại trực tràng là đi ngoài phân máu và máu tươi nhỏ giọt cuối bãi chiếm tỷ lệ 94,2%, máu có thể bao ngoài khuôn phân thành sọc. Đây là lý do chính đưa bệnh nhân tới viện khám.

Trẻ có thể đi ngoài phân nhầy máu gặp với tỷ lệ 12,8%. Những trường hợp phân nhày máu thường gặp ở những bệnh nhân có polyp trực tràng sát hậu môn nên có thể gây kích thích dễ nhầm với hội chứng lỵ.

Đôi khi polyp có thể tự đứt có thể gây tình trạng mất máu cấp tính đe dọa tính mạng của bệnh nhân nếu không điều trị kịp thời.

Polyp cũng có thể sa lồi ra ngoài khi polyp ở vị trí thấp gây cảm giác đau rát cho bệnh nhân.

Các triệu chứng trên thường khá liên tục và kéo dài vài tháng đến hàng năm. Theo nghiên cứu của Bác sĩ Trần văn Quang tại Bệnh viện đa khoa quốc tế Vinmec đa số trẻ mắc polyp đại tràng được tuyến trước chẩn đoán là ỉa máu chưa rõ nguyên nhân (54,7%), hội chứng lỵ 22,3%, trĩ... Chỉ một số ít trẻ được chẩn đoán đúng là polyp đại trực tràng, do vậy nhiều trường hợp trẻ phải dùng nhiều loại thuốc kháng sinh một cách không cần thiết. Điều này có thể thấy khá nhiều bác sỹ tuyến trước chưa chú ý đến polyp đại trực tràng ở trẻ em.

Polyp trẻ em thường đa số là polyp thiếu niên (Juvenile polyp), thường lành tính khu trú chủ yếu ở trực tràng và đại tràng sigma 87,6%, Polyp đại tràng trẻ em thường là loại đơn độc, có cuống và kích thước polyp 0,5-1cm. Tuy nhiên cũng có không ít những trường hợp polyp to 2-3 cm hoặc có vài polyp đến hàng trăm polyp ở đại tràng.

Với các trường hợp nhiều polyp là bệnh polyp có tính chất gia đình FAP, nhiều người trong gia đình mắc bệnh, polyp rất nhiều ở không những đại tràng mà cả ở ruột non, thường tiên lượng nặng và có xu hướng phát triển thành ác tính cao. Một số có thể gặp trong Hội chứng Peutz- Jeghers, ngoài polyp ở ruột có thể có những mảng sắc tố đen ở miệng, tay... thường tiên lượng cũng dè dặt.

Để chẩn đoán và điều trị polyp đại trực tràng cần nội soi đại tràng và cắt polyp trong quá trình soi. Soi đại tràng là một kỹ thuật khó đòi hỏi phải có kỹ thuật cao, tuy vậy đây là thủ thuật khá an toàn.

Trong quy trình soi, bệnh nhân được soi kiểm tra toàn bộ đại tràng, nếu phát hiện polyp sẽ được cắt và cầm máu, trong mỗi lần soi nếu bệnh nhân có nhiều polyp có thể cắt 50-60 polyp, bệnh phẩm polyp sẽ được gửi làm giải phẫu bệnh học để xác định tổn thương loại gì.

Sau nội soi cắt polyp đa số ổn định và có thể xuất viện sau vài giờ theo dõi. Những trường hợp có nguy cơ chảy máu thì cần theo dõi lâu hơn. Sau cắt hầu hết các cháu hết triệu chứng đi ngoài ra máu, chỉ một số rất ít các trường hợp polyp có thể tái phát.