Các bệnh thường gặp ở âm đạo

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Thạc sĩ, Bác sĩ Đinh Thanh Hà - Bác sĩ Sản phụ khoa - Khoa Sản phụ khoa, Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Nha Trang

Âm đạo là một bộ phận có hình ống kéo dài nối từ âm hộ đến cửa tử cung. Về vị trí, âm đạo nằm trong thành môi nhỏ, vị trí phía dưới lỗ niệu đạo và phía trên hậu môn. Cửa âm đạo được bảo vệ bởi màng trinh và các môi âm hộ. Chức năng của âm đạo rất đa dạng, có vai trò quan trọng đối với hoạt động sinh sản, sinh lý của nữ giới.

Nếu không được chăm sóc và bảo vệ đúng cách, âm đạo có thể gặp các bệnh dưới đây:

Viêm âm đạo là một loại bệnh phụ khoa thường gặp nhất ở nữ giới, tuy không ảnh hưởng đến tính mạng nhưng nó lại là nguyên nhân dẫn đến nguy cơ hiếm muộn và rất nhiều phiền toái khác. Có nhiều nguyên nhân khác nhau với những triệu chứng viêm âm đạo khác nhau. Nếu nhầm lẫn giữa các triệu chứng sẽ dẫn đến tình trạng chữa mãi không khỏi hoặc gây biến chứng. Có một số tình trạng đặc biệt là điều kiện thuận lợi cho viêm âm đạo xảy ra:

• Sử dụng thuốc kháng sinh lâu dài
• Tiểu đường không kiểm soát được
• Suy giảm miễn dịch, rối loạn miễn dịch
• Thụt rửa âm đạo hay đặt thuốc âm đạo kéo dài
• Sử dụng thuốc nội tiết (thuốc ngừa thai, bệnh lý tuyến giáp, corticoids)
• Thai kỳ
• Dụng cụ tránh thai, que cấy tránh thai

1.1 Viêm âm đạo do vi khuẩn

Loạn khuẩn âm đạo là tình trạng nhiễm khuẩn nhẹ, gây ra do sự phát triển quá mức của các nhóm vi trùng kỵ khí so với lợi khuẩn dẫn đến sự mất cân bằng hệ vi khuẩn thường trú trong âm đạo. Đây là nguyên nhân phổ biến nhất gây nên viêm âm đạo.

Triệu chứng thường gặp là khí hư có màu trắng hoặc xám và mỏng, có mùi hôi như mùi cá ươn và trở nên nặng hơn sau quan hệ tình dục. Tuy nhiên, nhiều phụ nữ bị bệnh không có biểu hiện ra ngoài mà chỉ được phát hiện ra khi đi khám phụ khoa định kỳ.

Viêm âm đạo do vi khuẩn có thể chữa khỏi hoàn toàn, không được xem là bệnh lây truyền theo đường tình dục và thường không ảnh hưởng đến bạn tình. Khi mang thai, viêm âm đạo do vi khuẩn có thể gây nhiễm khuẩn buồng ối, sảy thai hoặc sinh non, vì thế nên phát hiện sớm khi có thai để được điều trị sớm.

1.2 Viêm âm đạo do trùng roi

Bệnh do trùng roi Trichomonas vaginalis ký sinh trùng sống trong bộ phận sinh dục gây nên. Viêm âm đạo do trùng roi lây qua quan hệ tình dục là chủ yếu. Ngoài ra người mẹ mang thai bị trùng roi có thể lây cho trẻ khi sinh qua đường tự nhiên. Tỷ lệ nữ bị bệnh nhiều hơn nam.

Triệu chứng hay gặp là khí hư màu xanh hoặc vàng, thường có mùi hôi, ngứa và đau ở âm đạo và âm hộ, đau và buốt khi đi tiểu, có thể gặp nhiễm trùng tiểu đi kèm. Ngoài ra một số chị em còn có cảm giác khó chịu ở bụng dưới và đau ở âm đạo khi giao hợp – những triệu chứng này có thể tăng lên sau giai đoạn hành kinh.

Tuy nhiên cũng có nhiều phụ nữ không thấy có triệu chứng gì. Bệnh có thể lây nhiễm qua quan hệ tình dục. Để điều trị có hiệu quả, cần đồng thời chữa cho cả bạn tình. Trong trường hợp này các loại thuốc uống thường có hiệu quả hơn thuốc đặt tại chỗ.

1.3 Viêm âm đạo do Chlamydia

Viêm âm đạo do Chlamydia đa số không có triệu chứng. Một số bạn sẽ thấy mình có các triệu chứng như khí hư bất thường, có mùi lạ, hoặc viêm đường tiểu gây tiểu đau, tiểu ra mủ, đi tiểu nhiều lần. Nếu thấy xuất hiện những biểu hiện này, bạn nên đến các cơ sở y tế để tiến hành thăm khám và điều trị để tránh nguy cơ viêm nhiễm ống dẫn trứng, gây vô sinh, hiếm muộn. Bệnh lây qua đường tình dục, do đó cần đồng thời chữa trị cho bạn tình.

1.4 Viêm âm đạo do nấm

Viêm âm đạo do nấm là nguyên nhân phổ biến thứ hai sau vi khuẩn, gây nên viêm âm đạo. Theo thống kê, có đến 75% phụ nữ đã từng mắc ít nhất một lần trong đời và 45% trong số đó bị tái nhiễm.

Nguyên nhân chủ yếu là do một loại nấm thuộc họ Candida có thể có sẵn trong âm đạo gây ra. Trong điều kiện bình thường, nấm này không gây bệnh. Nhưng nếu môi trường cân bằng của âm đạo bị phá vỡ, nấm có điều kiện thuận lợi để sinh trưởng rầm rộ, lấn át các lợi khuẩn và gây nên viêm âm đạo.

Triệu chứng phổ biến của bệnh là ngứa ở vùng kín, dịch tiết âm đạo đặc, đục, có mùi nhẹ hoặc không có mùi, hơi viêm âm hộ. Một số trường hợp còn cảm thấy đau sau khi đi tiểu hoặc trong và sau khi quan hệ tình dục.

Huyết trắng hay còn gọi là dịch tiết âm đạo, phần lớn là chất nhầy do các tuyến của cổ tử cung tiết ra. Huyết trắng bình thường có màu trắng sữa, giống như lòng trắng trứng gà, có mùi hơi tanh hoặc không mùi. Huyết trắng sinh lý có nhiều tác dụng có lợi như giữ cho môi trường âm đạo có độ ẩm nhất định. Huyết trắng cũng giúp ngăn ngừa các tác nhân có hại gây bệnh đồng thời tạo điều kiện cho tinh trùng dễ di chuyển đến tử cung trong quá trình thụ thai. Có nhiều nguyên nhân khiến huyết trắng có tính chất bệnh lý, lúc này y học gọi là khí hư.

Hiện nay có 3 loại bệnh nhiễm trùng phổ biến có liên quan đến khí hư:

• Nhiễm khuẩn âm đạo
• Nhiễm trichomonas
• Nấm candida.

Trong đó nhiễm trichomonas là một bệnh lây truyền qua đường tình dục hoặc một tình trạng sinh lý và bệnh lý khác: viêm cổ tử cung, viêm âm đạo hiếu khí, viêm âm đạo teo và viêm cổ tử cung chất nhầy.

2.1 Nhiễm nấm Candida albicans

Nhiễm trùng do nấm Candida albicans là một trong những bệnh phụ khoa phổ biến nhất ở các chị em phụ nữ. Triệu chứng gồm có: khí hư có màu trắng đục, dính từng mảng như phô mai hoặc vón cục, thường không có mùi hôi, kèm theo ngứa rát ở âm hộ. Bệnh thường do sử dụng kháng sinh kéo dài, có thai hoặc suy giảm miễn dịch.

2.2 Do tạp trùng

Khí hư sẽ chuyển sang màu vàng hoặc xám, loãng, có mùi hôi tanh. Bệnh thường xuất hiện sau quan hệ tình dục hoặc do thụt rửa vào sâu bên trong âm đạo, đẩy những vi khuẩn từ bên ngoài vào... làm mất cân bằng hệ vi khuẩn âm đạo, gây ra bệnh huyết trắng.

2.3 Do nhiễm Trichomonas

Trùng roi Trichomonas là một trong những tác nhân phổ biến gây bệnh huyết trắng. Biểu hiện thường gặp khi nhiễm Trichomonas gồm có: khí hư ra nhiều hơn bình thường, có màu vàng, xanh, thường loãng và có bọt, kèm theo ngứa rát âm đạo.

2.4 Do các bệnh lý liên quan đến tử cung

Một số bệnh phụ khoa là nguyên nhân của bệnh huyết trắng, có thể kể đến như viêm lộ tuyến cổ tử cung hay u xơ tử cung. Khi bị viêm lộ tuyến cổ tử cung, khí hư ra nhiều sẽ có màu sữa đục, dính thành từng mảng và có mùi hôi, cảm giác ngứa ngáy khó chịu.

Tình trạng viêm càng nặng, khí hư ra càng nhiều và càng nặng mùi hơn. Ngoài ra chảy máu khi quan hệ tình dục cũng là một dấu hiệu đặc trưng của viêm lộ tuyến cổ tử cung. Đối với bệnh u xơ tử cung, bên cạnh những triệu chứng điển hình như rối loạn kinh nguyệt, chảy máu âm đạo bất thường, chị em sẽ thấy khí hư được tiết ra nhiều hơn và nếu kèm nhiễm khuẩn thì khí hư có lẫn máu hoặc mủ.

Ngoài những nguyên nhân kể trên, bệnh huyết trắng còn có thể do vệ sinh vùng kín không đúng cách, mặc quần áo bó sát, không thay băng vệ sinh thường xuyên trong kỳ kinh. Bên cạnh đó, thường xuyên thức khuya, căng thẳng đầu óc, rối loạn tâm lý cũng là những tác nhân gây ra bệnh huyết trắng.