Các dấu hiệu tinh hoàn có vấn đề

Tinh hoàn là cơ quan quan trọng của hệ sinh dục nam, không chỉ có vai trò trong việc duy trì nòi giống mà còn góp phần tạo ra tính nam cũng như bài tiết hormone cho các hoạt động của nam giới. Tinh hoàn cũng có thể gặp những vấn đề bất thường, là dấu hiệu của những bệnh lý nguy hiểm mà nam giới cần chú ý.

Đau tinh hoàn dữ dội là tình trạng người bệnh cảm thấy đau vùng bìu một cách đột ngột, dữ dội và thường ở một bên bìu. Đau có thể tăng hoặc giảm cường độ nhưng đa phần sẽ không biến mất hoàn toàn nếu chưa tìm được nguyên nhân và điều trị. Có nhiều nguyên nhân làm cho tinh hoàn đau như: viêm tinh hoàn, viêm mào tinh, chấn thương tinh hoàn... và một bệnh mang tính chất cấp cứu quan trọng gây ra đau tinh hoàn dữ dội là trường hợp xoắn tinh hoàn. Các triệu chứng mà người bệnh có thể gặp khi bị đau tinh hoàn là:

• Đau dữ dội một bên tinh hoàn, sờ vào thấy đau nhói
• Sưng một bên bìu hoặc bên cao bên thấp
• Đau bụng, nôn, buồn nôn
• Sốt, chóng mặt
• Trong tinh dịch có lẫn máu.

Xoắn tinh hoàn là tình trạng cấp cứu nam khoa, có thể gặp ở mọi người nam giới nhưng thường gặp trong độ tuổi từ 10 – 25. Nếu xoắn tinh hoàn không được xử trí kịp thời bằng cách phẫu thuật tháo xoắn, bảo tồn tinh hoàn thì có thể dẫn đến tổn thương vĩnh viễn, hoại tử tinh hoàn bắt buộc phải cắt bỏ.

Tùy vào mức độ và thời gian bị xoắn mà sẽ gây ra ảnh hưởng đến độ tổn thương tinh hoàn, xoắn càng chặt và để thời gian càng lâu thì tinh hoàn càng thiếu máu nhiều và nhanh chóng bị hoại tử hơn. Theo nguyên tắc chung, tinh hoàn có khả năng phục hồi khoảng 83% nếu được phát hiện và xử trí trước 6 giờ, trong khi nếu trước 10 giờ tỷ lệ này giảm xuống 70% và sau 10 giờ chỉ còn khoảng 10% khả năng giữ lại được tinh hoàn.

Tinh hoàn bên cao bên thấp có thể được phát hiện ngay từ lúc sơ sinh hoặc sau khi người nam giới đã trưởng thành. Một số nguyên nhân sinh lý do sự phát triển không đều của 2 bên tinh hoàn có thể dẫn đến hiện tượng này. Khi đó, cả 2 bên tinh hoàn đều không có bất kỳ triệu chứng bất thường nào như sưng, đau, nóng, tím, khó chịu. Tuy nhiên, một tỷ lệ không nhỏ tình trạng tinh hoàn bên cao bên thấp là triệu chứng của những bệnh lý nguy hiểm như tinh hoàn ẩn.

Tinh hoàn ẩn chủ yếu bắt gặp ở trẻ sơ sinh nam do tinh hoàn 1 bên còn nằm trong ổ bụng mà không xuống bìu theo đúng quy luật. Điều này nếu phát hiện trễ và không điều trị kịp thời có thể dẫn đến tổn thương vĩnh viễn chức năng tinh hoàn do nhiệt độ trong cơ thể là quá cao, không phù hợp cho sự tồn tại và phát triển của tinh hoàn. Vì vậy, điều quan trọng là cần sớm phát hiện để xử trí kịp thời, đưa tinh hoàn về đúng vị trí. Để làm được điều này, bố mẹ hoặc người chăm trẻ cần kiểm tra tinh hoàn 2 bên ngay từ lúc mới sinh, so sánh 2 bên và cần đưa trẻ đi khám ngay nếu phát hiện không thấy tinh hoàn.

Tình trạng tinh hoàn một bên sưng to nhưng không kèm đau hoặc những dấu hiệu viêm khác có thể là triệu chứng của bệnh lý hay gặp ở tinh hoàn như:

• Tràn dịch màng tinh hoàn: Khi bị tràn dịch màng tinh hoàn, người bệnh sẽ thấy một bên tinh hoàn căng to hơn nhưng không đau. Điều này là do dịch trong bụng theo ống bẹn chảy xuống và tích tụ dần ở túi bìu. Khi bị tràn dịch màng tinh hoàn, người bệnh có thể tự khỏi một cách tự nhiên khi lượng dịch tràn này được cơ thể hấp thu hết và lỗ ống bẹn đã được đóng lại. Tuy nhiên, nếu tràn dịch màng tinh hoàn tồn tại lâu thì cần phẫu thuật để hút hết dịch và tiến hành thắt lỗ thông ống bẹn.
• Giãn tĩnh mạch thừng tinh: Đây là một bệnh lý rất nguy hiểm đối với tinh hoàn vì là nguyên nhân của khoảng gần 1/3 các trường hợp vô sinh nam. Triệu chứng điển hình của bệnh có thể kể đến là: sưng ở bìu, cảm giác căng nhức, nặng,... Bên cạnh đó, có một số bất thường có thể quan sát được khi bị giãn tĩnh mạch thừng tinh là: thể tích tinh hoàn nhỏ, bất thường của tinh dịch đồ, rối loạn sinh tinh, giảm nồng độ testosteron và thay đổi nhiều hormon khác. Nếu được phát hiện kịp thời và tiến hành phẫu thuật thắt tĩnh mạch tinh giãn thì những bất thường có thể hồi phục tốt.

U tinh hoàn là bệnh hiếm gặp nhưng khi bị thì rất nguy hiểm vì có tới 90% trường hợp là ác tính. U tinh hoàn có thể xuất hiện ở cả nam giới trưởng thành hoặc trẻ em trai. Bệnh có ảnh hưởng rất lớn đến cơ quan sinh dục và có thể gặp ở một hoặc cả hai bên.

U tinh hoàn chủ yếu thường phát sinh ở thanh niên đang hoạt động sinh dục mạnh, thường trong độ tuổi khoảng 25 - 50. Khi bị ung thư tinh hoàn, những di căn sớm qua đường máu và đường bạch huyết có thể làm tăng phần nguy hiểm bệnh. Ung thư tinh hoàn rất khó phát hiện sớm vì bệnh diễn tiến âm thầm qua nhiều năm. Trước đây, ung thư tinh hoàn có tiên lượng xấu, tỷ lệ tử vong lên đến 70%, tuy nhiên hiện tại, con số này đã được cải thiện đáng kể nhờ sự ra đời của các hóa chất trị liệu, thậm chí nhiều trường hợp đã khỏi hẳn. Chính vì vậy, nếu được chẩn đoán và điều trị sớm, đúng phương pháp, ung thư tinh hoàn có khả năng chữa khỏi khá lớn.

U tinh hoàn có thể chữa khỏi nếu được phát hiện sớm. Một số đặc điểm để phát hiện khối u là khối u ở tinh hoàn thường có hình trứng, kích thước vài cm và trọng lượng từ vài gam đến vài trăm gam. Các triệu chứng cảnh báo ung thư tinh hoàn là: cảm giác đau tức, nặng bất thường ở tinh hoàn, bìu sưng to một hoặc cả 2 bên, sờ có mảng cứng hoặc u cục, tinh hoàn to ra một cách bất thường. Khi ung thư tinh hoàn không được điều trị kịp thời, các tế bào ung thư ở tinh hoàn sẽ nhanh chóng phát triển và di căn ra các bộ phận xung quanh, làm tổn thương cơ quan sinh dục, tổn hại khả năng sinh sản, chất lượng phát triển giới tính nam bị ảnh hưởng và thậm chí nguy hiểm đến tính mạng người bệnh.

Tóm lại, các bệnh lý ở tinh hoàn dù lành tính hay ác tính nếu không được phát hiện và xử trí kịp thời đều có nguy cơ gây tổn thương tinh hoàn và ảnh hưởng đến chức năng sinh sản của người nam giới. Chính vì vậy, nam giới cần lưu ý những dấu hiệu tinh hoàn có vấn đề như trên để kịp thời thăm khám và được xử trí đúng cách.