Điều trị bệnh lạc nội mạc tử cung bằng thuốc

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Bác sĩ khoa sản phụ khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Hải Phòng.

Có rất nhiều phương pháp điều trị bệnh nội mạc tử cung nhưng phương pháp điều trị bệnh lạc nội mạc tử cung bằng thuốc vẫn là phương pháp được bác sĩ khuyến cáo người bệnh nên lựa chọn.

Nội mạc tử cung là lớp lót bao phủ phía bên trong tử cung, lớp niêm mạc này chịu tác động của nội tiết tố nữ estrogen, hàng tháng khi nồng độ estrogen suy giảm, lớp niêm mạc này bị bong ra tạo thành kinh nguyệt. Như vậy lớp niêm mạc này chỉ có trong buồng tử cung.

Lạc nội mạc tử cung là tình trạng tế bào nội mạc tử cung không nằm trong buồng tử cung, mà nằm ở vị trí bất thường khác ngoài tử cung. Các vị trí bất thường của lạc nội mạc tử cung là ống dẫn trứng, buồng trứng, âm đạo, bàng quang, niệu quản và trực tràng...

Đến nay, nguyên nhân của lạc nội mạc tử cung hiện chưa được biết rõ, tuy nhiên, nhiều giả thiết được đưa ra như:

• Vào thời kỳ kinh nguyệt, máu và mô có thể thoát ra khỏi âm đạo vào khoang chậu, bên trong bụng dưới.
• Do giao hợp khi có kinh, dương vật đã đẩy máu kinh đi ngược vào bên trong
• Với phụ nữ sau sinh, lạc nội mạc tử cung có thể là hậu quả của quá trình mổ lấy thai hoặc can thiệp vào lòng tử cung làm cho niêm mạc tử cung lạc vào ổ bụng.
• Ảnh hưởng bởi tác động bất thường của nội tiết tố sinh dục như estrogen hay progesterone lên nội mạc tử cung.
• Do hệ miễn dịch suy yếu: không ngăn chặn được sự phát triển của các tế bào nội mạc tử cung ở các vị trí bất thường trong khung chậu.

Lạc nội mạc tử cung là một bệnh lý mãn tính, việc loại trừ tế bào lạc nội mạc bằng phẫu thuật hay bằng thuốc chỉ là biện pháp tạm thời. Mục tiêu điều trị lạc nội mạc tử cung là loại trừ những tổn thương lạc nội mạc và quan trọng hơn là điều trị các triệu chứng (đau và hiếm muộn) và ngăn ngừa tái phát.

Thực tế, hầu hết những phụ nữ mắc lạc nội mạc tử cung đều mong muốn bảo tồn khả năng sinh sản. Vì thế, bệnh nhân nên lựa chọn phương pháp điều trị ít xâm lấn nhất, ít tốn kém nhất, đồng thời có hiệu quả và ít nguy cơ về lâu dài nhất. Với những trường hợp mắc bệnh lạc nội mạc tử cung có triệu chứng có thể điều trị bằng thuốc giảm đau, hormon, phẫu thuật, phương pháp hỗ trợ sinh sản, kết hợp các phương pháp này. Với những phụ nữ bị lạc nội mạc tử cung có triệu chứng đau và hiếm muộn đồng thời, điều này khiến cho việc chọn lựa phương pháp điều trị trở nên khó khăn.

Đối với phương pháp điều trị nội khoa, thuốc sử dụng được chia thành 2 nhóm: thuốc giảm đau và liệu pháp hormon

Thuốc giảm đau gồm các nhóm thuốc:

• Nhóm thuốc giảm đau, hạ sốt (paracetamol, aspirin...).
• Nhóm thuốc kháng viêm non-steroid (ibuprofen, diclophenac, meloxicam...).
• Nhóm thuốc giảm đau opioid (hydrocodone, fentanyl, tramadol...).

Nhóm liệu pháp hormon gồm các thuốc:

• Viên uống ngừa thai dạng phối hợp (chứa estrogen và progestin) hoặc dạng đơn độc (chỉ có progestin), nhóm thuốc này được sử dụng để làm giảm nhẹ các triệu chứng khi hành kinh (đau, chảy máu bất thường). Tác dụng phụ của thuốc tránh thai gồm: buồn nôn, nhức đầu, căng ngực, tăng cân, chảy máu bất thường, thay đổi tâm trạng...
• Nhóm thuốc chủ vận GnRH (gonadotropin releasing hormone) gồm những hoạt chất tương tự như hoóc-môn phóng thích gonadotropin (buserelin, goserelin, nafarelin, leuprorelin, và triptorelin), có tác dụng ức chế tuyến yên giải phóng gonadotropin, giảm sản sinh estrogen tại buồng trứng, ngăn chặn sự rụng trứng và sự phát triển của nội mạc tử cung... Các chất GnRH đồng vận có thể có các tác dụng phụ đáng kể, bao gồm bốc hỏa, khô âm đạo, thiếu xương.
• Danazol: một androgen có tác dụng ức chế tuyến yên giải phóng gonadotropin nên làm giảm sản sinh estrogen tại buồng trứng, ngăn chặn sự rụng trứng và sự phát triển của nội mạc tử cung. Các tác dụng phụ của thuốc bao gồm: mụn, rậm lông, đau cơ, những tác dụng phụ này trầm trọng hơn so với các thuốc khác hiện có.
• Thuốc ức chế enzym Aromatase (anastrozole, letrozole...): đây là nhóm thuốc có tác dụng ức chế sự sản sinh estrogen trong cơ thể. Nhóm thuốc này thường được phối hợp với thuốc tránh thai trong trường hợp các dạng thuốc khác hoặc với phương pháp phẫu thuật không đáp ứng điều trị như mong muốn.

Hầu hết thuốc trong điều trị lạc nội mạc tử cung đều là thuốc kê đơn, có những tác dụng phụ nguy hiểm, do đó việc sử dụng thuốc cần có sự hướng dẫn của bác sĩ, tránh việc tự ý uống thuốc.

Bệnh nội mạc tử cung là căn bệnh thường gặp ở nữ giới nếu không được thăm khám điều trị sẽ ảnh hưởng đến khả năng sinh sản của người phụ nữ. Vì thế việc thăm khám và phát hiện sớm các bệnh phụ khoa rất quan trọng.