Suy thận mạn tính và khả năng mang thai/sinh con

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Bác sĩ chuyên khoa I Nguyễn Hùng - Khoa Khám bệnh & Nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Đà Nẵng.

Phụ nữ mang thai mắc bệnh thận mãn tính có sự thích nghi kém với việc gia tăng lưu lượng máu ở thận. Điều này có thể làm tăng sự suy giảm chức năng thận và dẫn đến kết quả là thai kỳ kém.

Suy thận mãn tính là quá trình suy giảm chức năng của thận. Lúc này thận không thể loại bỏ được các chất thải cũng như mất chức năng kiểm soát lượng nước của cơ thể, lượng muối trong máu, các chất thải tồn đọng trong cơ thể và ảnh hưởng tới sức khỏe của người bệnh.

Bệnh suy thận mãn tính cần phải được điều trị kịp thời nếu không sẽ gây nên biến chứng nguy nghiêm trọng.

Bệnh thận mãn tính thường không có biểu hiện rõ rệt ở giai đoạn đầu. Bệnh thường được phát hiện khi đã trở nặng.

Tình trạng suy thận mãn tính xảy ra khi mức lọc cầu thận giảm xuống dưới 25% so với mức bình thường và hơn 50% chức năng thận có thể bị mất trước khi creatinin huyết thanh tăng lên 120 μmol/l.

Phụ nữ mang thai có giá trị creatinin trên 124μmol/l có nguy cơ giảm chức năng thận nhanh và dẫn tới kết quả là thai kỳ kém. Cần phải xem xét tình trạng phụ nữ mang thai khi mắc bệnh thận mãn tính để giảm thiểu tác động bất lợi của thai kỳ đối với chức năng thận của mẹ và ảnh hưởng tới thai nhi.

Bệnh thận mãn tính được phân loại gồm 5 giai đoạn. Giai đoạn 1 và giai đoạn 2 ( suy thận bình thường hoặc ở mức độ nhẹ) ảnh hưởng đến 3% phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ (20-29 tuổi). Giai đoạn 3 - 5 ( tốc độ lọc cầu thận dưới 60ml) ảnh hưởng tới 1 trong 150 phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ nhưng do khả năng sinh sản giảm và tỷ lệ sảy thai khá cao nên việc mang thai ở những đối tượng này là rất ít.

Một số đối tượng được phát hiện mắc bệnh thận mãn tính khi mang thai. Khoảng 20% phụ nữ bị tiền sản giật khi thai dưới 30 tuần, đặc biệt là những người mắc bệnh protein niệu nặng, trước đây, không được nhận biết là bệnh thận mạn tính.

Hầu hết phụ nữ mang thai thường bị rối loạn nhẹ chức năng thận và việc mang thai thường không ảnh hưởng tới chức năng của thận. Tình trạng của thai phụ sẽ khác nhau từ suy thận trung bình cho đến suy thận nặng.

Theo một số nghiên cứu cho thấy, phụ nữ có bị suy thận nặng trước khi mang thai có nguy cơ suy giảm nhanh chức năng thận khi mang thai. Protein niệu và tăng huyết áp đều làm tăng nguy cơ này.

Tăng huyết áp mãn tính khiến cho phụ nữ mang thai có nguy cơ bị tiền sản giật, điều này có thể giải thích tại sao một số phụ nữ bị rối loạn chức năng thận nhẹ cũng bị suy giảm chức năng thận trong thai kỳ. Nguy cơ giảm chức năng thận sẽ giảm nếu tình trạng tăng huyết áp được kiểm soát.

Tình trạng tăng huyết áp, protein niệu và nhiễm trùng đường tiết niệu thường cùng tồn tại ở những người mang thai mắc bệnh thận mãn tính và rất khó để xác định được các yếu tố này mỗi yếu tố sẽ ảnh hưởng như nào tới kết quả thai kỳ.

Phụ nữ bị suy thận mãn tính rất khó khăn trong việc thụ thai, tỷ lệ sảy thai cao và kết quả mang thai cũng kém.

Tại Việt Nam, trong 40 năm qua, mới có 1 ca mang thai và sinh con đầu tiên khi người mẹ mắc bệnh thận mãn tính đang trong quá trình chạy thận. Như vậy, có thể thấy, phụ nữ bị suy thận mạn có thể sinh con, tuy nhiên điều này là rất khó khăn bởi suy thận mãn tính là bệnh nguy hiểm, nguy hiểm cho chính người mẹ và cả thai nhi.

Tất cả phụ nữ mắc bệnh thận mãn tính cần được thăm khám sớm khi mang thai. Đối với một số đối tượng, việc điều trị bệnh thận mãn tính trong thời kỳ mang thai có liên quan tới việc điều trị các đặc điểm lâm sàng của bệnh, cần theo dõi thường xuyên chức năng thận của mẹ, huyết áp, nhiễm trùng và protein niệu.

Tốt nhất, tất cả phụ nữ mắc bệnh thận mạn tính cần phải biết được những rủi ro đối với chức năng của thận của người mẹ và sự ảnh hưởng tới thai nhi khi họ mang thai. Phụ nữ mắc bệnh thận mãn tính thường bị vô kinh nhưng đôi khi vẫn có thể rụng trứng và dó đó có thể thụ thai. Những biện pháp tránh thai cần được cân nhắc đến bệnh lý lâm sàng. Việc điều trị cho bệnh nhân bị suy thận mãn tính còn tùy thuộc vào điều kiện và tình trạng sức khỏe của bệnh nhân..