Vì sao cần siêu âm tầm soát tim thai?

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Thạc sĩ, Bác sĩ Lý Thị Thanh Nhã - Khoa Sản Phụ Khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Đà Nẵng.

Cấu trúc của tim thai hình thành gần như hoàn chỉnh với sự phân chia buồng tim, van tim, mạch máu vào khoảng tuần thứ 8 của thai kỳ. Nếu cấu trúc tim thai không hoàn chỉnh có thể dẫn đến dị tật tim bẩm sinh.

Siêu âm tim thai là phương pháp sử dụng sóng siêu âm để thăm khám tim của thai nhi giúp đánh giá tình trạng tim mạch của bào thai như nhịp tim, cấu trúc và chức năng tim thai. Thông thường, khi thai nhi trên 20 tuần sẽ có kích thước đủ lớn và có thể kiểm tra kỹ được qua siêu âm tim thai.

Hiện nay kỹ thuật siêu âm tim thai tiên tiến nên có thể phát hiện khoảng 99% dị tật tim bẩm sinh trong thai kỳ. Đối với một số trường hợp tật tim thai nhẹ, siêu âm tim thai có thể không thấy, nhưng hầu hết những dị tật nặng và đe dọa đến tính mạng của em bé ngay sau sinh có thể phát hiện được nhờ siêu âm tim thai.

Theo thống kê trên thế giới dị tật tim bẩm sinh chiếm tới 0,8-1% tổng số dị tật tim, trong đó có 25% dị tật tim nặng cần can thiệp ngay sau sinh. Hầu hết các tật tim hiện tại đều có thể sửa chữa hoàn toàn và đưa trẻ về cuộc sống bình thường nếu chọn đúng thời điểm can thiệp. Một số ít các trường hợp khác chỉ có thể sửa chữa một phần. Tuy nhiên, do không phát hiện sớm nên chỉ có một phần trong số trẻ sinh ra được can thiệp sớm, còn lại trẻ phát hiện muộn đã gây ra biến chứng nguy hiểm đến tính mạng của trẻ.

Đối với dị tật tim nhẹ thì trẻ có thể tự khỏi hoặc sống bình thường. Nhưng những dị tật nặng có thể dẫn tới biến chứng như:

• Suy tim
• Tăng áp lực động mạch phổi
• Thiếu oxy nuôi dưỡng cơ thể dẫn tới chậm phát triển vận động, tâm thần, trí tuệ của trẻ, cơ thể trẻ suy yếu dễ mắc bệnh lý nhiễm trùng.
• Gây khó thở do thiếu oxy, nặng có thể gây ra tử vong.

Việc phát hiện và theo dõi trong suốt thai kỳ nhờ siêu âm tim giúp cho bác sĩ tim mạch nhận định được loại dị tật tim, từ đó lên kế hoạch điều trị cho bé ngay khi ra đời và hạn chế thời gian chờ phẫu thuật, giảm chi phí trong thời gian chờ đợi.

Ngoài ra, siêu âm tim thai còn giúp hạn chế tình trạng chấm dứt thai kỳ không thiết do sai sót trong chẩn đoán và tư vấn bệnh lý tim bẩm sinh.

Theo thống kê thì có tới 90% thai nhi sinh ra với tim bẩm sinh đều không nhận thấy có yếu tố nguy cơ trước đó, nên siêu âm tim thai được khuyến cáo cho tất cả các sản phụ nếu có điều kiện. Nhưng đặc biệt chỉ định cho nhóm những sản phụ có nguy cơ cao bao gồm:

• Có tiền sử gia đình bị bệnh tim bẩm sinh.
• Phụ nữ mang thai mắc bệnh đái tháo đường, một số bệnh lý di truyền hoặc một số bệnh tự miễn (lupus, xơ cứng bì...).
• Nhiễm rubella, cúm trong thời gian thai kỳ, đặc biệt ở 3 tháng đầu thai kỳ.
• Sử dụng một số loại thuốc như chống co giật, chống trầm cảm, chống tổng hợp prostaglandin...
• Mang thai nhờ phương pháp thụ tinh nhân tạo.
• Siêu âm thai định kỳ phát hiện những bất thường của tim.
• Có các bệnh lý bẩm sinh khác và có nguy cơ cao mắc bệnh tim bẩm sinh:
  • Có những bất thường ngoài tim như thoát vị rốn, thoát vị hoành, teo hành tá tràng, hẹp môn vị, phù gáy...
  • Loạn nhịp tim thai.
  • Độ mờ da gáy bất thường trong ba tháng đầu thai kỳ.
  • Đa thai, nghi ngờ có hội chứng trao đổi song sinh.

Một số lưu ý cần chú ý khi siêu âm tim thai

• Siêu âm tim thai thường ở những tháng đầu có thể kết quả chưa hoàn toàn chính xác, nên việc khảo sát theo dõi trong những tháng tiếp theo để phát hiện dị tật là điều cần thiết.

• Không nên lạm dụng quá thường xuyên việc siêu âm tim thai, mặc dù chưa có bằng chứng cho thấy phương pháp này có hại nhưng chỉ thực hiện khi cần thiết.
• Việc chẩn đoán chính xác dị tật còn phụ thuộc vào chất lượng hình ảnh của máy siêu âm và trình độ của bác sĩ siêu âm. Nên chọn địa chỉ uy tín để thực hiện siêu âm tim giúp tăng giá trị chẩn đoán.

Siêu âm tim thai giúp tầm soát sớm dị tật tim. Từ đó trẻ được lên kế hoạch và điều trị sớm, giảm những biến chứng do bệnh tim bẩm sinh gây ra. Nhất là những sản phụ có nguy cơ cao sinh co bị dị tật cần tiến hành siêu âm tim thai. Nên chọn địa chỉ uy tín để được khám, tư vấn chính xác nhất.