Chụp số hóa xóa nền và tiêu sợi huyết cục huyết khối mạch chi

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Thạc sĩ, Bác sĩ Nguyễn Văn Phấn - Trưởng đơn nguyên Chẩn đoán hình ảnh can thiệp - Khoa Chẩn đoán hình ảnh và Y học hạt nhân - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City.

Hiện nay có nhiều phương pháp điều trị hiệu quả bệnh nhân bị huyết khối mạch chi. Các phương pháp này có thể được áp dụng độc lập hoặc kết hợp với nhau để làm tăng hiệu quả điều trị bệnh, hạn chế biến chứng do từng phương pháp riêng lẻ gây ra. Phương pháp điều trị tiêu sợi huyết trực tiếp tại chỗ cục huyết khối qua ống thông được sử dụng nhiều và mang lại hiệu quả điều trị cao.

Điều trị tiêu sợi huyết trực tiếp tại chỗ qua ống thông là phương pháp được thực hiện bằng cách đưa một ống thông hoặc vi ống thông có nhiều lỗ bên vào bên trong cục huyết khối, sau đó dùng hệ thống bơm tiêm điện truyền liên tục thuốc tiêu sợi huyết qua ống thông này trong thời gian 16-34 giờ để phục hồi tái thông lòng mạch.

Phương pháp này sẽ được chỉ định trong các trường hợp huyết khối gây tắc cấp hoặc bán cấp động mạch – tĩnh mạch chi (< 3 tuần).

Những trường hợp sau đây sẽ không thể tiến hành được phương pháp này:

● Huyết khối mạn tính động mạch – tĩnh mạch chi (> 3 tuần)

● Dị ứng thuốc cản quang có chứa I ốt

● Suy thận (độ IV)

● Rối loạn đông máu nặng và mất kiểm soát (Prothrombin >1.5, số lượng tiểu cầu < 50 G/l)

● Phụ nữ có thai

● Bác sỹ chuyên khoa

● Điều dưỡng

● Kỹ thuật viên điện quang

● Bác sỹ, kỹ thuật viên gây mê (nếu người bệnh không thể hợp tác)

● Máy chụp mạch số hóa xóa nền (DSA).

● Máy bơm điện chuyên dụng.

● Bộ áo chì, tạp dề, che chắn tia X.

● Phim, máy in phim, hệ thống lưu trữ hình ảnh.

● Thuốc gây tê tại chỗ

● Thuốc gây mê toàn thân (nếu có chỉ định gây mê)

● Thuốc tiêu sợi huyết

● Thuốc chống đông

● Thuốc trung hòa thuốc chống đông

● Dung dịch sát

● Nước cất hoặc nước muối sinh lý

● Thuốc cản quang iod tan trong nước

● Bơm tiêm 1; 3; 5;10; và 20ml

● Bơm tiêm dành cho máy bơm điện

● Bông, gạc, băng y tế

● Găng tay, áo, mũ, khẩu trang y tế

● Bộ dụng cụ can thiệp vô trùng: dao, kéo, kẹp, 4 bát kim loại, khay quả đậu, khay đựng dụng cụ

● Hộp thuốc và dụng cụ cấp cứu tai biến thuốc cản quang

● Kim chọc động mạch.

● Ống thông chụp mạch cỡ 4-5F.

● Bộ mở đường vào lòng mạch cỡ 5-6F.

● Dây dẫn tiêu chuẩn 0.035inch.

● Vi dây dẫn 0.014-0.018inch.

● Vi ống thông 2-3F.

● Bộ dây nối chữ Y.

● Ống thông tiêu sợi huyết có nhiều lỗ bên và van đóng ở đầu (ông thông Mcnamara).

● Bộ dụng cụ đóng đường vào lòng mạch.

● Khóa ba chạc.

Người bệnh cần được giải thích kỹ về các thủ thuật để có thể phối hợp với thầy thuốc. Trong khoảng 6 giờ trước khi tiến hành, người bệnh sẽ phải nhịn ăn, uống. Nếu quá khát thì vẫn có thể uống lượng nhỏ nhưng không được vượt quá 50ml.

Tại phòng can thiệp, người bệnh nằm ngửa, lắp máy theo dõi nhịp thở, mạch, huyết áp, điện tâm đồ, SpO2. Sát trùng da sau đó phủ khăn phủ vô khuẩn có lỗ. Trong trường hợp người bệnh quá kích thích, không nằm yên thì cần cho thuốc an thần hoặc gây mê.

Bước 1: Phương pháp vô cảm

● Người bệnh nằm ngửa trên bàn chụp, đặt đường truyền tĩnh mạch.

● Gây tê tại chỗ là hình thức thường được sử dụng, có thể tiền mê hoặc gây mê trong những trường hợp không phối hợp được.

Bước 2: Đặt ống vào lòng mạch

● Tùy theo vị trí huyết khối và mục đích can thiệp có thể mở đường vào lòng mạch theo vị trí hay theo chiều dòng chảy.

● Sử dụng bộ kim chọc siêu nhỏ 21G (micropuncture) chọc vào lòng mạch dưới hướng dẫn của siêu âm.

● Đặt ống vào lòng mạch.

Bước 3: Chụp mạch đánh giá tổn thương

● Tiến hành chụp hệ thống mạch chi dưới qua ống thông.

● Đánh giá toàn bộ hệ thống mạch chi ở phía trên và dưới tổn thương.

Bước 4: Tiếp cận tổn thương

● Dùng ống thông, dây dẫn và vi ống thông, vi dây dẫn để đi qua cục huyết khối.

● Đặt dây dẫn vào trong lòng huyết khối làm sao để đầu của dây dẫn ở ngoài cục huyết khối.

Bước 5: Can thiệp điều trị

● Đưa ống thông chuyên dụng có nhiều lỗ bên vào trong cục huyết khối theo dây dẫn, sao cho toàn bộ các lỗ bên của ống thông nằm trong cục huyết khối.

● Dùng bơm tiêm điện và hệ thống dây nối, truyền liên tục thuốc tiêu sợi huyết qua ống thông Mcnamara với liều lượng đã được chỉ định cụ thể.

● Dùng bơm tiêm điện và hệ thống dây nối, truyền liên tục thuốc chống đông Heparin qua ống vào lòng mạch (ống đặt lòng mạch).

● Thời gian truyền liên tục 16-24h.

Kỹ thuật này có thể có một số tai biến như co thắt mạch, đứt gãy ống thông, tụ máu tại vị trí mở đường vào lòng mạch.