Nên uống thuốc trị mụn hay nên bôi ngoài da?

Có nhiều lựa chọn điều trị cho mụn trứng cá, bao gồm uống thuốc trị mụn hay thuốc bôi lên da. Tuy nhiên, điều trị nào là phù hợp nhất cho bạn? Hay uống thuốc trị mụn nhiều có sao không là những vấn về nhiều người bệnh quan tâm để có thể cải thiện làn da của mình.

Có nhiều loại kem, lotion và gel có thể bôi trực tiếp lên da với các loại thuốc khác nhau phối hợp trong đó để trị mụn trứng cá. Tất cả các phương pháp điều trị này cần được sử dụng trong vài tuần hoặc vài tháng trước khi chúng bắt đầu có tác dụng. Để ngăn ngừa mụn mới hình thành, chúng cũng phải được thoa lên vùng da xung quanh mụn hiện có.

Một số loại thuốc có thể gây kích ứng da, gây ra những hiện tượng như mẩn đỏ và ngứa. Bạn có thể giảm nguy cơ này bằng cách bắt đầu với liều lượng bôi ngoài da thấp và sau đó tăng dần. Nếu da của bạn đã bị kích ứng, bạn có thể sử dụng liều lượng thấp hơn. Nếu da của bạn vẫn bị kích ứng hoặc nếu thuốc không có tác dụng sau một thời gian, bạn nên tham vấn ý kiến bác sĩ để thử một loại thuốc khác.

Một số loại thuốc đó bao gồm:

1.1. Benzoyl peroxide

Benzoyl peroxide có thể được sử dụng để bôi ngoài da trị mụn trứng cá không cần kê đơn. Nó có sẵn ở dạng gel, nước và kem giúp loại bỏ lớp tế bào chết trên bề mặt ngoài của da. Điều này làm cho dầu hay lớp bã nhờn dễ dàng rời khỏi lỗ chân lông, ngăn các tuyến bài tiết bị tắc nghẽn. Đồng thời, benzoyl peroxide cũng có tác dụng kháng khuẩn. Không giống như thuốc kháng sinh, dùng benzoyl peroxide không có nguy cơ vi khuẩn trở nên kháng thuốc nếu bạn sử dụng nhiều.

Đối với mụn trứng cá nhẹ đến trung bình, benzoyl peroxide có thể cải thiện tình trạng mụn trong vòng vài tuần nhưng cũng có thể gây ra các vấn đề như mẩn đỏ và ngứa. Nếu benzoyl peroxide tiếp xúc với quần áo và tóc, nó có thể tẩy trắng chúng, vì vậy bạn nên thận trọng khi thoa.

1.2. Thuốc kháng sinh

Ở dạng mụn viêm, da rất bị nhiễm vi khuẩn. Thuốc kháng sinh bôi ngoài da có tác dụng chống viêm và có thể làm giảm các dạng viêm của mụn trứng cá. Bạn chỉ nên sử dụng kháng sinh kết hợp với các loại thuốc hiệu quả như benzoyl peroxide hoặc retinoid.

Thuốc kháng sinh sẽ không hiệu quả trong việc điều trị mụn trứng cá không viêm. Bên cạnh đó, một vấn đề với thuốc kháng sinh là luôn có nguy cơ vi khuẩn trở nên kháng thuốc. Nói cách khác, vi khuẩn có thể quen với thuốc nếu nó được sử dụng quá thường xuyên. Do đó, thuốc kháng sinh không còn hiệu quả vào lần sử dụng tiếp theo hoặc có thể hoàn toàn không có tác dụng. Vì vậy, thuốc kháng sinh không thích hợp để sử dụng lặp lại trong thời gian dài.

1.3. Retinoids

Retinoids là dẫn xuất của vitamin A, có sẵn dưới dạng kem, gel hoặc dung dịch và chỉ được kê đơn. Chúng có thể giúp điều trị mụn trứng cá viêm và không viêm. Điều trị bằng retinoids có thể dẫn đến cải thiện rõ rệt trong vòng vài tuần.

Các tác dụng phụ như mẩn đỏ, bỏng rát và ngứa có thể xảy ra khi dùng retinoids. Ngoài ra, retinoids chưa được chấp thuận sử dụng cho phụ nữ đang mang thai hoặc đang cho con bú.

1.4. Lột da hóa học

Lột da là một biện pháp loại bỏ lớp trên cùng của da, được tạo thành từ các tế bào da chết. Những loại vỏ hoa học bôi ngoài da để lột da này thường chứa axit glycolic. Một vài nghiên cứu cho thấy rằng chúng có thể hiệu quả trị mụn mặc dù tác dụng phụ là gây kích ứng da nhẹ.

Thuốc trị mụn dạng uống thường được cân nhắc chỉ định ở những người bị mụn trứng cá từ mức độ trung bình đến nặng hoặc nếu điều trị tại chỗ không cải thiện tình trạng da.

2.1. Thuốc kháng sinh

Viên kháng sinh dùng đường uống có thể giúp cải thiện tình trạng mụn viêm khi dùng trong vài tuần hoặc vài tháng.

Thuốc kháng sinh uống có thể gây ra các tác dụng phụ, bao gồm chóng mặt, các vấn đề về tiêu hóa và các phản ứng dị ứng như phát ban. Thuốc kháng sinh tetracycline và minocycline không thích hợp cho phụ nữ đang mang thai hoặc đang cho con bú. Những người dùng minocycline lâu hơn ba tuần nên xét nghiệm máu trước khi bắt đầu điều trị, cũng như xét nghiệm máu thường xuyên trong suốt quá trình điều trị nhằm phát hiện bất kỳ vấn đề nào với gan, thận hoặc tạo máu.

Cũng như đối với thuốc kháng sinh tại chỗ, người bệnh vẫn có nguy cơ vi khuẩn trở nên kháng thuốc và thuốc kháng sinh uống sau đó sẽ hết tác dụng nếu thuốc được sử dụng quá thường xuyên.

2.2. Nội tiết tố

Một trong những nguyên nhân chính gây ra mụn trứng cá là do nồng độ cao hơn hoặc tăng nhạy cảm với hormone androgen. Một số thuốc trị mụn nội tiết có thể làm giảm sản xuất và tác dụng của androgen, giúp làn da trở nên đẹp hơn.

Ở những phụ nữ bị mụn trứng cá trung bình đến nặng, các sản phẩm hormone này thường được sử dụng cùng với thuốc điều trị mụn tại chỗ để cải thiện hiệu quả tổng thể. Sự kết hợp của ethinyl estradiol / dienogest được coi là điều trị hàng thứ hai. Điều này có nghĩa là chúng chỉ nên được sử dụng bởi phụ nữ hoặc trẻ em gái muốn sử dụng thuốc tránh thai như một biện pháp tránh thai thật sự.

Các thuốc trị mụn nội tiết cũng có thể gây ra những tác dụng phụ, chẳng hạn như đau đầu và buồn nôn. Một số loại thuốc tránh thai cũng làm tăng nguy cơ hình thành huyết khối tĩnh mạch sâu.

2.3. Retinoids

Viên uống retinoid là một trong những phương pháp điều trị mụn trứng cá hiệu quả nhất, nhưng chúng cũng có nhiều tác dụng phụ nhất. Do đó, thuốc uống trị mụn viêm thường chỉ được sử dụng nếu các loại thuốc khác không có tác dụng. Viên uống retinoid có thể đem lại kết quả cải thiện đáng kể hoặc thậm chí có thể làm cho mụn trứng cá biến mất hoàn toàn. Tuy nhiên, đôi khi mụn vẫn tái phát trở lại sau một thời gian.

Vì retinoids làm giảm sản xuất dầu trên da, những người dùng thuốc uống trị mụn viêm này có thể bị khô môi và da hoặc khô mắt. Các tác dụng phụ khác có thể xảy ra là nhức đầu, đau nhức khớp và đau lưng. Liều lượng retinoids được dùng càng cao, người bệnh càng có nhiều khả năng gặp phải các tác dụng phụ. Tuy nhiên, các tác dụng phụ nghiêm trọng rất hiếm khi xảy ra. Phụ nữ mang thai và phụ nữ đang cho con bú không được phép sử dụng retinoids vì chúng có thể gây hại cho trẻ nhỏ.

Cho dù là người thường xuyên bị mụn hoặc thỉnh thoảng nổi mụn, hầu hết đều đã dành một khoảng thời gian đáng kể để thử nghiệm các phương pháp điều trị và phác đồ kết hợp khác nhau để giúp cải thiện làn da của mình. Nhưng nếu các giải pháp không kê đơn không hiệu quả thì có thể đã đến lúc người bệnh nên tham khảo ý kiến bác sĩ da liễu để được điều trị theo đơn để đánh bại mụn và làm sạch làn da.

Nhưng loại điều trị nào là thích hợp hơn: thuốc trị mụn dạng bôi hay uống? Giống như hầu hết các vấn đề liên quan đến sức khỏe khác, câu trả lời cho câu hỏi này thay đổi theo từng trường hợp, tùy thuộc vào từng cá nhân. Theo đó, các lựa chọn điều trị mụn trứng cá sẽ phụ thuộc vào một số yếu tố khác nhau, ví dụ:

• Mức độ nghiêm trọng của mụn trứng cá
• Loại da của người bệnh, da khô, da dầu hay da hỗn hợp
• Ảnh hưởng của mụn đến cuộc sống
• Các vấn đề sức khỏe đi kèm
• Cơ địa có dễ bị sẹo mụn không
• Mức độ đáp ứng với những phương pháp điều trị trước đây
• Tác dụng phụ do thuốc trị mụn từng mắc phải

Tuy nhiên, nhìn chung, các loại mụn phổ biến nhất và cách điều trị hiệu quả nhất cho mỗi loại như sau:

Mụn không viêm

Đối với mụn trứng cá không viêm, phương pháp điều trị tại chỗ hầu như luôn luôn là cách tốt nhất. Nguyên nhân hầu như chỉ do lỗ chân lông bị tắc nghẽn, chứ không phải do viêm nhiễm, nên giải pháp đơn giản nhất là sử dụng retinoid tại chỗ để loại bỏ bã nhờn không mong muốn, tế bào da và bất kỳ thứ gì khác có thể cản trở các lỗ chân lông.

Các thuốc trị mụn bôi ngoài da như tretinoin, tazarotene và adapalene sẽ giúp tẩy tế bào chết trên da của bạn, nhẹ nhàng loại bỏ mụn đầu đen và mụn đầu trắng, đồng thời giữ cho lỗ chân lông của bạn sạch dầu và bụi bẩn không mong muốn.

Mụn viêm

Nếu dễ bị nổi mụn đỏ lớn hoặc mụn nang, rất có thể bạn đang bị mụn viêm và sẽ khó điều trị hơn nhiều bằng các giải pháp bôi ngoài da đơn thuần. Mụn viêm có thể biểu hiện dưới nhiều dạng - từ sẩn, mụn mủ đến mụn nang, gốc của mụn viêm nằm sâu hơn một vài lỗ chân lông bị tắc nghẽn.

Mặc dù các phương pháp điều trị tại chỗ có thể giúp cải thiện tình trạng mụn viêm, nhưng chỉ dùng thuốc bôi thường không đủ để cải thiện đáng kể tình trạng mụn viêm. Phương pháp điều trị bằng cách thuốc uống trị mụn viêm sẽ cực kỳ tốt trong việc chống lại vi khuẩn và giảm viêm đáng kể, do đó giảm thiểu mụn và giảm khả năng để lại sẹo. Khi được sử dụng kết hợp với thuốc bôi và rửa mặt phù hợp, uống thuốc trị mụn sẽ giúp giảm bớt và thậm chí biến mất các nốt mụn sưng tấy, khó chịu.

Tóm lại, tất cả các phương pháp điều trị mụn trứng cá đều đòi hỏi sự kiên nhẫn mới có kết quả khả quan. Trong các trường hợp nặng, bác sĩ da liễu sẽ phải cân nhắc để tìm ra phương pháp điều trị phù hợp nhất. Trong đó, thuốc kháng sinh uống được kê đơn thường xuyên hơn vì chúng an toàn, hiệu quả và có thể giúp giữ cho làn da của bạn không bị sẹo và nổi mụn trong thời gian dài hơn. Ngoài ra, việc dùng thuốc uống trị mụn viêm cũng cần phải kết hợp với các biện pháp tại chỗ để đem lại tác dụng hiệp đồng tối ưu.