Nhiễm nấm ở người có HIV/AIDS

Người sống chung với HIV/AIDS vẫn có nhiều cơ hội cho một cuộc sống khỏe mạnh. Tuy nhiên, với những người này có thể sẽ có một số thách thức về sức khoẻ đó chính là tránh nhiễm trùng. Bệnh nhân HIV/AIDS có hệ miễn dịch yếu, đây chính là điều kiện tăng nguy cơ nhiễm trùng nấm (nhiễm trùng cơ hội).

Một số dấu hiệu đầu tiên cho thấy HIV/AIDS bắt đầu ở Hoa Kỳ là một nhóm gồm 5 trường hợp mắc bệnh viêm phổi do nấm có tên là PCP ở California vào năm 1981. Trước khi được điều trị bằng thuốc kháng virus, nhiễm trùng cơ hội và nhiễm nấm là vấn đề lớn đối với những người nhiễm HIV/AIDS. Sau khi điều trị bằng thuốc kháng virus, số ca nhiễm nấm và tử vong do nấm ở người nhiễm HIV giảm đi đáng kể. Ví dụ, một nghiên cứu cho thấy tỷ lệ mắc bệnh cryptococcus ở bệnh nhân AIDS đã giảm khoảng 90% trong những năm 1990. Việc giảm nhiễm trùng cơ hội chủ yếu là do liệu pháp kháng virus (ART) giúp giữ cho người nhiễm HIV đến giai đoạn mà hệ thống miễn dịch của họ dễ bị nấm nhất và các bệnh nhiễm trùng khác. Mặc dù vậy, bệnh nấm vẫn là mối lo ngại đối với người bị nhiễm HIV/AIDS.

Những người có HIV bị nấm là phổ biến và có thể xuất hiện ở các giai đoạn khác nhau của bệnh. Có thể từ giai đoạn cấp tính sớm nhất đến giai đoạn sau xác định được bệnh AIDS. Một số loại nấm phổ biến ở những người nhiễm HIV, như:

Bệnh nấm candida gây ra bởi một loại nấm men gọi là Candida. Nhiễm trùng thường gặp nhất ở miệng và âm đạo (đặc biệt ở những người mắc bệnh HIV).

Khi nó xuất hiện trong miệng như bệnh tưa miệng, nó thường được đặc trưng bởi các mảng dày, trắng trên lưỡi và các bộ phận khác của miệng và cổ họng. Khi nó xuất hiện trong âm đạo như một bệnh nhiễm trùng nấm men, nó được phân biệt bởi mảng dày giống như mủ.

Khi bệnh lan sang thực quản, phế quản, khí quản hoặc phổi, nhiễm trùng được coi là nghiêm trọng và được phân loại là tình trạng xác định AIDS ở người nhiễm HIV bị nấm.

Các triệu chứng của bệnh nấm candida bao gồm: Các mảng trắng bên trong miệng, cổ họng hoặc lưỡi trên; Đau họng và thay đổi vị giác; Đau ngực và khó nuốt kèm theo nhiễm nấm candida thực quản; Ngứa âm đạo, nóng rát và tiết dịch màu trắng đặc trưng cho bệnh nấm âm đạo.

Cryptococcosis là một bệnh nấm có khả năng gây tử vong khoảng hơn một triệu người trên thế giới mỗi năm. Ở những người nhiễm HIV, nó thường có thể tiến triển thành tình trạng gọi là viêm màng não do cryptococcus, ảnh hưởng đến hệ thần kinh trung ương và là biến chứng thường gặp ở người bị AIDS.

Nấm gây bệnh C. neoformans hoặc C. gatti, được tìm thấy trong đất có phân chim. Con đường lây nhiễm là qua đường hô hấp của bào tử nấm.

Cryptococcosis ngoài phổi (bao gồm viêm màng não do cryptococcus) được Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC) xếp vào loại bệnh xác định AIDS ở người nhiễm HIV.

Các triệu chứng của viêm màng não do cryptococcus bao gồm: Sốt; Nhìn mờ với chứng sợ ánh sáng (nhạy cảm sâu sắc với ánh sáng); Rối loạn tâm thần; Đau đầu; Cứng cổ, đau cổ

Bệnh histoplasmosis được gây ra bởi một loại nấm phổ biến là H. capsulatum, có thể thường xuyên được tìm thấy trong phân rắn, thả chim và dơi. Nhiễm trùng được biết là phổ biến ở miền đông và miền trung Hoa Kỳ (cũng như Châu Phi, Đông Nam Á, Nam Âu và Trung và Nam Mỹ). Mặc dù, hầu hết mọi người bị ảnh hưởng sẽ chỉ gặp các triệu chứng nhẹ, giống như cúm mà không có tác động lâu dài, nhưng ở những người nhiễm HIV histoplasmosis có thể phát triển thành nhiễm trùng phổi mãn tính tương tự như bệnh lao. Nó có thể lây lan nhanh ra khỏi phổi và ảnh hưởng đến nhiều cơ quan chính, thường gặp nhất ở những bệnh nhân nhiễm HIV có số lượng CD4 dưới 150. Do đó, histoplasmosis đã được CDC phân loại là tình trạng xác định AIDS ở những người nhiễm HIV.

Các triệu chứng của bệnh histoplasmosis bao gồm: Sốt; Sưng hạch bạch huyết; Ho; Khó thở; Giảm cân nặng.

Coccidioimycosis là do nấm C. immitis hoặc C. posadaii gây ra. Nó ảnh hưởng rộng rãi đến các cư dân ở Tây Nam Hoa Kỳ, bao gồm Texas và miền Nam California, cũng như miền bắc Mexico, Trung Mỹ, và Nam Mỹ.

Giống như bệnh cryptococcosis, coccidiomycosis được truyền qua các bào tử nấm có trong đất, bay trong không khí và được hít vào phổi. Các triệu chứng thường kéo dài và tương đối nhẹ. Tuy nhiên, khi nhiễm trùng lây lan từ phổi sang các cơ quan khác, nó được coi là một tình trạng xác định AIDS, dẫn đến một loạt các bệnh nghiêm trọng như: loét da, viêm màng não, tổn thương xương và viêm tim.

Các triệu chứng của bệnh Coccidioidomycosis bao gồm: Sốt; Đau đầu; Ho; Khó thở; Đau cơ; Mệt mỏi.

• Số lượng CD4 rất quan trọng. Bệnh nhân nhiễm HIV có nguy cơ bị nhiễm nấm cao nhất khi số lượng CD4 của bạn dưới 200. Giữ số lượng CD4 trên 200 có thể giúp tránh được bệnh nghiêm trọng.
• Điều trị chống retrovirus (ART) rất quan trọng. Bắt đầu điều trị ARV giúp làm chậm tiến triển của HIV và có thể làm giảm khả năng bị nhiễm nấm.
• Nhiễm nấm có thể từ nhẹ đến đe dọa tính mạng. Một số bệnh nhiễm nấm là phát ban da nhẹ, nhưng một số khác có thể gây tử vong (như viêm màng não do nấm). Vì vậy, điều quan trọng là phải tìm cách điều trị càng sớm càng tốt để cố gắng tránh nhiễm trùng nghiêm trọng.
• Nhiễm nấm có thể trông giống như nhiễm trùng do vi khuẩn hoặc virus. Hãy hỏi bác sĩ để kiểm tra xem có bị nhiễm nấm không và nên sử dụng thuốc để chống nhiễm trùng.

Nhiễm nấm rất khó tránh vì chúng là một phần tự nhiên của môi trường. Nấm sống ngoài trời trong đất, trên cây, cây và các thảm thực vật khác. Chúng cũng có trên nhiều bề mặt trong nhà và trên da của bạn. Tuy nhiên, có thể có một số cách để giảm nguy cơ bị nhiễm nấm nghiêm trọng, như:

• Tìm hiểu về nhiễm nấm. Tìm hiểu về chúng có thể giúp bạn nhận ra các triệu chứng sớm, điều này có thể ngăn ngừa bệnh nghiêm trọng.
• Tìm hiểu về nguy cơ nhiễm nấm. Nguy cơ bị nhiễm nấm có thể thay đổi tùy thuộc vào vị trí và số lượng CD4.
• Sử dụng thuốc chống nấm. Bác sĩ có thể kê toa thuốc để ngăn ngừa nhiễm nấm. Ví dụ, bác sĩ có thể khuyên dùng thuốc (TMP-SMX, còn được gọi là Bactrim, Septra hoặc Cotrim) để ngăn ngừa một loại viêm phổi do nấm gọi là Pneumocystis jiroveci pneumonia (PCP).
• Cố gắng tránh các khu vực có nhiều bụi như các công trường xây dựng, khu vực nuôi gia súc, gia cầm...

Để đăng ký khám và điều trị tại Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec, Quý Khách có thể liên hệ Hệ thống Y tế Vinmec trên toàn quốc, hoặc đăng ký khám trực tuyến TẠI ĐÂY

Nguồn tham khảo: cdc.gov, verywellhealth.com

XEM THÊM

• Dị ứng nấm mốc: Triệu chứng, chẩn đoán và điều trị
• Chẩn đoán và điều trị nấm phổi
• Nấm móng: Nguyên nhân, triệu chứng, chẩn đoán và điều trị