Những bệnh có thể chẩn đoán sớm nhờ chụp X-quang phổi

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Tiến sĩ, Bác sĩ Trần Như Tú và Thạc sĩ, Bác sĩ Lê Thị Hồng Vũ - Khoa Chẩn đoán hình ảnh - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Đà Nẵng.

Chụp X-quang phổi là chỉ định thông thường của bác sĩ khi muốn kiểm tra sức khỏe và sàng lọc các bệnh về phổi. Bài viết sẽ cung cấp thông tin cho bạn về cách thức thực hiện, mục đích, yêu cầu giúp bạn hiểu rõ hơn về xét nghiệm này.

Chụp X- quang phổi là kỹ thuật sử dụng máy chụp X- quang tại phòng đặc biệt với bóng phát tia X di chuyển được, gắn vào cần kim loại lớn, người bệnh sẽ được hướng dẫn đứng trước một tấm chứa phim X- quang hoặc một đầu thu đặc biệt có thể ghi lại hình ảnh của tim, phổi, đường thở, mạch máu và hạch bạch huyết.

Để khám phá toàn diện lá phổi thì việc chụp X- quang phổi chỉ là bước khởi đầu cần thiết chứ chưa đem lại kết quả xác thực nhất. Mọi người có thể nhận thấy rõ ràng dựa vào một số ưu và nhược điểm sau đây.

Ưu điểm:

• Nhanh chóng.
• Ít tốn kém.
• Nhìn được toàn thể hai lá phổi, bóng tim, lồng ngực.
• Nhìn thấy các tổn thương đủ lớn, không bị che lấp trên hai lá phổi.

Nhược điểm:

• Không thấy được các tổn thương nhỏ hoặc ở giai đoạn sớm trên hai lá phổi.
• Tổn thương phổi có thể bị che bởi bóng tim, xương sườn,...
• Khó phát hiện được những tổn thương tại những vị trí khó quan sát như hai đỉnh phổi.
• Không thấy rõ được những đặc tính bên trong của tổn thương.

Do vậy, chụp X- quang phổi tuy rất hiệu quả trong việc chẩn đoán bước đầu các bệnh lý về phổi, nhưng để có thêm những bằng chứng để đi đến kết luận bệnh các bác sĩ có thể sẽ chỉ định người bệnh làm các xét nghiệm lâm sàng khác.

Khi chụp X-quang máy X-quang sẽ chiếu tia X quang ngực cho ra các hình ảnh cụ thể. Tia X xuyên qua các mô mềm, dịch của cơ thể gặp phim sẽ cho ra hình ảnh phổi, tim, mạch máu và các cấu trúc của thành ngực như xương sườn...

Dựa vào hình ảnh này, bác sỹ có thể kiểm tra, xác định và chẩn đoán sớm một số điều sau:

• Xác định xem có dịch hay khí bên trong khoang màng phổi hoặc không gian quanh phổi hay không;
• Chẩn đoán xem người bệnh có gặp các bệnh lý về tim và phổi như: Viêm phổi, xẹp phổi, ung thư,...
• Nếu bị chấn thương có thể xác định tình trạng xương sườn bị gãy hoặc bị tổn thương.

Mặc dù có nhiều mặt hạn chế, nhưng chụp X- quang phổi thông thường vẫn là phương pháp đầu tiên giúp bác sĩ có thể chẩn đoán bệnh. So với các kỹ thuật thăm khám sức khỏe và chẩn đoán bệnh lý khác chụp X- quang phổi được áp dụng trong khá nhiều trường hợp khác nhau:

• Kiểm tra tình trạng phổi trong thăm khám sức khỏe định kỳ.
• Chỉ định khi người bệnh có triệu chứng như: Khó thở, đau tức ngực, chấn thương, ho dai dẳng,..
• Chẩn đoán sàng lọc bệnh lý nếu nghi có nguy cơ bị chấn thương ngực, dập phổi, viêm phổi, lao phổi, khối u ở phổi, tràn dịch phổi,...
• Phát hiện các bất thường ở phổi cũng như theo dõi tiến triển trong trường hợp đã có bệnh lý về phổi.
• Đau nặng sau khi chấn thương hay do bệnh về tim.

Phòng dành để chụp X-quang được thiết kế đặc biệt với thiết bị lắp đặt để ngăn chặn tia X phóng ra ngoài gây ảnh hưởng tới các bệnh nhân khác. Đối với hầu hết các bệnh viện, cơ sở y tế đều có chung một quy trình gồm các bước sau đây.

• Di chuyển đến phòng chụp theo chỉ dẫn cả bác sĩ hoặc kỹ thuật viên.
• Bạn sẽ được hướng dẫn đứng gần tấm chứa phim X-quang bên trong hay là một dụng cụ có đầu thu đặc biệt ghi được hình ảnh vào máy tính.
• Tiếp theo bạn được hướng dẫn cách đứng chụp và nín thở để tăng độ nét cho hình ảnh X-quang.

Sau khi thực hiện chụp xong bạn sẽ có thể trở về hoạt động bình thường. Bác sĩ sẽ đưa ra các giải thích về tình trạng bệnh cho bạn ngay sau khi có kết quả chụp X-quang. Đồng thời, cho bạn biết là bạn có cần thực hiện thêm phương pháp bổ sung nào không.

Trong quá trình chụp thì tia X có thể gây ảnh hưởng đến cơ thể người bệnh. Nhưng bạn hoàn toàn yên tâm khi tiếp xúc vì lượng tia X rất thấp, thậm chí còn thấp hơn tia X mà bạn bị nhiễm khi đi ngoài đường. Do đó, sẽ không gây hại gì đáng kể.

Người bệnh sẽ có thể nhận thấy tình trạng của mình thông qua phim chụp X- quang phổi. Cụ thể một kết quả bình thường sẽ có:

• Kích thước, hình dáng phổi bình thường. Không có khối nào hay biến chứng nào trong phổi, màng phổi bình thường.
• Các mạch máu, mô tim cũng có kích thước bình thường.
• Khung xương sườn, xương sống cũng bình thường.
• Không phát hiện tích tụ chất lỏng hay khí, dị vật lạ trong khoang phổi.

Kết quả bất thường cho thấy được bạn đang mắc các bệnh lý liên quan:

• Phát hiện những khối u, chấn thương, phù phổi.
• Nhìn thấy những viêm nhiễm của bệnh lao phổi, viêm phổi.
• Phát hiện dịch quanh phổi, khí xung quanh.
• Thấy các tổn thương xương sườn, xương đòn.
• Phát hiện hạch to hoặc vật thể lạ trong đường thở, thực quản, phổi.

Nếu có bất kỳ câu hỏi thắc mắc nào, bạn có thể tham khảo thêm ý kiến của bác sĩ để nhận xét rõ hơn tình trạng phổi của mình.

Chụp X- quang phổi không gây đau, tuy nhiên để đảm bảo cho kết quả chính xác người bệnh cần lưu ý một số điều sau:

• Nên mang theo các tóm tắt bệnh án, phiếu xét nghiệm, kết quả chụp X- quang trước đó nếu có để trong một số trường hợp các bác sĩ cần có sự so sánh để đưa ra kết luận.
• Người bệnh là nữ thì cần thông báo cho bác sĩ nếu có nghi ngờ mang thai hoặc đang mang thai để tránh những ảnh hưởng xấu của tia X đến thai nhi.
• Người bệnh cần mặc đồ mỏng, nhẹ hoặc mặc áo choàng của cơ sở khám y tế.
• Tháo bỏ các vật dụng gây ảnh hưởng đến phim chụp như: Vòng, nhẫn, cặp tóc, kính,...

Chi phí chụp chiếu X- quang phổi cũng là thắc mắc mà mọi người quan tâm. Theo quyết định của Bộ Y tế thì mức giá tối thiểu để chụp sẽ rơi vào khoảng 95.000đ/ lần. Ở nước ngoài, giá một lần chụp phổi từ 54 đến 204 USD, trung bình 111 USD. Đây là giá chưa bao gồm các chỉ định xét nghiệm và khám chữa khác. Các trường hợp sử dụng bảo hiểm y tế cũng sẽ không được chi trả cho việc làm các xét nghiệm chụp X-quang phổi này.

Tùy vào từng cơ sở y tế và bệnh viện khác nhau thì mức giá chụp X-quang có sự giao động khác nhau, có thể cao hơn so với quy định Bộ Y tế. Đây là một mức phí hoàn toàn thấp so với các phương pháp chẩn đoán xét nghiệm hiện đại khác. Do đó, bạn nên tham khảo chụp X-quang trước tiên rồi nếu được chỉ định có thể thực hiện thêm các bài kiểm tra khác.

Trên đây là thông tin về kỹ thuật chụp X- quang phổi và hy vọng đã giải đáp cho các bạn những thắc mắc về câu hỏi “Những bệnh có thể chẩn đoán sớm nhờ chụp X-quang phổi”. Hãy luôn chú ý thăm khám sức khỏe định kỳ để sớm phát hiện những bệnh lý về tim phổi nguy hiểm. Từ đó có được giải pháp điều trị kịp thời.

Tiến sĩ Trần Như Tú với kinh nghiệm trên 20 năm, trong đó 3 năm làm Phó trưởng Khoa cận lâm sàng - Bệnh viện Hòa Vang, 16 năm làm Phó khoa Chẩn đoán hình ảnh tại Bệnh viện Đà Nẵng, 4 năm làm Trưởng khoa Chẩn đoán hình ảnh tại bệnh viện Phụ sản - Nhi Đà Nẵng; Tiến sĩ Tú chẩn đoán chính xác, giảm tối thiểu sai sót dựa trên các hình ảnh thu được, sẵn sàng phục vụ bệnh nhân 24/24 trong các trường hợp khẩn cấp, cấp cứu.

XEM THÊM:

• Tìm hiểu thông tin về mủ màng phổi
• Nguyên nhân và cách chẩn đoán áp xe phổi
• Chẩn đoán ung thư phổi bằng cách nào?