Phác đồ điều trị viêm tủy cắt ngang

Bài viết được viết bởi ThS, BS. Nguyễn Thị Minh Phương, Khoa Nội tổng hợp - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City

Viêm tủy cắt ngang thường gặp ở độ tuổi từ 10-19 tuổi và 30-39 tuổi gây tổn thương hoặc phá hủy myelin khiến tế bào thần kinh mất khả năng dẫn truyền các thông tin thần kinh từ tủy sống đến các cơ quan trong cơ thể.

Viêm tủy cắt ngang là quá trình viêm của một hoặc nhiều khoanh tủy liên tiếp, thường là đoạn tủy ngực. Quá trình viêm gây phá hủy hoặc tổn thương Myelin, một chất giàu lipid bao bọc xung quanh sợi trục của tế bào thần kinh. Khi bị tổn thương myelin, tế bào thần kinh sẽ mất khả năng dẫn truyền các thông tin thần kinh( điện thế hoạt động ) từ tủy sống tới các phần còn lại của cơ thể và gây ra các triệu chứng về cảm giác, vận động hoặc rối loạn cơ tròn .

Viêm tủy cắt ngang có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi, cả nam và nữ , cũng như ở các chủng tộc khác nhau. Tuy nhiên bệnh hay gặp nhất ở lứa tuổi từ 10-19 tuổi và 30-39 tuổi.

Có nhiều nguyên nhân gây viêm tủy cắt ngang :

• Các bệnh lý viêm tự miễn của hệ thần kinh trung ương : bệnh xơ cứng rải rác, các rối loạn dạng viêm tủy thị thần kinh, viêm não tủy cấp tính lan tỏa.
• Các rối loạn viêm và tự miễn hệ thống: viêm cột sống dính khớp, hội chứng Sjogren, lupus ban đỏ hệ thống, sarcoidosis, bệnh Behcet.
• Nguyên nhân nhiễm trùng: do các vi khuẩn, do virus, ký sinh trùng, nấm.
• Hội chứng cận u và ung thư.
• Các trường hợp không tìm thấy hoặc chứng minh được các nguyên nhân nêu trên thì được gọi là viêm tủy cắt ngang vô căn.

Viêm tủy cắt ngang vô căn có thể xảy ra cấp tính (trong vòng vài giờ đến vài ngày), hoặc bán cấp (vài ngày đến 4 tuần).

Triệu chứng của bệnh viêm tủy cắt ngang vô căn gồm :

• Các triệu chứng về vận động : yếu một hoặc 2 chân tiến triển nhanh , có thể gây liệt hoàn toàn 2 chân khiến bệnh nhân không thể đi lại được. Nếu tổn thương xảy ra ở tủy cổ thì bệnh nhân có thể liệt cả 2 tay.
• Các triệu chứng cảm giác: tăng cảm giác đau khi sờ, chạm nhẹ vào da. Tê bì hoặc cảm giác như kim châm ở tay chân và thân mình dưới đoạn tủy bị tổn thương. Người bệnh có thể có cảm giác buốt cóng, hoặc mất hoàn toàn cảm giác ở hai chân. Đôi khi có cảm giác đau nhói dọc cột sống khi cúi đầu và hết khi ngửa đầu về vị trí bình thường, gọi là dấu hiệu Lhermittes.
• Đau: triệu chứng đau lưng có thể xuất hiện từ giai đoạn đầu, hoặc đau lan từ lưng xuống chân , từ cổ xuống 2 tay.
• Rối loạn chức năng bàng quang- ruột : có thể bí tiểu, táo bón , hoặc tăng cảm giác buồn tiểu không nhịn được, đi tiểu nhiều lần.
• Ngoài ra rất nhiều bệnh nhân có thể có cảm giác khó chịu trong người, sốt, co cứng cơ, ăn không thấy ngon miệng, hoặc thậm chí khó thở.

Để chẩn đoán viêm tủy cắt ngang vô căn cần loại trừ các nguyên nhân như bệnh lý tự miễn, bệnh lý nhiễm trùng, bệnh lý cận u.

Bệnh nhân sẽ được làm các xét nghiệm như :

• Chụp MRI (cộng hưởng từ) cột sống cổ hoặc ngực, MRI não có tiêm thuốc cản quang;
• Chọc dịch não tủy;
• Các xét nghiệm máu để loại trừ các nguyên nhân tự miễn, cận ung thư, nhiễm trùng;
• Một số trường hợp chụp MRI và chọc dịch não tủy ban đầu cho kết quả bình thường, tuy nhiên có thể sẽ phải làm lại sau 5-7 ngày .

Cortiosteroid liều cao : Việc sử dụng corticoid liều cao trong 3-5 ngày sẽ giảm tình trạng viêm và phù tủy. Nên bắt đầu càng sớm càng tốt. Thuốc hay dùng là Methylprednisolone hoặc dexamethasone đường tĩnh mạch.

Lọc huyết tương: nếu người bệnh đáp ứng kém với Corticosteroid, có thể tiến hành lọc huyết tương cho bệnh nhân . Thông thường sẽ lọc cách ngày trong khoảng thời gian 10 ngày. Xu hướng hiện nay nên lọc huyết tương sớm nếu người bệnh có triệu chứng liệt chân tay mức độ nặng, không chờ tới khi corticosteroid có hiệu quả.

Với bệnh nhân có tái phát viêm tủy cắt ngang vô căn, có thể kết hợp thuốc điều hòa miễn dịch như Mycophenolate hoặc Rituximab.

Hầu hết bệnh nhân viêm tủy cắt ngang vô căn sẽ hồi phục ít nhất một phần các triệu chứng. Quá trình hồi phục có thể kéo dài từ 1 đến 3 tháng, hoặc lâu hơn. Người bệnh cần tiếp tục tập phục hồi chức năng. Khoảng 40 % người bệnh có thể sẽ có di chứng một phần. Nếu triệu chứng ban đầu xảy ra nhanh, kèm theo liệt hoàn toàn 2 chân thì tiên lượng hồi phục sẽ kém hơn.

Phần lớn bệnh nhân bị viêm tủy cắt ngang vô căn chỉ bị một lần. Khoảng 25-33 % bệnh nhân sẽ bị tái phát.

Để việc điều trị đạt được hiệu quả, việc phát hiện bệnh có vai trò rất quan trọng.Vì vậy, khi cơ thể xuất hiện những triệu chứng lạ, bạn nên đến ngay cơ sở y tế uy tín để khám. Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec là cơ sở y tế chất lượng cao tại Việt Nam với đội ngũ y bác sĩ có trình độ chuyên môn cao, được đào tạo bài bản, chuyên sâu trong nước và nước ngoài, giàu kinh nghiệm.

Hệ thống thiết bị y tế hiện đại, tối tân, sở hữu nhiều máy móc tốt nhất trên thế giới giúp phát hiện ra nhiều căn bệnh khó, nguy hiểm trong thời gian ngắn, hỗ trợ việc chẩn đoán, điều trị của bác sĩ hiệu quả nhất. Không gian bệnh viện được thiết kế theo tiêu chuẩn khách sạn 5 sao, mang đến cho người bệnh sự thoải mái, thân thiện, yên tâm.