Siêu âm đo đường kính bao dây thần kinh thị giác trong theo dõi tăng áp lực nội sọ

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Bác sĩ chuyên khoa II Khổng Tiến Đạt - Bác sĩ Chẩn đoán hình ảnh - Khoa Chẩn đoán hình ảnh - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Hạ Long. Bác sĩ có hơn 14 năm làm việc trong lĩnh vực chẩn đoán hình ảnh.

Siêu âm đo đường kính bao dây thần kinh thị giác là kỹ thuật hiện đại, có độ chính xác cao được áp dụng trong theo dõi tăng áp lực nội sọ. Hiện nay, siêu âm dây thần kinh thị giác được ứng dụng rộng rãi vì thao tác đơn giản, dễ tiến hành tại các cơ sở y khoa.

Các phương pháp theo dõi tăng áp lực nội sọ gồm có phương pháp xâm nhập và không xâm nhập. Trong đó, phương pháp xâm nhập được tiến hành với tỷ lệ khoảng 50% trên những bệnh nhân được chỉ định theo dõi do quan ngại những biến chứng có thể xảy ra như chảy máu, nhiễm trùng, hoặc thiếu sự chính xác và chi phí cao. Ngược lại, phương pháp không xâm nhập lại dễ tiến hành do đó được áp dụng rộng rãi.

Theo dõi tăng áp lực nội sọ được thực hiện liên tục giúp cải thiện tỷ lệ tử vong trên những bệnh nhân bị chấn thương sọ não nặng.

Phương pháp xâm nhập gồm có:

• Dẫn lưu não thất
• Catheter nhu mô não
• Đo bằng bóng cảm nhận áp lực

Phương pháp không xâm nhập:

• Siêu âm doppler xuyên sọ
• Siêu âm đo đường kính bao dây thần kinh thị giác.

Kỹ thuật siêu âm đo đường kính bao dây thần kinh thị giác được thực hiện như sau:

• Bước 1: Bệnh nhân nằm ngửa trên giường.
• Bước 2: Bác sĩ siêu âm sử dụng đầu dò phẳng, f: 7-12MHz, B-mode.
• Bước 3: Đặt đầu dò ở phần trên ngoài ổ mắt.
• Bước 4: Đo ở 3mm sau nhãn cầu.

Các nghiên cứu được thực hiện và chỉ ra rằng có sự tương quan chặt chẽ giữa tăng áp lực nội sọ và đo đường kính bao dây thần kinh thị giác, khi kích thước đường kính bao dây thần kinh thị giác tăng, gợi ý chẩn đoán tăng áp lực nội sọ.

Ngoài ra, một số nghiên cứu cũng đã được tìm hành nhằm tìm ra ngưỡng giá trị của đường kính bao dây thần kinh thị giác:

• Khi áp lực nội sọ > 20mmHg: giá trị đo đường kính bao dây thần kinh thị giác là 5,4 ± 0,49mm.
• Khi áp lực nội sọ < 20 mmHg: giá trị đo đường kính bao dây thần kinh thị giác là 4,4 ± 0,49mm.

Với giá trị đường kính bao dây thần kinh thị giác đo được > 5mm dùng trong chẩn đoán tăng áp lực nội sọ khi áp lực nội sọ > 20mmHg, sẽ có độ nhạy là 88% và độ đặc hiệu là 93%.

Siêu âm đo đường kính bao dây thần kinh thị giác trong theo dõi tăng áp lực nội sọ là kỹ thuật không xâm lấn có thể được sử dụng trong các trường hợp sau:

• Không thể thực hiện được các kỹ thuật xâm lấn.
• Nghi ngờ tăng áp lực nội sọ.
• Loại trừ tăng áp lực nội sọ trong thăm khám lâm sàng người bệnh bị nôn, buồn nôn nhưng không có dấu hiệu giãn não thất hay hôn mê.

Siêu âm đo đường kính bao dây thần kinh thị giác có những ưu điểm sau:

• Dễ thực hiện bởi bác sĩ siêu âm có kinh nghiệm
• Ít gây biến chứng, nguy cơ đối với người bệnh.

Tuy nhiên, nhược điểm của phương pháp này là đánh giá ngắt quãng và thực hiện không liên tục.

Siêu âm đo đường kính bao dây thần kinh thị giác trong theo dõi tăng áp lực nội sọ là thủ thuật an toàn và đơn giản, cho kết quả với độ chính xác cao, góp phần nâng cao hiệu quả điều trị chứng tăng áp lực nội sọ và cải thiện tiên lượng bệnh.