Siêu âm giúp phân biệt bệnh xốp thận với hoại tử gai thận không?

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Bác sĩ Trịnh Lê Hồng Minh - Bác sĩ Chẩn đoán hình ảnh - Khoa Chẩn đoán hình ảnh - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park. Bác sĩ có nhiều năm kinh nghiệm trong lĩnh vực chẩn đoán hình ảnh.

Thận có hình hạt đậu, màu nâu đỏ và có bề mặt trơn láng. Thận có chiều dài khoảng 12cm, rộng 6cm, dày 3cm và nặng khoảng 130g.

1.1 Bệnh xốp thận là gì?

Bệnh xốp thận (Cacchi-Ricci) là một rối loạn bẩm sinh của thận, đặc trưng bởi tình trạng giãn nở các ống dẫn nước tiểu nhỏ ở 1 hoặc cả 2 thận. Trong thận của bệnh nhân bị xốp thận có các nang và có thể tồn tại sỏi trong các nang này. Các nang này tạo thành dạng xốp như miếng bọt biển, giữ nước tiểu chảy tự do trong các ống và trong thận. Người mắc bệnh xốp thận có nguy cơ cao bị sỏi thận và nhiễm trùng đường tiểu do ứ đọng nước tiểu. Bệnh nhân thường phải lọc sỏi thận mỗi năm. Dù vậy, bệnh xốp thận vẫn được coi là một rối loạn lành tính, có tỷ lệ mắc bệnh khá thấp.

Về triệu chứng, ở giai đoạn đầu bệnh xốp thận có thể không có triệu chứng. Dấu hiệu đầu tiên mà người bệnh thường gặp là nhiễm trùng đường tiểu hoặc sỏi thận. Các triệu chứng gây ra bởi 2 căn bệnh này gồm: Đau ở lưng, bụng dưới hoặc háng; buốt hoặc đau khi đi tiểu; nước tiểu có nhiều bọt, có màu tối hoặc lẫn máu; nước tiểu có mùi hôi thối; sốt và ớn lạnh; nôn mửa.

1.2 Bệnh hoại tử gai thận là gì?

Gai thận là nơi các ống sinh niệu tập hợp nước tiểu lại và đổ vào đài thận nhỏ. Mỗi thận có khoảng 8 - 14 đài thận nhỏ, được sắp xếp thành 2 lớp. Bệnh hoại tử gai thận là do thiếu máu gai thận, thường gặp ở bệnh nhân tiểu đường, thường bị nặng thêm do nguyên nhân nhiễm trùng hoặc tắc nghẽn. Ngoài ra, việc uống quá nhiều thuốc giảm đau hoặc mắc bệnh hồng cầu hình liềm cũng có thể dẫn tới bệnh hoại tử gai thận.

Bệnh xốp thận có thể được chẩn đoán phát hiện thông qua các phương pháp chẩn đoán là: Chụp X-quang bể thận bằng tĩnh mạch (thấy được sự tắc nghẽn trong đường tiểu, các nang thận), chụp cắt lớp vi tính (thấy được ống dẫn nước tiểu bị nở rộng hoặc kéo dài) và siêu âm (thấy được sỏi thận và sỏi canxi trong thận). Trong đó, phương pháp siêu âm đang được sử dụng rộng rãi hiện nay trong chẩn đoán bệnh.

Siêu âm là phương pháp chẩn đoán hình ảnh có khả năng thăm dò tốt nhu mô thận và khoang quanh thận. Siêu âm Doppler còn giúp nghiên cứu rõ các mạch máu thận. Khi siêu âm, bệnh nhân được đặt tư thế nằm ngửa, chếch 2 bên hoặc nghiêng, có thể nằm sấp. Sau đó, bác sĩ dùng đầu dò tần số 3.5-5 MHz. Đầu dò sẽ phát, thu sóng siêu âm phản hồi. Hình ảnh siêu âm là hình ảnh cắt lớp 2 chiều và đen trắng. Đầu dò được quét theo nhiều hướng khác nhau, dọc thận, ngang thận và bàng quang.

Hình ảnh siêu âm sẽ thấy thận gồm 2 vùng phân biệt rõ: Trung tâm thận là xoang thận, ngoại vi là nhu mô thận. Thận được bao quanh bởi bao thận (viền tăng âm). Xoang thận có hình tăng âm màu trắng do chứa mỡ, có các vách mạch máu và vách đài bể thận nên phản hồi âm nhiều. Khi bể thận có nước tiểu sẽ thấy một lớp dịch rỗng âm màu đen ở vùng tăng âm. nhu mô thận giảm âm có màu xám và phản hồi âm ít.

Hình ảnh siêu âm bệnh xốp thận: Phần tủy thận có echo dày với những điểm có echo và một số có bóng lưng. Phương pháp siêu âm có thể phân biệt bệnh xốp thận với hoại tử gai thận và thận đa nang. Cụ thể, với hoại tử gai thận, siêu âm sẽ thấy có gai lột và calyceal ring sign.

Ưu điểm của kỹ thuật siêu âm thận là đơn giản, dễ thực hiện, có chi phí thấp, hiệu quả đánh giá chính xác, có thể thực hiện ngay tại giường bệnh, có thể tái khám nhiều lần và không gây hại cho sức khỏe. Siêu âm cũng có thể xem được hình thái thận theo 3 chiều không gian, có thể thấy bàng quang, tiền liệt tuyến,...

Bệnh xốp thận có thể chẩn đoán phân biệt với hoại tử gai thận qua phương pháp siêu âm, Khi được xác định chẩn đoán, bệnh nhân nên phối hợp với bác sĩ trong quá trình điều trị bệnh để nâng cao chất lượng sống, tránh được những biến chứng do bệnh gây ra.