Thuốc kháng sốt rét Quinine: Điều trị được chuột rút

Bài viết được viết bởi Bác sĩ chuyên khoa I Võ Khắc Khôi Nguyên - Bác sĩ chấn thương chỉnh hình, Khoa Ngoại tổng hợp - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park.

Chuột rút cơ bắp là một cơn co thắt không tự ý. Nó xuất hiện tạm thời nhưng dữ dội, gây đau đớn, có thể xảy ra trong nhiều tình huống khác nhau. Nguyên nhân và cách chữa chứng chuột rút cho đến nay vẫn còn bàn cãi. Quinine - một loại thuốc điều trị sốt rét bước đầu cho thấy có thể giảm tần suất và cường độ của chuột rút ở chân.

Chuột rút là một vấn đề phổ biến có thể ảnh hưởng đến bất kỳ người nào. Tuy nhiên, có một số đối tượng và tình huống nguy cơ cao bị chuột rút: khi tập thể dục, vào ban đêm ở người già, phụ nữ mang thai, ở những người mắc bệnh thần kinh và suy thận.

Nhiều biện pháp điều trị đã được đưa ra nhằm kiểm soát tình trạng chuột rút cơ bắp ở chân. Các can thiệp phổ biến nhất có thể được phân loại thành 2 nhóm: dùng thuốc và không dùng thuốc.

Phương pháp điều trị không dùng thuốc bao gồm kéo căng cơ, tập thể dục, tránh mệt mỏi về thể chất, xoa bóp, thư giãn, trị liệu bằng nhiệt, giảm cân, kích thích thần kinh cảm giác, nẹp mắt cá chân khi ngủ, trấn an, thay đổi tư thế ngủ và ngồi. Các biện pháp dùng thuốc phổ biến bao gồm quinine sulphate, gabapentin, canxi, magie, vitamin E, thuốc chẹn kênh canxi, oxalate.

Trước khi y học phát triển để đưa ra các nghiên cứu có bằng chứng khoa học, chúng ta đã có một lịch sử lâu dài của các phương thuốc dân gian để điều trị hoặc phòng ngừa chuột rút.

Một số kinh nghiệm dân gian có thể làm giảm khả năng chuột rút, giảm cường độ và thời gian chuột rút. Có rất nhiều kinh nghiệm dân gian, nhưng càng nhiều cách càng chứng tỏ không có cách nào mang lại hiệu quả đầy đủ.

Trong số này, có thể kể đến cách sử dụng hợp chất có vị mạnh hoặc đắng như nước dưa chua, mù tạt, quinine, giấm và các loại gia vị và thảo mộc khác nhau. Từ đó cho thấy các thế hệ trước đã có kinh nghiệm sử dụng quinine trong điều trị chuột rút.

Một số tài liệu cho thấy Quinine vẫn là loại thuốc duy nhất làm giảm tần suất và cường độ của chuột rút ở chân. Tuy nhiên, mức độ lợi ích từ quinine khá khiêm tốn nên người bệnh cần thận trọng khi sử dụng không theo chỉ định của bác sĩ. Điều trị quinine nên được xem xét ở những người có triệu chứng chuột rút nghiêm trọng. Trước khi sử dụng, bác sĩ cần thảo luận với bệnh nhân về các rủi ro và lợi ích.

Bên cạnh đó, Quinine có thể ngăn ngừa chuột rút tái phát. Năm 2015, nghiên cứu Cochrane đã kết luận rằng uống quinine (200-500 mg mỗi ngày) làm giảm số lần chuột rút và số ngày chuột rút, giúp giảm cường độ chuột rút, nhưng không cải thiện thời gian chuột rút.

Một số bằng chứng cho thấy việc uống theophylin kết hợp với quinine cải thiện chứng chuột rút hơn so với việc dùng quinine đơn thuần. Một lần nữa, nghiên cứu cũng nhấn mạnh đến những nguy cơ tác dụng phụ do quinine gây ra.

Điều trị quinine chỉ nên được xem xét nếu:

• Chuột rút thường xuyên hoặc nghiêm trọng hoặc thường xuyên làm gián đoạn giấc ngủ
• Các nguyên nhân gây ra chuột rút đã được tầm soát và loại trừ
• Các bài tập kéo dãn cơ dự phòng đã tỏ ra không hiệu quả hoặc hoặc an toàn cho bệnh nhân
• Bác sĩ lâm sàng và bệnh nhân đồng ý rằng lợi ích tiềm năng lớn hơn rủi ro khi dung quinine cho cá nhân đó
• Không nên kê đơn Quinine nếu đã có bất kỳ phản ứng bất lợi nào trước đó đối với quinine (bao gồm cả chất có trong đồ uống)

Khi bắt đầu điều trị quinine, chúng ta cần lưu ý các vấn đề sau:

• Bệnh nhân nên được cảnh báo không được vượt quá liều tối đa 300 mg quinine sulphate hoặc quinine bisulphate
• Bệnh nhân nên được cảnh báo ngừng điều trị và tham khảo ý kiến ​​bác sĩ nếu có các triệu chứng giảm tiểu cầu, chẳng hạn như bầm tím hoặc chảy máu không rõ nguyên nhân
• Cần thận trọng đặc biệt ở những người dùng thuốc có thể tương tác với quinine bao gồm warfarin, thuốc hạ đường huyết, thuốc ức chế CYP3A4 mạnh và thuốc kéo dài khoảng QT của tim

Điều trị quinine nên được dừng lại sau 4 tuần nếu không có hoặc không chắc chắn về lợi ích. Trong quá trình điều trị, người bệnh cần ghi nhận lại “nhật ký” bị chuột rút để là căn cứ xem xét hiệu quả điều trị. Ở những người có kết quả tốt khi dùng quinine, vấn đề điều trị nên được đánh giá lại và xem xét việc ngừng thuốc sau mỗi 3 tháng.

Có nhiều loại chuột rút được khởi phát bởi các nguyên nhân khác nhau. Quinine mặc dù đã được xem xét có hiệu quả trong điều trị chuột rút nhưng không phải là chiến lược duy nhất. Nếu chúng ta chỉ dùng một biện pháp đơn độc để phòng ngừa hoặc điều trị chuột rút thì khó có thể thành công.