Điều trị ung thư tuyến tiền liệt di căn xương như thế nào?

Bài viết của Bác sĩ chuyên khoa I Nguyễn Thị Minh Thuyên - Khoa Xét nghiệm - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Đà Nẵng

Bisphosphonates là thuốc có tác dụng làm chậm các tế bào hủy xương (osteoclasts). Những tế bào này bình thường phá vỡ cấu trúc khoáng chất cứng của xương. Các tế bào hủy xương thường hoạt động quá mức khi ung thư tuyến tiền liệt di căn đến xương và có thể gây ra các vấn đề về xương.

Tác dụng của bisphosphonates:

• Giúp giảm đau và giảm nồng độ canxi cao do ung thư di căn đến xương
• Giúp làm chậm sự phát triển của ung thư di căn đến xương và giúp trì hoãn hoặc ngăn ngừa gãy xương
• Giúp xương chắc khỏe ở người bệnh đang điều trị bằng liệu pháp hormone

Axit zoledronic (Zometa) là một bisphosphonate thường được dùng cho ung thư tuyến tiền liệt. Thuốc có chỉ định như sau:

• Tiêm tĩnh mạch (IV), 3 - 4 tuần / lần hoặc 12 tuần / lần
• Những người sử dụng thuốc này được khuyến cáo dùng thêm thực phẩm bổ sung có chứa canxi và vitamin D để ngăn ngừa giảm canxi.
• Tác dụng phụ:

. Các triệu chứng giống cúm và đau xương hoặc khớp

. Các vấn đề về thận (do đó thuốc cần được cân nhắc khi bệnh nhân có chức năng thận kém)

. Tác dụng phụ hiếm gặp nhưng rất nghiêm trọng là hoại tử xương hàm (osteonecrosis of the jaw - ONJ). Một phần xương hàm bị mất nguồn cấp máu và chết, có thể dẫn đến tình trạng mất răng và nhiễm trùng xương hàm rất khó chữa trị. Do đó, người bệnh được khuyến cáo kiểm tra sức khỏe răng miệng và nếu cần điều trị bất kỳ vấn đề nào về răng hoặc hàm trước khi bắt đầu điều trị bisphosphonate. Cần giữ vệ sinh răng miệng tốt bằng cách dùng chỉ nha khoa và đánh răng, đảm bảo răng giả vừa khít và khám răng định kỳ cũng có thể giúp ngăn ngừa ONJ.

Denosumab (Xgeva) là một thuốc khác có thể hỗ trợ khi ung thư tuyến tiền liệt di căn xương. Giống như bisphosphonates, denosumab cũng ngăn chặn tế bào hủy xương, nhưng theo một cơ chế khác.

Tác dụng của denosumab:

• Giúp ngăn ngừa hoặc trì hoãn các vấn đề như gãy xương ở người bệnh đã di căn xương. Thuốc có thể hữu ích ngay cả khi zometa không hiệu quả
• Giúp xương chắc khỏe ở người bệnh đang điều trị bằng liệu pháp hormone
• Tiêm dưới da 4 tuần một lần.
• Những người sử dụng thuốc này nên dùng thực phẩm bổ sung có chứa canxi và vitamin D để ngăn ngừa giảm canxi
• Các tác dụng phụ thường gặp:

-Buồn nôn, tiêu chảy

-Cảm thấy yếu hoặc mệt mỏi

-Cũng có thể gây hoại tử xương hàm

Một số nghiên cứu cho rằng các loại thuốc corticosteroid (như prednisone và dexamethasone) có thể giúp:

• Giảm đau xương
• Giảm mức PSA

Xạ trị có thể giúp giảm đau xương, đặc biệt nếu cơn đau chỉ giới hạn ở một hoặc chỉ một vài vùng xương. Xạ trị có thể nhắm vào các khối u trên cột sống, giúp giảm áp lực lên tủy sống và ngăn ngừa liệt; thu nhỏ các khối u ở các bộ phận khác của cơ thể để làm giảm các triệu chứng khác.

Thuốc phóng xạ có chứa nguyên tố phóng xạ, được tiêm tĩnh mạch và khu trú ở những vùng xương bị tổn thương, phát ra tia xạ tiêu diệt tế bào ung thư.

Thuốc được sử dụng trong trường hợp ung thư đã di căn đến nhiều xương, bởi thuốc phóng xạ có thể tiếp cận tất cả các xương bị ảnh hưởng cùng một lúc.

Các loại thuốc phóng xạ điều trị ung thư tuyến tiền liệt di căn đến xương:

• Strontium-89 (Metastron)
• Samarium-153 (Quadramet)
• Radium-223 (Xofigo)
• Tác dụng phụ: giảm số lượng tế bào máu, có thể làm tăng nguy cơ nhiễm trùng hoặc chảy máu.

Kyphoplasty là một tiểu phẫu để ổn định xương bị xẹp đau ở cột sống bị suy yếu do ung thư tuyến tiền liệt.

Để thực hiện tiểu phẫu này, bác sĩ sẽ rạch một vết nhỏ ở giữa lưng, đặt một quả bóng vào phần xương cột sống yếu. Quả bóng được bơm đầy không khí và sau đó được bơm một hỗn hợp giống như xi măng (sẽ cứng lại) để ổn định xương và cột sống.

• Khi được kê đơn đúng cách, thuốc giảm đau rất hiệu quả, nhất là khi được dùng theo lịch trình thường xuyên. Thuốc sẽ không hiệu quả nếu chỉ được dùng khi cơn đau đã trở nên nghiêm trọng.
• Nếu bị đau xương do ung thư tuyến tiền liệt, người bệnh phải được điều trị để giảm đau, khiến họ cảm thấy dễ chịu hơn và có thể tập trung vào những điều quan trọng hơn.
• Hãy báo với bác sĩ khi có các cơn đau, các triệu chứng khác hoặc bất kỳ mối quan tâm nào về chất lượng cuộc sống. Hiện nay, đau và hầu hết các triệu chứng khác của ung thư tuyến tiền liệt thường có thể được điều trị.

Xương là nơi ung thư tuyến tiền liệt di căn đầu tiên. Do đó, khi ung thư đã lan ra ngoài tuyến tiền liệt, mục tiêu điều trị sẽ tập trung ngăn ngừa hoặc làm chậm di căn đến xương. Trường hợp đã thực sự di căn đến xương, cần giảm đau, kiểm soát các biến chứng khác.

Bài viết tham khảo nguồn: Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ