Vi khuẩn gây viêm não mô cầu có mấy type?

Vi khuẩn gây viêm màng não mô cầu có tên khoa học là Neisseria meningitidis, còn gọi là meningococcus khi xâm nhập vào cơ thể có thể gây ra bệnh trên nhiều cơ quan.

Đặc điểm sinh học của vi khuẩn não mô cầu:

• Vi khuẩn não mô cầu có hình như 2 hạt cà phê, khi nhuộm bắt màu gram âm.
• Khả năng tồn tại: Sức đề kháng của vi khuẩn não mô cầu yếu, mặc dù ở trong dịch não tủy nhưng cũng chỉ sống được vài giờ, khi ra ngoài cơ thể sẽ bị diệt bởi 560C trong 30 phút hoặc 600C trong vòng 10 phút, nhưng vi khuẩn có thể sống được ở -200C.

Đặc điểm dịch tễ: Bệnh do vi khuẩn não mô cầu gây ra có mặt trên khắp thế giới, có thể lây lan thành dịch. Tại Việt Nam theo viện vệ sinh dịch tễ trung ương thì tỷ lệ mắc bệnh là 2,3/100.000 dân, xếp thứ 6 trong 10 bệnh truyền nhiễm có l tỷ lệ tử vong cao nhất. Bệnh có thể xảy ra quanh năm nhưng người ta nhận thấy bệnh hay gặp nhất là vào mùa thu, đông và xuân.

Đường lây truyền: Nguồn lây bệnh là người mắc bệnh viêm màng não mô cầu và người lành mang khuẩn, lây lan sang người lành khi tiếp xúc với các hạt chất tiết đường hô hấp. Chính vì khả năng lây lan qua đường hô hấp mà dễ lây lan thành các vụ dịch.

Đặc tính gây bệnh:

• Sau khi xâm nhập vào cơ thể qua đường hô hấp vi khuẩn não mô cầu có thể ở đường hô hấp và gây bệnh như viêm mũi họng, viêm amidan hay viêm phổi. Chúng có thể xâm nhập vào máu gây nhiễm khuẩn huyết(với tỷ lệ gặp khoảng 38%) hay qua hàng rào máu não gây viêm màng não(tỷ lệ gặp khoảng 50%) hoặc số ít người không có biểu hiện lâm sàng trở thành những nguồn lây bệnh nguy hiểm.
• Nhiễm khuẩn huyết và viêm màng não do não mô cầu là tình trạng bệnh nguy hiểm, diễn biến bệnh rất nhanh, chẩn đoán sớm khó vì các dấu hiệu ban đầu tương tự như cúm thông thường. Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời người bệnh có thể tử vong sau 24h.

Vi khuẩn não mô cầu phân loại dựa vào đặc tính của vỏ polysaccharide phát hiện có 13 nhóm huyết thanh, trong đó các tuýp A, B, C, Y, X, và W là 6 trong 13 tuýp huyết thanh gây bệnh thường gặp nhất trong các đợt dịch trên toàn thế giới.

Trước đây, tại nước ta thì có 3 tuýp hay gây bệnh nhất là tuýp A, B và C những tuýp huyết thanh này có động lực mạnh, khả năng lây lan và gây bệnh nguy hiểm cao hơn. Ngày nay do sự du nhập của nhiều người trên thế giới nên người ta nhận thấy viêm màng não do vi khuẩn não mô cầu tuýp Y và W-135 đang có xu hướng gia tăng. Tuy là các tuýp Y và W-135 có động lực yếu hơn, nhưng vẫn có khả năng gây bệnh nghiêm trọng.

Do sự nguy hiểm của bệnh do não mô cầu gây ra nên theo khuyến cáo của cục y tế dự phòng - Bộ Y tế để phòng ngừa nguy cơ nhiễm bệnh nhiễm khuẩn do não mô cầu ở đối tượng trẻ em và người lớn cần:

• Giữ vệ sinh nơi ở, môi trường sống, nhà trẻ và đồ chơi của trẻ sạch sẽ. Môi trường sống cần thông thoáng, mở cửa để ánh sáng trực tiếp chiếu vào.
• Thường xuyên rửa tay bằng xà phòng, súc miệng, súc họng bằng dung dịch sát khuẩn hay bằng nước muối sinh lý.
• Cần phát hiện và không tiếp xúc với những người có biểu hiện như: Sốt, viêm đường hô hấp, đau đầu, nôn, buồn nôn...
• Phương pháp phòng bệnh đặc hiệu: Thực hiện tiêm phòng vắc-xin đầy đủ tại các cơ sở tiêm chủng.

Hiện nay, tại nước ta nhập khẩu hai loại vắc-xin để phòng bệnh do não mô cầu là vắc-xin Mengoc BC và Menactra.

Trong đó vắc-xin Mengoc BC có tác dụng phòng bệnh viêm màng não mô cầu nhóm B và C. Vắc-xin này được dùng cho trẻ từ 6 tháng tuổi trở lên và người lớn đến 45 tuổi.

Vắc-xin Menactra có tác dụng phòng nhiễm khuẩn não mô cầu gồm viêm màng não, nhiễm khuẩn huyết, viêm phổi... do não mô cầu các tuýp A, C, Y và W-135 gây ra. Chỉ định cho trẻ từ 9 tháng và người lớn đến tuổi 55.

Theo khuyến cáo để phòng bệnh do các tuýp hay gây bệnh cần tiêm cả hai loại vắc-xin trên, như vậy mới có thể phòng hết các tuýp hay gây bệnh ở nước ta.