Cách chữa bệnh gút ở chân

Trước khi tìm hiểu về những cách chữa bệnh gút ở chân, chúng ta cần tìm hiểu những thông tin cơ bản về căn bệnh này. Bệnh gút (hay còn gọi là thống phong) là một trong những bệnh lý viêm xương khớp phổ biến. Triệu chứng đặc trưng của gút là những cơn đau đột ngột, dữ dội thường xảy ra ở các khớp chân (như ngón chân, gối...), kết hợp với đó là tình trạng sưng đỏ và hạn chế vận động do đau.

Cơ chế bệnh gút liên quan với nồng độ Acid Uric trong máu. Thông thường, nồng độ Acid Uric máu duy trì khoảng 210 – 420 micromol/L ở nam giới và 150 – 350 micromol/L ở nữ giới. Khi có vấn đề ảnh hưởng đến nồng độ chất này (như thận giảm bài tiết, cơ thể tăng sản xuất hoặc bất thường chu trình tạo ra Acid Uric) thì bệnh gút có nguy cơ xuất hiện.

Acid Uric máu tăng cao sẽ tạo ra các tinh thể Urat, qua đó khiến chúng tích tụ dần dần tại các khớp và có thể không biểu hiện bất kỳ triệu chứng nào. Tuy nhiên, các tinh thể Urat tuy có kích thước rất nhỏ nhưng lại rất cứng và sắc nhọn, khi cọ xát sẽ khiến màng hoạt dịch khớp viêm, sưng và đau. Tình trạng này được gọi là các đợt viêm khớp gút cấp.

Khi tiêu hóa Purin, cơ thể sẽ sản sinh ra Acid uric, do đó những người tiêu thụ quá nhiều thực phẩm chứa Purin đồng nghĩa cơ thể dư thừa Acid Uric. Theo các chuyên gia, một số số nhóm thực phẩm như thịt, cá, hải sản... có hàm lượng Purin tương đối cao.

Về nguyên nhân dẫn đến bệnh gút, các bác sĩ cho biết có 2 nhóm chính như sau:

• Nguyên nhân nguyên phát (vô căn): Chiếm đa số, theo đó bệnh gút gắn liền với yếu tố di truyền hoặc cơ địa từng người. Những bệnh nhân bị viêm khớp gút vô căn có quá trình tổng hợp Purin nội sinh bất thường, dẫn đến tăng nồng độ Acid Uric máu;
• Nguyên nhân thứ phát: Tình trạng tăng Acid Uric máu liên quan đến một số bệnh lý huyết học như đa hồng cầu, bạch cầu kinh thể tủy, Hodgkin, Sarcoma hạch, đau tủy xương hoặc do việc sử dụng thuốc điều trị ung thư.

Mặc dù các triệu chứng liên quan chủ yếu đến các khớp nhưng cần lưu ý bệnh gút bản chất là bệnh lý toàn thân và có thể ảnh hưởng đến nhiều cơ quan khác nhau. Hiện nay bệnh gút rất phổ biến và có xu hướng trẻ hóa nên bất kỳ đối tượng nào cũng có nguy cơ mắc bệnh. Trong đó, những đối tượng sau có nguy cơ cao mắc bệnh cao hơn:

• Nam giới trên 40 tuổi: Thống kê cho thấy trên 80% bệnh nhân gout là nam giới trên 40 tuổi và được cho là có liên quan đến một số vấn đề như chế độ sinh hoạt thiếu khoa học, sử dụng nhiều bia rượu, hút thuốc lá, nghiện các chất kích thích hoặc thói quen tiêu thụ nhiều đạm động vật;
• Phụ nữ mãn kinh: Giai đoạn này phụ nữ phải đối diện với tình trạng rối loạn nội tiết tố, đặc biệt là Estrogen và qua đó trực tiếp tác động đến quá trình đào thải Acid uric tại thận. Mặc dù tỷ lệ mắc bệnh thấp hơn đàn ông nhưng nếu có lối sống không lành mạnh hoặc sử dụng rượu bia thì nhóm đối tượng vẫn có khả năng bị viêm khớp gút;
• Di truyền: Nghiên cứu cho thấy bệnh gút liên quan đến 5 loại gen di truyền, do đó những người có tiền sử gia đình mắc bệnh gút thì nguy cơ mắc bệnh sẽ cao hơn;
• Người nghiện hoặc lạm dụng rượu bia: Các thức uống có cồn cản trở quá trình đào thải Acid uric;
• Sử dụng thuốc: Một số thuốc có thể làm tăng nồng độ Acid uric máu, như lợi tiểu, nhóm salicylate...;
• Thừa cân, béo phì: Cân nặng dư thừa làm tăng nguy cơ mắc bệnh gút do tăng sản xuất Acid uric dưới dạng chất thải chuyển hóa;
• Các vấn đề sức khỏe khác: Suy thận hay các bệnh lý thận đều ảnh hưởng đến khả năng đào thải chất độc của cơ thể, trong đó bao gồm cả Acid uric và hệ quả là tăng cao nồng độ chất này trong máu. Bên cạnh đó, một số bệnh lý khác có liên quan đến gút là tăng huyết áp, đái tháo đường...

3.1. Đau dữ dội

Bệnh gút thường tác động đến các khớp ở chân như ngón chân cái, bàn chân, mắt cá chân, đầu gối hoặc một số vị trí khác như bàn tay, cổ tay... Đặc điểm của tình trạng đau do viêm khớp gút là dữ dội, cảm giác các ngón chân bị cháy hoặc cảm thấy có mảnh thủy tinh kẹt trong khớp.

3.2. Đau kéo dài

Khi các cơn đau khớp dữ dội đã giảm đi, bệnh nhân vẫn còn cảm giác khó chịu ở các khớp trong một thời gian dài, có thể vài ngày hoặc thậm chí là vài tuần. Khi đợt gút cấp quay trở lại, các cơn đau khớp sẽ nặng nề hơn và cảm giác khó chịu ở các khớp cũng sẽ kéo dài hơn. Các bác sĩ cho biết, giảm cân là một cách chữa bệnh gút tại nhà được đánh giá có thể giúp rút ngắn thời gian đau do gút, tuy nhiên không thể ngăn chặn hoàn toàn.

3.3. Sưng tấy và đỏ

Bệnh gút thường xảy ra ở chân với tình trạng đau kết hợp khớp sưng và tấy đỏ. Khi các tinh thể Urat tấn công sẽ kích thích cơ thể tạo ra cơ chế viêm để ngăn chặn, hệ quả là các khớp bị sưng tấy. Do đó một trong những cách chữa bệnh gút hay được bác sĩ chỉ định là sử dụng thuốc chống viêm bằng nhóm NSAIDS hoặc Corticosteroid.

3.4. Sờ khớp ấm nóng

Khi sờ vào vùng khớp bị tổn thương, người bệnh sẽ cảm thấy ấm nóng do lưu lượng máu (đặc biệt là tế bào bạch cầu) đến khớp tăng lên. Đây là một cơ chế để chống lại sự tích tụ của các tinh thể urat. Tuy nhiên, tình trạng nóng ấm ở các khớp ảnh hưởng sẽ biến mất sau thời gian ngắn, khoảng vài ngày.

Người bị viêm khớp gút có thể kiểm soát các đợt cấp bùng phát bằng cách thăm khám với bác sĩ định kỳ, duy trì điều trị bằng thuốc kết hợp một số cách chữa bệnh gút tại nhà như điều chỉnh chế độ ăn uống:

• Một số thuốc mang lại khả năng giảm đau và kháng viêm có thể giúp ngăn ngừa các đợt gút cấp như Colchicine, kháng viêm không steroid, Corticosteroid hoặc Allopurinol;
• Tuân thủ chế độ ăn uống khoa học, hạn chế thực phẩm giàu purin như nội tạng động vật, hải sản, một số loại đậu... Đồng thời từ bỏ thói quen hút thuốc lá, không bia rượu và nói không với các chất kích thích;
• Luyện tập sức khỏe lành mạnh, duy trì cân nặng hợp lý và nên giảm cân nếu đang bị thừa cân hay béo phì;
• Uống nhiều nước để tăng cường đào thải dịch dư thừa qua thận và giúp giảm triệu chứng sưng viêm các khớp;
• Một cách chữa bệnh gút tại nhà khác là chườm lạnh nhằm mục đích giảm sưng, đau và kháng viêm;
• Kiểm soát căng thẳng và có biện pháp để hạn chế stress: Những yếu tố này có thể kích thích đợt bùng phát của bệnh gút;
• Phẫu thuật nội soi khớp được xem xét trong trường hợp viêm khớp gút kéo dài. Khi đó bác sĩ phẫu thuật có thể chỉ định cắt bớt bao hoạt dịch khớp hoặc thay khớp nhân tạo nếu bị hư hoàn toàn.

Kết hợp với những cách chữa bệnh gút tại nhà như trên, một số loại thuốc phù hợp có thể được bác sĩ cho bệnh nhân sử dụng để điều trị và ngăn ngừa các cơn gút cấp bùng phát. Đồng thời, thuốc còn giúp giảm nguy cơ xảy ra biến chứng, trong đó bao gồm cả sự phát triển hạt Tophi do tinh thể urat lắng đọng. Các thuốc điều trị bệnh gút bao gồm:

4.1. Thuốc giảm đau

• Nhóm chống viêm không steroid (NSAID): Các thuốc không kê đơn hay được bác sĩ lựa chọn là Ibuprofen và Naproxen sodium (Aleve), bên cạnh đó là những thuốc theo chỉ định của bác sĩ;
• Colchicine: Được biết đến với công dụng giảm đau và chống viêm hiệu quả. Tuy nhiên, Colchicine có thể gây ra một số tác dụng ngoại ý như buồn nôn, nôn ói và tiêu chảy, đặc biệt khi sử dụng ở liều cao;
• Corticosteroid: Một số đại diện tiêu biểu như Prednisone, Dexamethasone hay Methylprednisolone... có thể giúp kiểm soát tình trạng viêm đau do gút gây ra.

4.2. Thuốc hạ acid uric máu

Những bệnh nhân chỉ xuất hiện vài cơn gút cấp mỗi năm hoặc tần suất xảy ra các triệu chứng ít thường xuyên hơn nhưng vẫn các khớp vẫn đau nhiều sẽ được bác sĩ đề nghị thêm các thuốc giúp giảm nguy cơ biến chứng.

Nếu khớp bị tổn thương xuất hiện các hạt tophi, bệnh nhân sẽ được chỉ định sử dụng nhằm giảm nồng độ Acid uric máu, cụ thể như sau:

• Nhóm ức chế sản xuất Acid uric: Có công dụng hạn chế viêm khớp gút tiến triển;
• Nhóm đào thải Acid Uric: Còn được gọi là các Uricosurics với khả năng tăng bài tiết acid uric qua nước tiểu nên hỗ trợ đào thải chúng ra khỏi cơ thể. Các thuốc trong nhóm này bao gồm Allopurinol, Febuxostat...

4.3. Tác dụng phụ của thuốc điều trị gút

Các cách chữa bệnh gút ở chân bằng thuốc có thể gây ra một số tác dụng ngoại ý như sau:

• Nhóm chống viêm không steroid: đau dạ dày, xuất huyết tiêu hóa do loét dạ dày;
• Colchicine: buồn nôn, nôn ói và tiêu chảy khi dùng liều cao;
• Thuốc nhóm Corticosteroid: Thay đổi tâm trạng, tăng đường máu và tăng huyết áp;
• Allopurinol: phản ứng dị ứng muộn sau 2-3 ngày uống thuốc.

Vì vậy, việc dùng thuốc chữa bệnh gút cần đảm bảo đúng chỉ định của bác sĩ, quan trọng là đúng liều lượng và nên cân nhắc giữa lợi ích và nguy cơ hiệu quả điều trị ở từng bệnh nhân.