Liệt dây thần kinh số VI và ảnh hưởng tới mắt

Liệt dây thần kinh số 6 là 1 rối loạn có ảnh hưởng tới chức năng vận động của mắt. Chức năng chính của dây thần kinh số 6 chính là gửi tín hiệu từ não tới cơ thẳng bên. Cơ thẳng bên có nhiệm vụ đảm bảo cho mắt con người có thể liếc ra ngoài. Do đó, nếu dây thần kinh số 6 bị liệt thì chức năng vận động của mắt bị ảnh hưởng.

Trong cơ thể con người gồm hệ thần kinh trung ương (gồm não bộ và tủy gai) và hệ thần kinh ngoại biên. Hệ thần kinh ngoại biên bao gồm cách hạch thần kinh ngoại biên, 31 đôi thần kinh gai sống và 12 đôi thần kinh sọ não.

Trong 12 dây thần kinh sọ não có dây thần kinh số 6. Vậy dây thần kinh số 6 tên gì? Dây thần kinh số 6 hay còn gọi dây thần kinh vận nhãn ngoài (VI). Dây thần kinh này có nguyên ủy thật ở cầu nào, nguyên ủy hư ở rãnh hành cầu và từ rãnh hành cầu, dây thần kinh chạy ra trước qua xoang tĩnh mạch hang rồi vào ổ mắt. Chức năng chính của dây thần kinh số 6 chính là gửi tín hiệu đến cơ thẳng bên, có trách nhiệm cho chuyển động mắt xa khỏi mũi.

Trường hợp liệt dây thần kinh số 6 là một rối loạn có ảnh hưởng đến vận động của mắt. Nguyên nhân chính gây bệnh là do tổn thương dây thần kinh sọ não số 6, khi cơ thẳng bên bị suy yếu thì mắt người bệnh sẽ bị kéo vào phía trong mũi.

Tổn thương dây thần kinh số 6 dẫn đến liệt chủ yếu là do bệnh lý vi mạch, đặc biệt là đối với những người bệnh bị đái tháo đường, là một phần của bệnh lý viêm đa dây thần kinh. Bên cạnh đó, một số nguyên nhân khác gây tổn thương dây thần kinh như:

• Nguyên nhân do thiếu máu cục bộ hoặc có thể do tăng huyết áp cũng như chèn ép dây thần kinh do khối u ở xoang hang.
• Liệt dây thần kinh số 6 có thể do tăng áp lực nội sọ hoặc chấn thương sọ não. Trong một số trường hợp có thể do cả hai.
• Một số nguyên nhân khác như viêm màng não, ung thư biểu mô màng não, chứng viêm mạch, đa xơ cứng, bệnh não Wernicke, bệnh phình mạch, đột quỵ cầu não, đau nhức CSF thấp cũng có thể gây liệt dây thần kinh số 6.
• Trẻ bị nhiễm trùng đường hô hấp có thể xuất hiện liệt tái phát nhưng sẽ không xác định được nguyên nhân gây liệt dây thần kinh số 6.

Có thể khẳng định liệt dây thần kinh số 6 là 1 rối loạn có ảnh hưởng tới chức năng vận động của mắt. Chức năng chính của dây thần kinh số 6 chính là gửi tín hiệu từ não tới cơ thẳng bên. Cơ thẳng bên có nhiệm vụ đảm bảo cho mắt con người có thể liếc ra ngoài. Do đó, nếu dây thần kinh số 6 bị liệt thì chức năng vận động của mắt bị ảnh hưởng như sau:

• Mắt người bệnh có dấu hiệu nhìn đôi, đặc biệt tăng lên khi nhìn về 1 phía cơ liệt
• Mắt lác trong, nguyên nhân là do liệt cơ thẳng ngoài
• Hạn chế vận nhãn ngoài
• Liệt dây thần kinh sọ não 6 có thể gây đau mắt kèm đau nhức đầu
• Khi bị liệt dây thần kinh sọ não số 6, mặt người bệnh thường ngoảnh sang bên cơ liệt để tránh trường hợp phải nhìn đôi.

Thông thường, để chẩn đoán liệt dây thần kinh số 6, bác sĩ sẽ khám mắt. Tuy nhiên, khám mắt sẽ không dễ dàng để xác định nguyên nhân gây liệt dây thần kinh sọ này. Do đó, bên cạnh việc khám mắt, bác sĩ có thể yêu cầu người bệnh làm thêm các xét nghiệm cận lâm sàng như: Xét nghiệm công thức máu, chọc dò tủy sống để tìm nguyên nhân do đâu ( ví dụ như nguyên nhân nhiễm trùng, viêm mạch hay chảy máu trong não).

Trong một số trường hợp cần thiết, người bệnh có thể cần chụp CT Scan hoặc MRI sọ não hốc mắt để loại trừ khối u chèn ép hốc mắt, sọ não hoặc nguyên nhân làm tăng áp nội sọ.

Về việc điều trị, tùy thuộc vào nguyên nhân gây liệt dây thần kinh sọ não số 6 mà có hướng điều trị khác nhau. Các phương pháp điều trị chủ yếu như sau:

• Trong những trường hợp liệt dây thần kinh số 6 do nhiễm virus thường không cần điều trị đặc hiệu, bởi vì bệnh có thể tự hồi phục theo thời gian.
• Trong những trường hợp liệt dây thần kinh số 6 do nhiễm khuẩn thì người bệnh cần phải điều trị kháng sinh, kháng viêm và tái khám theo chỉ định của bác sĩ nhằm theo dõi và đánh giá.
• Nếu người bệnh có những nguyên nhân toàn thân gây liệt dây thần kinh số 6 như khối u chèn ép, xuất huyết não, viêm mạch... thì cần kết hợp thăm khám và điều trị phối hợp các chuyên khoa liên quan khác.
• Những người bệnh bị liệt dây thần kinh số 6 do chấn thương thường được theo dõi từ 6 tháng - 1 năm và có thể liệt dây thần kinh số 6 không thể phục hồi. Trong thời gian đó, người bệnh nên dùng miếng che mắt tổn thương, có thể đeo lăng kính hoặc tiêm Botulium vào cơ đối vận làm liệt cơ tạm thời trong một thời gian ngắn, phương pháp này có mục đích là tạo sự cân bằng 2 mắt.
• Trường hợp nếu sau thời gian theo dõi không có dấu hiệu cải thiện thì có thể phải lựa chọn phương pháp phẫu thuật chỉnh cơ.

Liệt dây thần kinh số 6 có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến mắt cuộc sống của người bệnh, do đó, cần đến bệnh viện uy tín để tiến hành thăm khám và điều trị ngay khi có dấu hiệu của bệnh.