Các phương pháp điều trị sỏi ống mật chủ

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Thạc sĩ, Bác sĩ Lê Phúc Liên - Bác sĩ Ngoại tiết niệu - Khoa Ngoại tổng hợp - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park. Bác sĩ đã có hơn 12 năm kinh nghiệm trong trong lĩnh vực tiết niệu và tiết niệu chuyên sâu.

Bệnh sỏi ống mật chủ - sỏi đường mật là một căn bệnh khá phổ biến ở nước ta khi chiếm đến hơn gần 90% trong tổng số bệnh nhân bị sỏi mật. Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, bệnh có thể gây nhiều biến chứng nguy hiểm như tắc mật, viêm, viêm tụy cấp..

Sỏi ống mật chủ là sỏi ở đường mật rất thường gặp, do nhiều nguyên nhân gây ra. Ở các nước phát triển, sỏi ống mật chủ thường là sỏi thứ phát do sỏi túi mật di chuyển xuống còn ở các nước châu Á như Việt Nam thường liên quan đến yếu tố nhiễm khuẩn, nhiễm ký sinh trùng đường mật.

Ống mật chủ là ống dẫn dịch mật trực tiếp từ gan xuống tá tràng để hỗ trợ tiêu hóa thức ăn. Do vậy, ống mật chủ rất quan trọng trong việc lưu thông dịch mật. Nếu xuất hiện sỏi ở ống mật sẽ làm giảm đáng kể lượng dịch mật xuống tá tràng, gây đầy chướng, chậm tiêu. Kích thước sỏi lớn sẽ gây tắc nghẽn đường mật, dẫn đến các biến chứng nguy hiểm đe dọa đến tính mạng như viêm túi mật hoại tử, viêm tụy cấp...

Những triệu chứng sỏi ống mật chủ điển hình gồm: đau bụng, sốt cao và vàng da...

2.1. Không phẫu thuật

Phương pháp nội khoa điều trị bằng thuốc tạm thời sẽ giúp cải thiện triệu chứng, giảm biến chứng mà sỏi tạo nên. Các thuốc thường được chỉ định như kháng sinh, giảm đau, thuốc giãn cơ... đây là một trong những cách điều trị sỏi ống mật hữu hiệu đầu tiên

Phương pháp điều trị nội khoa sỏi ống mật chủ dùng các hoá chất tác động tán sỏi như:

• Uống kết hợp chenodeoxycholic cùng với ursodeoxycholic.
• Sử dụng hỗn hợp mang tên MTBE bao gồm Methyl - Tertiary - Butyl - Ether, tiêm trực tiếp tới đường mật thực hiện tiến trình nội soi vùng tá tràng và cắt cơ Oddi để lấy sỏi.
• Thực hiện tán sỏi dưới da, hay tán sỏi nội soi qua đường mật.

Đây chỉ là một vài chỉ định điển hình trong các phác đồ điều trị sỏi ống mật chủ chưa cần phẫu thuật.

2.2. Phẫu thuật

2.2.1 Phương pháp phẫu thuật mổ hở

Đây chính là phương pháp phẫu thuật nội soi lấy sỏi ống mật có dẫn lưu Kehr. Trước đây, kỹ thuật này được áp dụng cho quy trình điều trị bệnh ngoại khoa của sỏi ống mật chủ. Nhưng đến nay, người ta quan tâm nhiều hơn đến vấn đề về phương pháp phẫu thuật, phương pháp mổ bụng, cùng các bước thao tác mở đường mật, điều này phụ thuộc nhiều vào các thương tổn của bệnh lý và chất dẫn lưu Kehr sẽ khắc phục được phần lớn các đau đớn, thương tổn người bệnh phải chịu.

Hiện nay, Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec đang là một trong những trung tâm Y tế hàng đầu áp dụng phương pháp này trong điều trị nội khoa sỏi ống mật chủ có dẫn lưu Kehr. Tại đây đang áp dụng điều trị sỏi ống mật chủ bằng phương pháp phẫu thuật nội soi lấy sỏi ống mật chủ có có dẫn lưu Kehr, là phương pháp tiên tiến hiện nay được nhiều nước trên thế giới áp dụng. Phương pháp này sử dụng máy gây mê Avance CS2, máy thở R860 của GE và máy Nội soi, với tỷ lệ thành công sau phẫu thuật lên đến 95%.

2.2.2 Phương pháp phẫu thuật nội soi

Mục đích

Lấy sỏi cũng như mọi dị vật tồn tại trong đường mật ra, lưu thông đường mật và ruột, cũng như dẫn lưu tại đường mật.

Cụ thể các phương pháp

Phương pháp tiến hành nối đường mật - đường tiêu hoá.

Theo xu hướng điều trị hiện nay, thường áp dụng phương pháp tiến hành nối đường ống mật - hỗng tràng, áp dụng theo kỹ thuật Roux-en-Y cùng những ưu điểm tích cực:

• Tránh nhiễm trùng ống mật ngược dòng
• Không sử dụng túi để bịt.
• Mở rộng vùng cơ Oddi thông qua tá tràng.

Tuy nhiên, phương pháp này vẫn tồn tại một vài hạn chế: có thể dẫn tới nguy cơ gây nhiễm trùng ống ngược dòng bởi vi khuẩn từ đường ruột, từ giun, hay các thức ăn trong quá trình bị trào ngược lên phía đường mật ở trên.

Phẫu thuật cắt cơ Oddi nội soi

Ở Việt Nam, phương pháp nội soi này đã được áp dụng tại một số trung tâm y tế, bệnh viện lớn thuộc tuyến bệnh viện Trung ương.

Chỉ định:

• Trường hợp nội soi lấy sỏi nhỏ
• Trường hợp số lượng ít soi, thường sẽ là 1 viên
• Những người bệnh đã từng phẫu thuật mổ vùng bụng trước đây.
• Chỉ định cán nhắc đối với bệnh nhi nhỏ tuổi.

Phẫu thuật nội soi ở ổ bụng

Phương pháp này chưa được áp dụng phổ biến tại Việt Nam, tuy nhiên đây là một kỹ thuật tiên tiến để tiến hành cắt loại bỏ túi mật hay mở rộng ống mật nội soi lấy sỏi ở ổ bụng.

Chỉ định:

• Trường hợp nội soi lấy sỏi kích thước nhỏ
• Số lượng sỏi ít, thường sẽ là 1 viên
• Bệnh nhân chưa từng mổ ổ bụng.

Mỗi phương pháp điều trị sẽ có một ưu điểm khác nhau, và mỗi cơ địa bệnh nhân sẽ được bác sĩ chỉ định áp dụng phác đồ điều trị sỏi ống mật chủ khác nhau. Đây là một bệnh thường gặp, tuy nhiên bạn không nên chủ quan và cần điều trị dứt điểm, tránh mọi rủi ro về sau.